Căn cứ đóng bảo hiểm xã hội được quy định như thế nào từ ngày 01/07/2025?

Chính sách Bảo hiểm xã hội là công cụ hữu hiệu giúp Nhà nước thực hiện công bằng xã hội, đảm bảo ổn định đời sống vật chất, tinh thần cho người lao động. Luật Bảo hiểm xã hội 2024 được Quốc hội ban hành đã quy định về quyền, trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân đối với bảo hiểm xã hội và tổ chức thực hiện bảo hiểm xã hội; trợ cấp hưu trí xã hội; đăng ký tham gia và quản lý thu, đóng bảo hiểm xã hội; các chế độ, chính sách bảo hiểm xã hội bắt buộc, bảo hiểm xã hội tự nguyện;...

Vậy căn cứ đóng bảo hiểm xã hội được quy định như thế nào từ ngày 01/07/2025?. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu chi tiết vấn đề trên. Hãy GỌI NGAY tới 0908308123 để được Luật sư tư vấn miễn phí và cung cấp các dịch vụ theo yêu cầu.

Căn cứ pháp lý

- Luật Bảo hiểm xã hội năm 2024;

- Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014;

- Nghị định 158/2025/NĐ-CP hướng dẫn Luật Bảo hiểm xã hội 2024 về bảo hiểm xã hội bắt buộc.

Mức tham chiếu là gì?

Khoản 1 Điều 7 Luật Bảo hiểm xã hội 2024 đã quy định về mức tham chiếu như sau

Mức tham chiếu là mức tiền do Chính phủ quyết định dùng để tính mức đóng, mức hưởng một số chế độ bảo hiểm xã hội quy định trong Luật này.

Đây là khái niệm mới được xuất hiện lần đầu tại Luật Bảo hiểm xã hội 2024. Mức tham chiếu là căn cứ quan trọng để tính mức đóng, mức hưởng một số chế độ BHXH theo quy định. Do đó, mức tham chiếu được điều chỉnh trên cơ sở mức tăng của chỉ số giá tiêu dùng, tăng trưởng kinh tế, phù hợp với khả năng của ngân sách nhà nước và quỹ bảo hiểm xã hội.

Ngoài ra, khi chưa bãi bỏ mức lương cơ sở thì mức tham chiếu quy định tại Luật Bảo hiểm xã hội bằng mức lương cơ sở. Tại thời điểm mức lương cơ sở bị bãi bỏ thì mức tham chiếu không thấp hơn mức lương cơ sở đó. Khi mức lương cơ sở bị bãi bỏ thì mức tham chiếu được Chính phủ điều chỉnh trên cơ sở mức tăng của chỉ số giá tiêu dùng, tăng trưởng kinh tế, phù hợp với khả năng của ngân sách nhà nước và quỹ BHXH.

Căn cứ đóng bảo hiểm xã hội

Người tham gia BHXH có trách nhiệm đóng BHXH đầy đủ và đúng quy định pháp luật. Để đảm bảo việc tham gia BHXH được diễn ra một cách công bằng, hợp lý, Điều 31 Luật Bảo hiểm xã hội 2024 đã quy định căn cứ đóng BHXH như sau:

Đối với bảo hiểm xã hội bắt buộc

Bảo hiểm xã hội bắt buộc là loại hình bảo hiểm xã hội do Nhà nước tổ chức mà người lao động, người sử dụng lao động thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc phải tham gia. Khoản 1 Điều 31 Luật Bảo hiểm xã hội 2024 đã quy định tiền lương làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc được quy định như sau:

Trường hợp 1: Đối với người lao động thuộc đối tượng thực hiện chế độ tiền lương do Nhà nước quy định

Theo đó, người lao động thuộc đối tượng thực hiện chế độ tiền lương do Nhà nước quy định thì tiền lương làm căn cứ đóng BHXH là tiền lương tháng theo chức vụ, chức danh, ngạch, bậc, cấp bậc quân hàm và các khoản phụ cấp chức vụ, phụ cấp thâm niên vượt khung, phụ cấp thâm niên nghề, hệ số chênh lệch bảo lưu lương (nếu có).

Trường hợp 2: Đối với người lao động thuộc đối tượng thực hiện chế độ tiền lương do người sử dụng lao động quyết định

Trong trường hợp này, tiền lương làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc là tiền lương tháng, bao gồm mức lương theo công việc hoặc chức danh, phụ cấp lương và các khoản bổ sung khác được thỏa thuận trả thường xuyên, ổn định trong mỗi kỳ trả lương. Trường hợp người lao động ngừng việc vẫn hưởng tiền lương tháng bằng hoặc cao hơn tiền lương làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc thấp nhất thì đóng theo tiền lương được hưởng trong thời gian ngừng việc.

Cụ thể, Điều 7 Nghị định 158/2025/NĐ-CP hướng dẫn Luật Bảo hiểm xã hội 2024 về bảo hiểm xã hội bắt buộc đã quy định tiền lương làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc như sau:

1. Tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc theo quy định tại điểm b khoản 1 Điều 31 của Luật Bảo hiểm xã hội là tiền lương tháng, bao gồm mức lương theo công việc hoặc chức danh, phụ cấp lương và các khoản bổ sung khác.

Trong đó, tiền lương làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc gồm:

Thứ nhất, mức lương theo công việc hoặc chức danh tính theo thời gian (theo tháng) của công việc hoặc chức danh theo thang lương, bảng lương do người sử dụng lao động xây dựng theo quy định Bộ luật Lao động được thỏa thuận trong hợp đồng lao động;

Thứ hai, các khoản phụ cấp lương để bù đắp yếu tố về điều kiện lao động, tính chất phức tạp công việc, điều kiện sinh hoạt, mức độ thu hút lao động mà mức lương theo công việc hoặc chức danh chưa được tính đến hoặc tính chưa đầy đủ, được thỏa thuận trong hợp đồng lao động; không bao gồm khoản phụ cấp lương phụ thuộc hoặc biến động theo năng suất lao động, quá trình làm việc và chất lượng thực hiện công việc của người lao động;

Thứ ba, các khoản bổ sung khác xác định được mức tiền cụ thể cùng với mức theo công việc hoặc chức danh, được thỏa thuận trong hợp đồng lao động và trả thường xuyên, ổn định trong mỗi kỳ trả lương; không bao gồm các khoản bổ sung khác phụ thuộc hoặc biến động theo năng suất lao động, quá trình làm việc và chất lượng thực hiện công việc của người lao động.

Trường hợp 3: Đối với hạ sĩ quan, binh sĩ quân đội nhân dân; hạ sĩ quan, chiến sĩ nghĩa vụ công an nhân dân; học viên quân đội, công an, cơ yếu đang theo học được hưởng sinh hoạt phí; dân quân thường trực; người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã, ở thôn, tổ dân phố.

Người hoạt động không chuyên trách ở thôn, tổ dân phố bao gồm Bí thư chi bộ, Trưởng thôn hoặc Tổ trưởng tổ dân phố, Trưởng Ban công tác Mặt trận. Trong đó, tiền lương làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc đối với người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã, ở thôn, tổ dân phố là mức phụ cấp hằng tháng của người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã, ở thôn, tổ dân phố.

Trường hợp mức phụ cấp hằng tháng của người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã, ở thôn, tổ dân phố thấp hơn tiền làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc thấp nhất thì tiền lương làm căn cứ đóng lương BHXH bắt buộc bằng tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc thấp nhất. Cụ thể, trong trường hợp này, tiền lương làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc thấp nhất bằng mức tham chiếu tại thời điểm đóng.

Trường hợp 4: Đối với người lao động đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng; vợ hoặc chồng không hưởng lương từ ngân sách nhà nước được cử đi công tác nhiệm kỳ cùng thành viên cơ quan đại diện nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam ở nước ngoài được hưởng chế độ sinh hoạt phí; Chủ hộ kinh doanh; Người quản lý doanh nghiệp, kiểm soát viên, ...

Đây là đối tượng được quy định tại điểm g, h, m, n khoản 1 Điều 2 Luật Bảo hiểm xã hội 2024. Theo đó, đối tượng thuộc trường hợp trên sẽ được lựa chọn tiền lương làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc nhưng thấp nhất bằng mức tham chiếu và cao nhất bằng 20 lần mức tham chiếu tại thời điểm đóng.

Sau ít nhất 12 tháng thực hiện đóng BHXH theo tiền lương làm căn cứ đóng BHXH đã lựa chọn thì người lao động được lựa chọn lại tiền lương làm căn cứ đóng BHXH.

>>>Xem thêm tại: Đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc được quy định như thế nào từ ngày 01/07/2025?

Đối với bảo hiểm xã hội tự nguyện

Bảo hiểm xã hội tự nguyện là loại hình bảo hiểm xã hội do Nhà nước tổ chức mà công dân Việt Nam tự nguyện tham gia và được lựa chọn mức đóng, phương thức đóng phù hợp với thu nhập của mình. Khoản 2 Điều 31 Luật Bảo hiểm xã hội 2024 đã quy định căn cứ đóng BHXH tự nguyện như sau:

2. Thu nhập làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện thấp nhất bằng mức chuẩn hộ nghèo của khu vực nông thôn và cao nhất bằng 20 lần mức tham chiếu tại thời điểm đóng.

Đối với người tham gia BHXH tự nguyện, thu nhập làm căn cứ đóng BHXH tự nguyện thấp nhấp bằng mức chuẩn hộ nghèo nông thôn và cao nhất bằng 20 lần mức tham chiếu tại thời điểm đóng.

Trong đó, quy định mức thu nhập tối thiểu làm căn cứ đóng BHXH là chuẩn hộ nghèo khu vực nông thôn thể hiện chính sách nhân văn, nhằm hướng đến nhóm người không có điều kiện tham gia BHXH bắt buộc như người lao động có thu nhập thấp, đặc biệt là lao động khu vực nông thôn, lao động tự do và phi chính thức.

Đồng thời, việc quy định mức thu nhập tối đa làm căn cứ đóng BHXH bằng 20 lần mức tham chiếu cho thấy sự điều chỉnh hợp lý của Nhà nước phù hợp với biến động kinh tế – xã hội.

Bạn không có thời gian để thực hiện hoặc chưa nắm rõ các quy định pháp luật hiện hành, hãy liên hệ với Luật Hoàng Anh để được tư vấn và cung cấp dịch vụ một cách HIỆU QUẢ và TIẾT KIỆM CHI PHÍ NHẤT.

Luật Hoàng Anh.