Một số nội dung trọng tâm triển khai thi hành Luật Giám định tư pháp năm 2020 ?

Sau hơn 7 năm thi hành Luật giám định tư pháp, công tác giám định tư pháp đã đạt được nhiều kết quả. Tuy nhiên, Luật này cũng đã bộc lộ nhiều bất cập trước những yêu cầu mới của đời sống xã hội, của hoạt động tố tụng. Trước yêu cầu thực tiễn của công tác giám định tư pháp và đặc biệt để đáp ứng yêu cầu đấu tranh, phòng, chống tham nhũng trong tình hình mới, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật giám định tư pháp đã được Quốc hội khóa XIV thông qua ngày 10 tháng 6 năm 2020 và có hiệu lực thi hành kể từ ngày 01 tháng 1 năm 2021.

Ngày 24/9/2020 Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 1450/QĐ-TTg Ban hành Kế hoạch triển khai thi hành Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giám định tư pháp. Theo đó, để triển khai thi hành Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giám định tư pháp cần triển khai các công việc sau đây:

1. Tổ chức quán triệt việc thi hành và phổ biến nội dung của Luật

Bộ Tư pháp chủ trì, phối hợp với các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, cơ quan tiến hành tố tụng cấp trung ương và cơ quan có liên quan,Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương tổ chức Hội nghị trực tuyến triển khai Luật.

Các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương có trách nhiệm tổ chức phổ biến, quán triệt nội dung và việc thi hành Luật bằng hình thức phù hợp cho đội ngũ người làm giám định, đội ngũ quản lý công tác giám định tư pháp và đội ngũ người tiến hành tố tụng. Tòa án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao phổ biến, quán triệt nội dung của Luật cho đội ngũ người tiến hành tố tụng thuộc thẩm quyền quản lý.

2. Tổ chức rà soát các văn bản quy phạm pháp luật hiện hành liên quan đến giám định tƣ pháp; đề xuất sửa đổi, bổ sung, thay thế, bãi bỏ hoặc ban hành mới các văn bản quy phạm pháp luật để bảo đảm phù hợp với quy định của Luật

Ở trung ương, Bộ Tư pháp chủ trì, phối hợp với các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ và các cơ quan có liên quan thực hiện.

Ở địa phương, Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương chủ trì, phối hợp với các cơ quan, tổ chức có liên quan tổ chức thực hiện.

3. Sửa đổi, bổ sung hoặc ban hành mới văn bản quy định chi tiết và biện pháp thi hành Luật

- Sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 85/2013/NĐ-CP ngày 29 tháng 7 năm 2013 của Chính phủ quy định chi tiết và biện pháp thi hành Luật Giám định tư pháp;

- Ban hành Thông tư quy định về mẫu thẻ, trình tự, thủ tục cấp mới, cấp lại thẻ giám định viên tư pháp;

- Sửa đổi, bổ sung hoặc ban hành mới Thông tư quy định về trình tự thủ tục bổ nhiệm, miễn nhiệm, cấp thẻ, thu hồi thẻ giám định viên tư pháp đối với lĩnh vực giám định tư pháp thuộc thẩm quyền quản lý của các bộ, cơ quan ngang bộ;

- Sửa đổi, bổ sung hoặc ban hành mới Thông tư quy định về quy trình giám định (trong đó quy định cụ thể thời hạn giám định đối với từng loại việc giám định); ban hành hoặc hướng dẫn áp dụng quy chuẩn chuyên môn cho hoạt động giám định tư pháp theo yêu cầu và đặc thù của từng lĩnh vực giám định thuộc thẩm quyền quản lý của các bộ, cơ quan ngang bộ;

- Ban hành hướng dẫn về mẫu, thành phần hồ sơ và chế độ lưu trữ hồ sơ giám định từng loại việc giám định;

- Sửa đổi, bổ sung hoặc ban hành Thông tư thay thế Thông tư số 03/2013/TT-BCA ngày 10/01/2013 về sử dụng kinh phí điều tra trong lực lượng công an nhân dân theo hướng tách riêng mục dự toán ngân sách bảo đảm nguồn kinh phí chi trả đầy đủ, kịp thời chi phí giám định, bồi dưỡng giám định;

- Sửa đổi, bổ sung Thông tư quy định về điều kiện cơ sở vật chất, trang thiết bị phương tiện giám định tối thiểu cho tổ chức giám định pháp y, pháp y tâm thần, kỹ thuật hình sự cho phù hợp với thực tế và bảo đảm hiệu quả đầu tư;

- Các bộ, cơ quan ngang bộ quản lý chuyên môn về lĩnh vực giám định tư pháp ban hành hướng dẫn về điều kiện cơ sở vật chất, trang thiết bị phương tiện giám định của các tổ chức giám định tư pháp theo vụ việc, tổ chức chuyên môn khi thực hiện giám định ở từng lĩnh vực. Cơ quan thuộc Chính phủ trình bộ, cơ quan ngang bộ quản lý lĩnh vực chuyên môn ban hành hướng dẫn về điều kiện cơ sở vật chất, trang thiết bị phương tiện giám định của các tổ chức giám định tư pháp theo vụ việc, tổ chức, chuyên môn được trưng cầu thực hiện giám định ở lĩnh vực, chuyên ngành của cơ quan mình theo quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật;

- Tổng kết, đánh giá tình hình thực hiện các quy định về chi phí giám định tư pháp; ban hành theo thẩm quyền hoặc đề nghị cơ quan có thẩm quyền ban hành văn bản quy phạm pháp luật nhằm hoàn thiện pháp luật về chi phí giám định tư pháp, bảo đảm phù hợp với thực tế và tính chất đặc thù của hoạt động giám định tư pháp;

- Nghiên cứu, rà soát, hoàn thiện quy định hướng dẫn về căn cứ, cách thức, trình tự, thủ tục trưng cầu giám định tư pháp trong hoạt động tố tụng hình sự;

- Ban hành hướng dẫn về vị trí phù hợp cho người giám định tư pháp bảo đảm nhiệm vụ tham gia tố tụng tại phiên tòa;

- Ban hành chỉ tiêu thống kê và tổ chức thực hiện thống kê về giám định tư pháp trong hệ thống cơ quan điều tra, kiểm sát, tòa án các cấp để phục vụ cho việc báo cáo Quốc hội và cung cấp thông tin, số liệu cho cơ quan quản lý nhà nước về giám định tư pháp;

- Nghiên cứu, rà soát về giải pháp thực hiện chế độ chính sách thu hút, động viên đối với đội ngũ người làm giám định tư pháp phù hợp với tình hình cải cách tiền lương (sau khi có Đề án cải cách tiền lương).

4. Thành lập Phòng giám định kỹ thuật hình sự thuộc Viện kiểm sát nhân dân tối cao

- Cơ quan chủ trì: đề nghị Viện kiểm sát nhân dân tối cao.

- Cơ quan phối hợp: Bộ Tư pháp, Bộ Nội vụ và cơ quan có liên quan.

- Thời gian hoàn thành: Quý IV năm 2020.

5. Củng cố, phát triển đội ngũ cá nhân, tổ chức giám định tư pháp theo hướng gắn với nhu cầu giám định thực tế của hoạt động tố tụng (rà soát, đổi mới quy trình bổ nhiệm, cấp thẻ giám định viên tư pháp và công nhận, đăng tải danh sách người, tổ chức giám định tư pháp theo vụ việc; rà soát, cập nhật danh sách cá nhân, tổ chức giám định tư pháp)

- Cơ quan thực hiện:

+ Các cơ quan tiến hành tố tụng cấp trung ương và cấp tỉnh cung cấp số liệu, dự báo nhu cầu giám định cho các cơ quan quản lý giám định tư pháp cùng cấp làm cơ sở cho việc rà soát, củng cố đội ngũ cá nhân, tổ chức giám định tư pháp.

+ Các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, Viện kiểm sát nhân dân tối cao và Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương thực hiện rà soát, củng cố đội ngũ cá nhân, tổ chức giám định tư pháp theo quy định của Luật.

- Cơ quan phối hợp: Bộ Tư pháp và cơ quan có liên quan.

- Thời gian thực hiện: Từ tháng 01 năm 2021.

6. Phân công đơn vị làm đầu mối trong việc quản lý chung công tác giám định tư pháp ở từng lĩnh vực giám định; đơn vị làm đầu mối tham mưu, thống kê về giám định tư pháp trong hoạt động tố tụng

- Cơ quan thực hiện: Các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ và cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương; cơ quan tiến hành tố tụng cấp trung ương và cấp tỉnh.

- Cơ quan phối hợp: Bộ Tư pháp, Sở Tư pháp.

- Thời gian hoàn thành: Tháng 12 năm 2020.

7. Đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ giám định tư pháp và kiến thức pháp lý cho người làm giám định tư pháp; bồi dưỡng, tập huấn kiến thức về giám định tư pháp cho người tiến hành tố tụng

a) Rà soát, chỉnh lý hoặc xây dựng mới nội dung, chương trình, tài liệu chuẩn phục vụ cho việc đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ giám định cho đội ngũ người giám định tư pháp theo yêu cầu và đặc thù của từng lĩnh vực giám định

- Cơ quan chủ trì: Các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ quản lý chuyên môn về lĩnh vực giám định tư pháp.

- Cơ quan phối hợp: Các cơ quan có liên quan.

- Thời gian hoàn thành: Quý I năm 2021.

b) Rà soát, hoàn thiện chương trình, tài liệu về kiến thức pháp lý cho đội ngũ người giám định tư pháp

- Cơ quan chủ trì: Bộ Tư pháp.

- Cơ quan phối hợp: Các cơ quan có liên quan.

- Thời gian hoàn thành: Quý I năm 2021.

c) Tổ chức đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ giám định, kiến thức pháp lý cần thiết và cấp chứng chỉ cho người chuẩn bị được đề nghị bổ nhiệm giám định viên tư pháp ở lĩnh vực pháp y, pháp y tâm thần, kỹ thuật hình sự theo quy định của Luật Giám định tư pháp; tập huấn, đào tạo lại cho đội ngũ giám định viên pháp y, pháp y tâm thần, kỹ thuật hình sự - Cơ quan chủ trì: Bộ Y tế, Bộ Công an.

- Cơ quan phối hợp: Bộ Tư pháp, Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương.

- Thời gian thực hiện:

+ Rà soát, hoàn thiện nội dung, chương trình, tài liệu đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ giám định, kiến thức pháp lý cần thiết trước khi bổ nhiệm giám định viên tư pháp ở lĩnh vực pháp y, pháp y tâm thần, kỹ thuật hình sự: Hoàn thành vào tháng 12 năm 2020.

+ Tổ chức đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ giám định, kiến thức pháp lý cần thiết và cấp chứng chỉ cho người chuẩn bị được đề nghị bổ nhiệm giám định viên tư pháp ở lĩnh vực pháp y, pháp y tâm thần, kỹ thuật hình sự; tập huấn, đào tạo lại cho đội ngũ giám định viên pháp y, pháp y tâm thần, kỹ thuật hình sự hằng năm.

d) Tổ chức bồi dưỡng hoặc tập huấn nghiệp vụ giám định và kiến thức pháp lý cần thiết cho đội ngũ giám định viên tư pháp, người giám định tư pháp theo vụ việc, cán bộ chuyên môn làm giám định

- Cơ quan chủ trì: Bộ Tài chính, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Bộ Xây dựng, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ Thông tin và Truyền thông, Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, các bộ, cơ quan ngang bộ khác và cơ quan thuộc Chính phủ. Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương tổ chức bồi dưỡng hoặc tập huấn về kiến thức pháp lý cho đội ngũ người làm giám định tư pháp ở địa phương mình.

- Cơ quan phối hợp: Bộ Tư pháp.

- Thời gian thực hiện: Hằng năm.

đ) Tổ chức tập huấn, bồi dưỡng về giám định tư pháp cho đội ngũ người tiến hành tố tụng thuộc hệ thống cơ quan điều tra các cấp

- Cơ quan chủ trì: Bộ Công an, Bộ Quốc phòng đối với đội ngũ điều tra viên, cán bộ điều tra thuộc thẩm quyền quản lý của bộ, ngành mình.

- Cơ quan phối hợp: Bộ Tư pháp và cơ quan có liên quan.

- Thời gian thực hiện: Hằng năm.

8. Kiểm tra, thanh tra tình hình tổ chức, hoạt động, quản lý giám định tư pháp và thực hiện trách nhiệm về giám định tư pháp của các cơ quan tiến hành tố tụng

a) Tăng cường kiểm tra, thanh tra tình hình tổ chức, hoạt động, quản lý giám định tư pháp, việc thực hiện nhiệm vụ của các bộ, ngành, địa phương và việc thực hiện trách nhiệm về giám định tư pháp của các cơ quan tiến hành tố tụng.

- Cơ quan chủ trì:

+ Bộ Tư pháp kiểm tra, thanh tra tình hình tổ chức, hoạt động, quản lý nhà nước ở các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, địa phương, tình hình thực hiện trách nhiệm về giám định tư pháp của các cơ quan tiến hành tố tụng; các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ kiểm tra, thanh tra tình hình tổ chức, hoạt động, quản lý giám định tư pháp ở lĩnh vực thuộc thẩm quyền quản lý hoặc cơ quan mình. Các cơ quan điều tra, kiểm sát, tòa án cấp trung ương chủ trì, phối hợp với Bộ Tư pháp tiến hành kiểm tra, thanh tra tình hình thực hiện trách nhiệm về giám định tư pháp của các cơ quan tiến hành tố tụng thuộc thẩm quyền quản lý.

+ Sở Tư pháp kiểm tra, thanh tra tình hình tổ chức, hoạt động, quản lý nhà nước ở địa phương; kiểm tra việc thực hiện trách nhiệm về giám định tư pháp của các cơ quan tiến hành tố tụng ở địa phương; các cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân cấp tỉnh kiểm tra tình hình tổ chức, hoạt động giám định ở lĩnh vực thuộc thẩm quyền quản lý.

- Cơ quan phối hợp: Các cơ quan có liên quan.

- Thời gian thực hiện: Hằng năm.

b) Tăng cường theo dõi, đôn đốc, tổ chức họp giao ban liên ngành để thông tin, đánh giá tình hình thực hiện nhiệm vụ của các bộ, ngành, địa phương và kịp thời tháo gỡ các vướng mắc, khó khăn về giám định tư pháp.

- Cơ quan chủ trì: Bộ Tư pháp.

- Cơ quan phối hợp: Các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ và các cơ quan tiến hành tố tụng ở cấp trung ương, cơ quan khác có liên quan.

- Thời gian thực hiện: Hằng năm.

9. Đánh giá công tác giám định tư pháp thuộc thẩm quyền quản lý, tôn vinh, khen thưởng tổ chức, cá nhân có đóng góp tích cực trong hoạt động giám định tư pháp

- Cơ quan chủ trì: Bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ và Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương.

- Cơ quan phối hợp: Bộ Tư pháp, cơ quan tiến hành tố tụng cấp trung ương và cấp tỉnh.