Nguyên tắc, chính sách và các hành vi bị nghiêm cấm trong hoạt động Giám định tư pháp ?

Ngày 20 tháng 6 năm 2012, tại kỳ họp thứ 3, Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam khóa XIII đã thông qua Luật Giám định tư pháp. Ngày 02 tháng 7 năm 2012, Chủ tịch nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam đã ký Lệnh công bố Luật Giám định tư pháp và luật sẽ có hiệu lực thi hành kể từ ngày 01 tháng 01 năm 2013.

Sau hơn 7 năm thi hành Luật giám định tư pháp, công tác giám định tư pháp đã đạt được nhiều kết quả. Tuy nhiên, Luật này cũng đã bộc lộ nhiều bất cập trước những yêu cầu mới của đời sống xã hội, của hoạt động tố tụng. Trước yêu cầu thực tiễn của công tác giám định tư pháp và đặc biệt để đáp ứng yêu cầu đấu tranh, phòng, chống tham nhũng trong tình hình mới, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật giám định tư pháp đã được Quốc hội khóa XIV thông qua ngày 10 tháng 6 năm 2020 và có hiệu lực thi hành kể từ ngày 01 tháng 1 năm 2021.

Giám định tư pháp là việc người giám định tư pháp sử dụng kiến thức, phương tiện, phương pháp khoa học, kỹ thuật, nghiệp vụ để kết luận về chuyên môn những vấn đề có liên quan đến hoạt động khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử và thi hành án hình sự, giải quyết vụ việc dân sự, vụ án hành chính theo trưng cầu của cơ quan tiến hành tố tụng, người tiến hành tố tụng hoặc theo yêu cầu của người yêu cầu giám định theo quy định của Luật Giám định tư pháp.

Vậy, khi thực hiện hoạt đông giám định tư pháp cần tuân theo những nguyên tắc nào ? Chính sách của Nhà nước đối với hoạt động giám định tư pháp ra sao ? Và những hành vi nào thì bị nghiêm cấm trong hoạt động giám định tư pháp ?

Nguyên tắc thực hiện giám định tư pháp

Căn cứ theo Điều 3 của Luật Giám định tư pháp số 13/2012/QH13 ngày 20 tháng 6 năm 2012, được sửa đổi, bổ sung một số điều bởi Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giám định tư pháp số  56/2020/QH14 ngày 10 tháng 06 năm 2020 (Gọi tắt là Luật Giám định tư pháp năm 2012 sửa đổi, bổ sung năm 2020), Luật quy định khi thực hiện giám định tư pháp phải tuấn theo các nguyên tắc sau:

1. Tuân thủ pháp luật, tuân theo quy chuẩn chuyên môn và quy trình giám định.

2. Trung thực, chính xác, khách quan, vô tư, kịp thời.

3. Chỉ kết luận về chuyên môn những vấn đề trong phạm vi được yêu cầu.

4. Chịu trách nhiệm trước pháp luật về kết luận giám định.

Trách nhiệm của cá nhân, tổ chức đối với hoạt động giám định tư pháp

Căn cứ theo Điều 4 của Luật Giám định tư pháp số 13/2012/QH13 ngày 20 tháng 6 năm 2012, được sửa đổi, bổ sung một số điều bởi Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giám định tư pháp số  56/2020/QH14 ngày 10 tháng 06 năm 2020 (Gọi tắt là Luật Giám định tư pháp năm 2012 sửa đổi, bổ sung năm 2020), Luật quy định Cá nhân, tổ chức được trưng cầu, yêu cầu giám định tư pháp có trách nhiệm tiếp nhận và thực hiện giám định tư pháp theo quy định của Luật Giám định tư pháp và quy định khác của pháp luật có liên quan.

Cá nhân, tổ chức khác có trách nhiệm tạo điều kiện để người giám định tư pháp thực hiện giám định theo quy định của Luật Giám định tư pháp và quy định khác của pháp luật có liên quan.

Chính sách của Nhà nước đối với hoạt động giám định tư pháp

Căn cứ theo Điều 5 của Luật Giám định tư pháp số 13/2012/QH13 ngày 20 tháng 6 năm 2012, được sửa đổi, bổ sung một số điều bởi Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giám định tư pháp số  56/2020/QH14 ngày 10 tháng 06 năm 2020 (Gọi tắt là Luật Giám định tư pháp năm 2012 sửa đổi, bổ sung năm 2020), Luật quy định về chính sách của Nhà nước đối với hoạt động giám định tư pháp như sau:

+ Nhà nước đầu tư, phát triển hệ thống tổ chức giám định tư pháp công lập trong các lĩnh vực có nhu cầu giám định lớn, thường xuyên để đáp ứng yêu cầu của hoạt động tố tụng; có chính sách ưu đãi tạo điều kiện thuận lợi cho tổ chức giám định tư pháp ngoài công lập phát triển.

+ Nhà nước có chính sách ưu tiên đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ đối với người giám định tư pháp

Các hành vi bị nghiêm cấm

Căn cứ theo Điều 6 của Luật Giám định tư pháp số 13/2012/QH13 ngày 20 tháng 6 năm 2012, được sửa đổi, bổ sung một số điều bởi Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giám định tư pháp số  56/2020/QH14 ngày 10 tháng 06 năm 2020 (Gọi tắt là Luật Giám định tư pháp năm 2012 sửa đổi, bổ sung năm 2020), Luật quy định các hành vi sau đây bị nghiêm cấm trong hoạt động giám định tư pháp:

1. Từ chối đưa ra kết luận giám định tư pháp mà không có lý do chính đáng.

2. Cố ý đưa ra kết luận giám định tư pháp sai sự thật.

3. Cố ý kéo dài thời gian thực hiện giám định tư pháp hoặc lợi dụng việc trưng cầu, yêu cầu giám định tư pháp để gây khó khăn, cản trở hoạt động tố tụng..

4. Lợi dụng việc thực hiện giám định tư pháp để trục lợi.

5. Tiết lộ bí mật thông tin mà mình biết được khi tiến hành giám định tư pháp.

6. Xúi giục, ép buộc người giám định tư pháp đưa ra kết luận giám định tư pháp sai sự thật.

7. Can thiệp, cản trở việc thực hiện giám định của người giám định tư pháp.