Điều kiện, trách nhiệm đối với người nhận chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ em là gì?

Trợ giúp xã hội được hiểu là sự giúp đỡ của Nhà nước, cộng đồng xã hội đối với những người có hoàn cảnh khó khăn mà bản thân họ không tự khắc phục được. Chăm sóc, nuôi dưỡng tại cộng đồng là một trong các hình thức trợ giúp xã hội đối với các đối tượng bảo trợ xã hội.Theo quy định của pháp luật hiện hành, trẻ em dưới 16 tuổi, không có nguồn nuôi dưỡng là các đối tượng thuộc diện được hộ gia đình, cá nhân nhận chăm sóc, nuôi dưỡng hàng tháng. Vậy các hộ gia đình, cá nhân nhận chăm sóc, nuôi dưỡng các trẻ em này cần đáp ứng những điều kiện và cần có các trách nhiệm gì? Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu trong bài viết dưới đây. 

Điều 22, Nghị định 20/2021/NĐ-CP quy định về điều kiện, trách nhiệm đối với người nhận chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ em như sau: 

Điều kiện của người nhận chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ em 

Người nhận chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ em phải bảo đảm các điều kiện sau đây:

- Có năng lực hành vi dân sự đầy đủ và thực hiện tốt chủ trương chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước;

Điều 19, Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định năng lực hành vi dân sự của cá nhân là khả năng cá nhân bằng hành vi của mình xác lập, thực hiện quyền, nghĩa vụ dân sự. 

- Tự nguyện nhận chăm sóc trẻ em;

Một trong các điều kiện đó là người nhận chăm sóc trẻ em cần nhận chăm sóc trẻ em trên tinh thần tự nguyện, không ép buộc. 

- Có nơi ở ổn định và chỗ ở cho trẻ em được nhận chăm sóc, nuôi dưỡng;

- Có điều kiện về kinh tế, sức khỏe, kinh nghiệm chăm sóc trẻ em;

- Đang sống cùng chồng hoặc vợ thì chồng hoặc vợ phải bảo đảm điều kiện có năng lực hành vi dân sự đầy đủ, thực hiện tốt chủ trương chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước và tự nguyện nhận chăm sóc trẻ em 

Các chính sách hôc trợ khi người nhận chăm sóc, nuôi dưỡng không đáp ứng một trong các điều kiện của người nhận chăm sóc, nuôi dưỡng 

Trường hợp ông, bà nội ngoại, cô, dì, chú, bác, anh, chị ruột nhận chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ em thuộc đối tượng bảo trợ xã hội mà không bảo đảm điều kiện bao gồm Có năng lực hành vi dân sự đầy đủ và thực hiện tốt chủ trương chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước; nơi ở ổn định và các điều kiện về sức khoẻ, kinh tế, kinh nghiệm chăm sóc trẻ em thì vẫn được xem xét hưởng chính sách hỗ trợ lương thực và nhu yếu phẩm thiết yếu từ nguồn ngân sách nhà nước quy định tại Điều 12, Nghị định 20/2021/NĐ-CP. 

Xem thêm: Hỗ trợ lương thực và nhu yếu phẩm thiết yếu từ nguồn ngân sách nhà nước như thế nào?

Trách nhiệm của người nhận chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ em 

Người nhận chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ em phải thực hiện đầy đủ trách nhiệm sau đây:

- Bảo đảm điều kiện để trẻ em được đi học, chăm sóc sức khỏe, vui chơi, giải trí;

- Bảo đảm chỗ ở an toàn, vệ sinh cho trẻ em;

- Đối xử bình đẳng đối với trẻ em;

- Thực hiện các nghĩa vụ khác theo quy định của pháp luật.

Trẻ em là thành phần yếu thế trong xã hội, hơn nữa, những trẻ em dưới 16 tuổi, không có nguồn nuôi dưỡng là những trẻ em là những đối tượng yếu đuối và bất hạnh hơn nữa. Do vậy, những người nhận chăm sóc, nuôi dưỡng các em cần có trách nhiệm với cuộc sống của các em để các em có cuộc sống tốt hơn, để các em được vui vẻ không bị tự ti, được sống đúng với lứa tuổi của mình. 

Trường hợp không được tiếp tục nhận chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ em

Bên cạnh các điều kiện và trách nhiệm của người nhận chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ em thì pháp luật hiện hành còn quy định người nhận chăm sóc, nuôi dưỡng không được tiếp tục nhận chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ em khi có các hành vi sau: 

- Có hành vi đối xử tệ bạc với trẻ em được nhận chăm sóc, nuôi dưỡng;

Các hành vi tệ bạc có thể hiểu là các hành vi bạo lực cả về thể chất lẫn tinh thần của các em. 

Khoản 6, Điều 4, Luật trẻ em 2016 quy định “Bạo lực trẻ em là hành vi hành hạ, ngược đãi, đánh đập; xâm hại thân thể, sức khỏe; lăng mạ, xúc phạm danh dự, nhân phẩm; cô lập, xua đuổi và các hành vi cố ý khác gây tổn hại về thể chất, tinh thần của trẻ em.”

- Lợi dụng việc chăm sóc, nuôi dưỡng để trục lợi;

Hành vi lợi dụng việc chăm sóc, nuôi dưỡng để trục lợi là hành vi kiếm tiền hoặc các lợi ích vật chất khác từ chính các trẻ em được nhận chăm sóc nuôi dưỡng. 

Ví dụ: nhận trẻ em về chăm sóc, nuôi dưỡng nhưng thực chất bắt các em hàng ngày lao động kiếm tiền bằng các ăn xin trên đường, bán vé số…

- Có tình trạng kinh tế hoặc lý do khác dẫn đến không còn đủ khả năng bảo đảm chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ em;

- Vi phạm nghiêm trọng quyền của trẻ em được nhận chăm sóc, nuôi dưỡng.

Theo quy định tại Chương II, Luật Trẻ em năm 2016 quy định các quyền của trẻ em tại mục 1, Ví dụ như quyền sống, quyền được khai sinh và có quốc tịch, quyền được chăm sóc sức khoẻ…

Luật Hoàng Anh