Đối tượng và tiêu chuẩn tặng danh hiệu “Nghệ sĩ nhân dân”, “Nghệ sĩ ưu tú”?(Phần 1)

Danh hiệu “Nghệ sĩ nhân dân”, “Nghệ sĩ ưu tú” là một trong những danh hiệu vinh danh nhà nước được Nhà nước tặng cho các cá nhân khi đảm bảo các tiêu chuẩn theo quy định pháp luật. Trong bài viết này, Luật Hoàng Anh sẽ trình bày đối tượng và tiêu chuẩn tặng danh hiệu “Nghệ sĩ nhân dân”, “Nghệ sĩ ưu tú” theo quy định của pháp luật.

Danh hiệu vinh danh nhà nước

Khen thưởng là việc ghi nhận, biểu dương, tôn vinh công trạng và khuyến khích bằng lợi ích vật chất đối với cá nhân, tập thể có thành tích trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Căn cứ theo Điều 58 Luật Thi đua, khen thưởng 2003 được sửa đổi, bổ sung bởi Điều 1 Luật Thi đua, khen thưởng 2005 quy định như sau:

Danh hiệu vinh dự nhà nước để tặng hoặc truy tặng cho cá nhân, tặng cho tập thể có những đóng góp đặc biệt xuất sắc vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Danh hiệu vinh dự nhà nước gồm có:

- “Tỉnh Anh hùng”, “Thành phố Anh hùng”;

- "Bà mẹ Việt Nam Anh hùng” ;

- “Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân”;

 - “Anh hùng Lao động” ;

- “Nhà giáo nhân dân”, “Nhà giáo ưu tú”;

- “Thầy thuốc nhân dân”, “Thầy thuốc ưu tú”;

- “Nghệ sĩ nhân dân”, “Nghệ sĩ ưu tú”;

- “Nghệ nhân nhân dân”, “Nghệ nhân ưu tú”.”

Đối tượng tặng danh hiệu “Nghệ sĩ nhân dân”, “Nghệ sĩ ưu tú”

Căn cứ theo khoản 1 Điều 64 Luật Thi đua, khen thưởng 2003 quy định đối tượng tặng danh hiệu “ Nghệ sĩ nhân dân”, “Nghệ sĩ ưu tú” như sau:

1. Đối tượng được xét tặng danh hiệu "Nghệ sĩ nhân dân", "Nghệ sĩ ưu tú" gồm diễn viên, đạo diễn, chỉ đạo nghệ thuật, chỉ huy dàn nhạc, biên đạo, quay phim, nhạc sĩ, hoạ sĩ, phát thanh viên hoạt động trong các lĩnh vực văn hoá, nghệ thuật.

Tiêu chuẩn tặng danh hiệu “Nghệ sĩ nhân dân”, “Nghệ sĩ ưu tú”

Căn cứ theo Luật Thi đua, khen thưởng 2003, Luật Thi đua, khen thưởng 2013 sửa đổi, bổ sung và Nghị định 84/2014/NĐ-CP nay được sửa đổi bởi Nghị định 40/2021/NĐ-CP quy định tiêu chuẩn tặng danh hiệu “ Nghệ sĩ nhân dân”, “Nghệ sĩ ưu tú” như sau:

Đối với danh hiệu “Nghệ sĩ nhân dân”

Danh hiệu “Nghệ sĩ nhân dân” được xét tặng cho đối tượng gồm diễn viên, đạo diễn, chỉ đạo nghệ thuật, chỉ huy dàn nhạc, biên đạo, quay phim, nhạc sĩ, hoạ sĩ, phát thanh viên hoạt động trong các lĩnh vực văn hoá, nghệ thuật được phong tặng danh hiệu “Nghệ sĩ ưu tú” và đạt các tiêu chuẩn sau:

- Trung thành với Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa; chấp hành chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; điều lệ, nội quy, quy chế của cơ quan, tổ chức, địa phương;

- Có phẩm chất đạo đức, gương mẫu trong cuộc sống, tận tụy với nghề; có tài năng nghệ thuật xuất sắc, tiêu biểu cho loại hình, ngành, nghề nghệ thuật; có uy tín nghề nghiệp; được đồng nghiệp và nhân dân mến mộ;

- Có thời gian hoạt động nghệ thuật chuyên nghiệp liên tục hoặc cộng dồn từ 20 năm trở lên; riêng đối với loại hình nghệ thuật Xiếc, Múa có thời gian hoạt động nghệ thuật chuyên nghiệp liên tục hoặc cộng dồn từ 15 năm trở lên;

- Đã được tặng danh hiệu “Nghệ sĩ ưu tú” và sau đó đạt một trong các tiêu chí sau:

+ Có ít nhất 02 giải Vàng quốc gia (trong đó có 01 giải Vàng là của cá nhân).

Các giải Vàng trong nước hoặc quốc tế của cá nhân hoặc của bộ phim, chương trình, vở diễn, tiết mục được quy đổi để tính thành tích cho cá nhân theo quy định tại Phụ lục II ban hành kèm theo Nghị định 89/2014/NĐ-CP.

+ Có ít nhất 03 giải Vàng quốc gia (nếu không có 01 giải Vàng là của cá nhân).

Các giải Vàng trong nước hoặc quốc tế của cá nhân hoặc của bộ phim, chương trình, vở diễn, tiết mục được quy đổi để tính thành tích cho cá nhân theo quy định tại Phụ lục II ban hành kèm theo Nghị định 89/2014/NĐ-CP.

+ Có cống hiến nổi trội, có tài năng nghệ thuật xuất sắc, thiếu giải thưởng theo quy định tại điểm a và điểm b khoản này nhưng được Hội đồng các cấp thảo luận, đánh giá là trường hợp đặc biệt, trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định trong trường hợp cụ thể sau:

- Nghệ sĩ là người cao tuổi theo quy định tại Điều 2 Luật Người cao tuổi, có nhiều cống hiến, đóng góp trong lĩnh vực nghệ thuật;

- Nghệ sĩ tích cực tham gia nhiều hoạt động phục vụ nhiệm vụ chính trị lớn của địa phương và đất nước;

- Nghệ sĩ là giảng viên các trường đào tạo văn hóa, nghệ thuật chuyên nghiệp, đào tạo nhiều thế hệ sinh viên tham gia đạt các giải thưởng cao tại các cuộc thi nghệ thuật chuyên nghiệp quốc tế.”.

Phần 2, chúng tôi sẽ trình bày về tiêu chuẩn xét tặng danh hiệu “Nghệ sĩ ưu tú” và thời điểm xét tặng danh hiệu “Nghệ sĩ nhân dân”, “Nghệ sĩ ưu tú”. Xem phần 2 tại:

Xem thêm: Tổng hợp các bài viết về Luật Thi đua, khen thưởng 2003