Người cao tuổi có những quyền và nghĩa vụ như thế nào?

Người cao tuổi

Theo Điều 2 Luật Người cao tuổi số 39/2009/QH12 ngày 23/11/2009:

“Điều 2. Người cao tuổi

Người cao tuổi được quy định trong Luật này là công dân Việt Nam từ đủ 60 tuổi trở lên.”

Theo đó, người cao tuổi theo pháp luật về người cao tuổi, được xác định là:

- Công dân Việt Nam: Người mang quốc tịch Việt Nam (dựa vào huyết thống và hoạt động nhập quốc tịch)

- Người từ đủ 60 tuổi trở lên: Người đã qua sinh nhật lần thứ 60.

Ví dụ: Một người sinh ngày 20/11/1961 thì ngày 20/11/2021 người này đủ 60 tuổi.

Quyền của người cao tuổi

Theo Khoản 1 Điều 3 Luật Người cao tuổi số 39/2009/QH12 ngày 23/11/2009, người cao tuổi có 09 quyền như sau:

- Được đảm bảo nhu cầu cơ bản về ăn, mặc, ở, đi lại, chăm sóc sức khỏe: Con cháu người cao tuổi có trách nhiệm chăm sóc, đảm bảo các điều kiện về ăn, mặc, ở, đi lại, chăm sóc sức khỏe của người cao tuổi. Trong trường hợp người cao tuổi không có con cháu, không có thu nhập, không có khả năng lao động thì được Nhà nước hỗ trợ đáp ứng đủ nhu cầu cơ bản về ăn, mặc, ở, đi lại, chăm sóc sức khỏe.

- Quyết định sống chung với con, cháu hoặc sống riêng theo ý muốn: Người cao tuổi có quyền quyết định sống với ai hoặc không sống chung với ai theo ý muốn. Đây cũng là quyền tự do cư trú của mỗi công dân.

- Được ưu tiên khi sử dụng các dịch vụ theo quy định của Luật Người cao tuổi và quy định khác của pháp luật có liên quan: Được ưu tiên sử dụng các dịch vụ về y tế, dịch vụ cộng đồng và các dịch vụ khác mà pháp luật quy định. Ví dụ: Người cao tuổi không phải trả tiền vé xe buýt.

- Được tạo điều kiện tham gia hoạt động văn hóa, giáo dục, thể dục, thể thao, giải trí, du lịch và nghỉ ngơi: Người cao tuổi được ưu tiên, khuyến khích tham gia các chương trình, hoạt động văn hóa, giáo dục, thể dục, thể thao, giải trí, du lịch, nghỉ ngơi để tạo điều kiện đảm bảo sức khỏe thể chất và tinh thần.

- Được tạo điều kiện làm việc phù hợp với sức khỏe, nghề nghiệp và các điều kiện khác để phát huy vai trò người cao tuổi: Người cao tuổi có thể tham gia lao động và trở thành người lao động cao tuổi, nhưng phải đáp ứng đủ một số điều kiện nhất định. Khi giao kết hợp đồng lao động, người lao động cao tuổi được ưu tiên trong việc khám sức khỏe, chăm sóc, giám sát từ người sử dụng lao động.

- Được miễn các khoản đóng góp cho các hoạt động xã hội, trừ trường hợp tự nguyện đóng góp: Người cao tuổi không phải tham gia đóng góp cho các hoạt động công ích xã hội, thay vào đó chỉ phải đóng góp nếu tham gia vào các tổ chức cần phí đóng góp hoặc tự nguyện đóng góp cho các hoạt động công ích xã hội (như từ thiện).

- Được ưu tiên nhận tiền, hiện vật cứu trợ, chăm sóc sức khỏe và chỗ ở nhằm khắc phục khó khăn ban đầu khi gặp khó khăn do hậu quả thiên tai hoặc rủi ro bất khả kháng khác: Đối với hoạt động cứu trợ cho các vùng gặp khó khăn do hậu quả thiên tai hoặc rủi ro bất khả kháng khác, các đối tượng là người yếu thế như người cao tuổi, trẻ em, người khuyết tật,… được ưu tiên nhận tiền, hiện vật cứu trợ và nhận các hoạt động chăm sóc sức khỏe và chỗ ở do các chủ thể này có sức khỏe yếu, không có khả năng hoặc thiếu khả năng lao động.

- Được tham gia Hội người cao tuổi Việt Nam theo quy định của Điều lệ: Hội người cao tuổi Việt Nam là tổ chức xã hội dành cho người cao tuổi tại Việt Nam và phục vụ lợi ích của nhóm chủ thể này.

- Các quyền khác theo quy định của pháp luật

Nghĩa vụ của người cao tuổi

Theo Khoản 2 Điều 3 Luật Người cao tuổi số 39/2009/QH12 ngày 23/11/2009, có người cao tuổi có 03 nghĩa vụ:

- Nêu gương sáng về phẩm chất đạo đức, lối sống mẫu mực; giáo dục thế hệ trẻ giữ gìn và phát huy truyền thống tốt đẹp của dân tộc; gương mẫu chấp hành và vận động gia đình, cộng đồng chấp hành chủ trương, đường lối của Đảng, pháp luật của Nhà nước: Người cao tuổi là những người đã có thời gian trải nhiệm và hoạt động lâu trong đời sống, đối với các thế hệ sau, người cao tuổi là những người được tôn trọng theo “truyền thống kính lão” của phương Đông nói chung, Việt Nam nói riêng nên đồng thời, cùng phải là tấm gương cho thế hệ sau thực hiện và làm theo những điều đúng đắn về đạo đức và các giá trị khác

- Truyền đạt kinh nghiệm quý cho thế hệ sau: Do là những người có nhiều kinh nghiệm sống, người cao tuổi có thể truyền đạt những kinh nghiệm quý cho thế hệ sau.

- Các nghĩa vụ khác theo quy định của pháp luật.

Xem thêm: Tổng hợp bài viết về Luật người cao tuổi

Luật Hoàng Anh