Những hành vi bị nghiêm cấm liên quan đến người khuyết tật như thế nào?

Theo Điều 14 Luật Người khuyết tật số 51/2010/QH12 ngày 17/06/2010, sửa đổi năm 2013, có 07 hành vi bị nghiêm cấm liên quan đến người khuyết tật, bao gồm:

Kỳ thị, phân biệt đối xử người khuyết tật

Kỳ thị, phân biệt đối xử là việc phân biệt một cách sai trái, cô lập, đối xử không công bằng (thông qua lời nói, hành động) đối với một nhóm người nhất định. Ở đây, việc phân biệt đối xử, kỳ thị đối với người khuyết tật xuất phát từ sự phân biệt trong tư tưởng khi người khuyết tật có những khiếm khuyết về thể chất so với người thông thường, dẫn đến dễ dàng nhận thấy sự khác biệt cũng như khó hòa nhập với cộng đồng hơn.

Theo Khoản 1 Điều 9 Nghị định số 144/2013/NĐ-CP ngày 29/10/2013 của Chính phủ, các chủ thể có thể bị phạt tiền từ 3.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng khi có hành vi kỳ thị, phân biệt đối xử người khuyết tật.

Xâm phạm thân thể, nhân phẩm, danh dự, tài sản, quyền, lợi ích hợp pháp của người khuyết tật

Xâm phạm thân thể, nhân phẩm, danh dự, tài sản, quyền, lợi ích hợp pháp của người khác là hành vi gây thiệt hại đến thân thể của con người, danh dự, nhân phẩm, tài sản và các lợi ích về nhân thân, tài sản của người khác, thông qua lời nói, hành động hoặc không hành động. Việc xâm phạm thân thể, nhân phẩm, danh dự, tài sản, quyền, lợi ích hợp pháp của một chủ thể là hành vi bị pháp luật nghiêm cấm, đặc biệt khi người bị xâm hại thân thể, nhân phẩm, danh dự, tài sản, quyền, lợi ích hợp pháp là người khuyết tật (nhóm người yếu thế).

Tùy theo mức độ hành vi, người có hành vi xâm phạm thân thể, nhân phẩm, danh dự, tài sản, quyền, lợi ích hợp pháp của người khuyết tật có thể bị xử phạt vi phạm hành chính (từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng, theo Khoản 2 Điều 9 Nghị định số 144/2013/NĐ-CP ngày 29/10/2013 của Chính phủ) hoặc bị xử lý hình sự.

Lôi kéo, dụ dỗ hoặc ép buộc người khuyết tật thực hiện hành vi vi phạm pháp luật, đạo đức xã hội

Hành vi lôi kéo, dụ dỗ hoặc ép buộc người khác thực hiện hành vi vi phạm pháp luật, đạo đức xã hội là các hành vi bị nghiêm cấm trên tất cả các lĩnh vực, đối với tất cả các nhóm chủ thể. Đối với người dụ dỗ, lôi kéo người khác thực hiện hành vi vi phạm pháp luật, đạo đức xã hội, tức là người này cũng đang vi phạm pháp luật và tùy theo mức độ hành vi và các yếu tố khách quan, chủ quan, khách thể, chủ thể khác của việc vi phạm pháp luật của người khuyết tật, người lôi kéo, dụ dỗ có thể bị xử phạt vi phạm hành chính (từ 10.000.000 đồng đến 15.000.000 đồng, theo Khoản 3 Điều 9 Nghị định số 144/2013/NĐ-CP ngày 29/10/2013 của Chính phủ) hoặc bị xử lý hình sự.

Lợi dụng người khuyết tật, tổ chức của người khuyết tật, tổ chức vì người khuyết tật, hình ảnh, thông tin cá nhân, tình trạng của người khuyết tật để trục lợi hoặc thực hiện hành vi vi phạm pháp luật

Các hành vi trục lợi hoặc thực hiện hành vi vi phạm pháp luật nhờ dựa vào người khuyết tật (đối tượng yếu thế trong xã hội), tổ chức của người khuyết tật (tổ chức đại diện bảo vệ quyền và lợi ích của các thành viên là người khuyết tật), tổ chức vì người khuyết tật (tổ chức thực hiện các hoạt động giúp đỡ người khuyết tật) trên thực tế là các hành vi vi phạm đạo đức nghiêm trọng, đồng thời có thể dẫn đến các hành vi vi phạm pháp luật khác. Tùy theo mức độ nghiêm trọng của các hành vi trục lợi và vi phạm pháp luật, có thể xử phạt hành chính (từ 10.000.000 đồng đến 15.000.000 đồng, theo Khoản 3 Điều 9 Nghị định số 144/2013/NĐ-CP ngày 29/10/2013 của Chính phủ) hoặc bị xử lý hình sự.

Người có trách nhiệm nuôi dưỡng, chăm sóc người khuyết tật không thực hiện hoặc thực hiện không đầy đủ trách nhiệm nuôi dưỡng, chăm sóc theo quy định của pháp luật

Người có trách nhiệm nuôi dưỡng, chăm sóc người khuyết tật là người thân trong gia đình, cơ sở trợ giúp xã hội. Những chủ thể này có trách nhiệm đảm bảo chăm sóc, nuôi dưỡng người khuyết tật một cách đúng đắn (chăm sóc với đầy đủ các điều kiện cơ bản cho người khuyết tật, hỗ trợ giúp người khuyết tật tiếp cận dịch vụ y tế, dịch vụ công). Nếu các chủ thể này không thực hiện hoặc thực hiện không đầy đủ, không đúng trách nhiệm của mình theo quy định của pháp luật, thì có thể bị phạt tiền từ 3.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng, theo Khoản 1 Điều 9 Nghị định số 144/2013/NĐ-CP ngày 29/10/2013 của Chính phủ.

Cản trở quyền kết hôn, quyền nuôi con của người khuyết tật

Các cá nhân đủ tuổi, không bị mất năng lực hành vi dân sự đều có quyền kết hôn, nuôi con, bao gồm cả người khuyết tật khi đáp ứng đủ các điều kiện để kết hôn và nuôi con. Không một cá nhân, tổ chức nào được cản trở các quyền này. Theo Khoản 1 Điều 9 Nghị định số 144/2013/NĐ-CP ngày 29/10/2013 của Chính phủ, những người thực hiện hành vi này bị phạt tiền từ 3.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng.

Gian dối trong việc xác định mức độ khuyết tật, cấp giấy xác nhận khuyết tật

Khác với các hành vi trên, hành vi này là hành vi của người được xác định là người khuyết tật. Một trong các giai đoạn để xác định một người có phải là người khuyết tật hay không là xác định mức độ khuyết tật, cấp giấy xác nhận khuyết tật. Nếu người được cấp giấy xác nhận khuyết tật không khuyết tật hoặc mức độ khuyết tật không đúng với nội dung được ghi nhận trong giấy xác nhận khuyết tật và kết luận về mức độ khuyết tật do hành vi gian dối, thì người này thì có thể bị phạt tiền từ 3.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng theo Điểm c Khoản 2 Điều 17 Nghị định số 144/2013/NĐ-CP ngày 29/10/2013 của Chính phủ.

Xem thêm: Tổng hợp bài viết về Luật người khuyết tật

Luật Hoàng Anh