Từ ngày 01/03/2022, ai có thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư chương trình, dự án đầu tư công?

Đối với một chương trình hay một dự án đều sẽ do những cơ quan, tổ chức cá nhân có thẩm quyền quyết định và chịu trách nhiệm với quyết định đó. Vậy đối với chủ trương đầu tư chương trình, dự án đầu tư công thì thẩm quyền quết định sẽ thuộc về ai?

Khái niệm

Chủ trương đầu tư là quyết định của cấp có thẩm quyền về những nội dung chủ yếu của chương trình, dự án đầu tư, làm căn cứ để lập, trình và phê duyệt quyết định đầu tư chương trình, dự án đầu tư, quyết định phê duyệt báo cáo nghiên cứu khả thi dự án đầu tư công (theo Khoản 7 Điều 4 Luật Đầu tư công 2019).

Bên cạnh đó, chương trình đầu tư công là một tập hợp các mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp nhằm thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội (theo Khoản 8 Điều 4 Luật Đầu tư công 2019).

Dự án đầu tư công là dự án sử dụng toàn bộ hoặc một phần vốn đầu tư công (theo Khoản 13 Điều 4 Luật Đầu tư công 2019).

Thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư chương trình, dự án đầu tư công

Thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư chương trình, dự án đầu tư công được quy định cụ thể tại Điều 17 Luật Đầu tư công 2019, sửa đổi tại Điều 1, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đầu tư công, Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư, Luật Đầu tư, Luật Nhà ở, Luật Đấu thầu, Luật Doanh nghiệp, Luật Điện lực, Luật thuế tiêu thục đặc biệt và Luật thi hành án dân sự năm 2022, cụ thể như sau: 

Thẩm quyền của Quốc hội

Tại Khoản 1 Điều 17 Luật Đầu tư công quy định Quốc hội quyết định chủ trương đầu tư chương trình, dự án sau đây:

+ Chương trình mục tiêu quốc gia;

Chương trình mục tiêu quốc gia là chương trình đầu tư công nhằm thực hiện các mục tiêu kinh tế - xã hội của từng giai đoạn cụ thể trong phạm vi cả nước.

+ Dự án quan trọng quốc gia.

Dự án quan trọng quốc gia là dự án đầu tư độc lập hoặc cụm công trình liên kết chặt chẽ với nhau thuộc một trong các tiêu chí được quy định cụ thể tại Điều 7 Luật Đầu tư công 2019.

Thẩm quyền của Chính phủ

Tại Khoản 2 Điều 17 Luật Đầu tư công quy định:

“2. Chính phủ quyết định chủ trương đầu tư chương trình đầu tư công sử dụng vốn ngân sách trung ương, trừ chương trình quy định tại điểm a khoản 1 Điều này.”

Vốn ngân sách trung ương là vốn chi cho đầu tư phát triển thuộc ngân sách trung ương theo quy định của Luật Ngân sách nhà nước. Theo đó, Chính phủ sẽ quyết định chủ trương đầu tư chương trình đầu tư công sử dụng vốn ngân sách trung ương, trừ chương trình mục tiêu quốc gia. Chương trình mục tiêu quốc gia thuộc thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư của Quốc hội.

Đồng thời Chính phủ quy định việc phân cấp thẩm quyền, trình tự, thủ tục quyết định chủ trương đầu tư đối với chương trình, dự án sử dụng vốn từ nguồn thu hợp pháp của các cơ quan nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập dành để đầu tư phù hợp với quy định về quyền tự chủ tài chính của các cơ quan, đơn vị.

Cụ thể về trình tự, thủ tục, thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư đối với chương trình, dự án sử dụng vốn từ nguồn thu hợp pháp của các cơ quan nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập được quy định tại Điều 5, 6 Nghị định 40/2020/NĐ-CP ngày 6/4/2020.

Trường hợp chương trình, dự án quy định tại khoản này có sử dụng nguồn vốn của ngân sách nhà nước thì thẩm quyền, trình tự, thủ tục thực hiện theo quy định của Luật Đầu tư công 2019 đối với chương trình, dự án sử dụng vốn ngân sách nhà nước.

Thẩm quyền của Thủ tướng Chính phủ

Tại Khoản 4 Điều 17 Luật Đầu tư công quy định Thủ tướng Chính phủ quyết định chủ trương đầu tư chương trình, dự án sau đây:

+ Dự án thuộc lĩnh vực quốc phòng, an ninh có mức độ tuyệt mật; Dự án sản xuất chất độc hại, chất nổ; Dự án hạ tầng khu công nghiệp, khu chế xuất, khu công nghệ cao; dự án nhóm A khác sử dụng vốn ngân sách trung ương do Bộ, cơ quan trung ương quản lý;

+ Chương trình, dự án đầu tư nhóm A sử dụng vốn vay ODA và vốn vay ưu đãi của các nhà tài trợ nước ngoài, trừ chương trình mục tiêu quốc gia, chương trình đầu tư công trừ các chương trình, dự án do Quốc hội, Chính phủ quyết định;

+ Chương trình, dự án đầu tư sử dụng vốn ODA viện trợ không hoàn lại trong các trường hợp sau: chương trình, dự án nhóm A; chương trình, dự án kèm theo khung chính sách; chương trình, dự án trong lĩnh vực quốc phòng, an ninh, tôn giáo; chương trình tiếp cận theo ngành; mua sắm các loại hàng hóa thuộc diện phải được Thủ tướng Chính phủ cho phép; sự tham gia của Việt Nam vào các chương trình, dự án khu vực;

 Thẩm quyền của người đứng đầu Bộ, cơ quan trung ương

Tại Khoản 5 Điều 17 Luật Đầu tư công quy định người đứng đầu Bộ, cơ quan trung ương quyết định chủ trương đầu tư chương trình, dự án sau đây:

“5. Người đứng đầu Bộ, cơ quan trung ương quyết định chủ trương đầu tư dự án nhóm B, nhóm C sử dụng vốn đầu tư công do cơ quan, tổ chức mình quản lý, trừ dự án quy định tại khoản 4 Điều này.”

Chủ trương đầu tư dự án nhóm B, nhóm C sử dụng vốn đầu tư công do cơ quan, tổ chức của người đứng đầu Bộ, cơ quan trung ương quản lý thuộc thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư chương trình, dự án của người đứng đầu Bộ, cơ quan trung ương đó, trừ dự án thuộc lĩnh vực quốc phòng, an ninh có mức độ tuyệt mật; Dự án sản xuất chất độc hại, chất nổ; Dự án hạ tầng khu công nghiệp, khu chế xuất, khu công nghệ cao; dự án nhóm A khác sử dụng vốn ngân sách trung ương do Bộ, cơ quan trung ương quản lý và các chương trình, dự án đầu tư sử dụng vốn vay ODA khác được quy định tại Khoản 4 Điều 17 Luật Đầu tư công 2019.

Bên cạnh đó, từ ngày 01/03/2022, người đứng đầu Bộ, cơ quan trung ương quyết định chủ trương đầu tư dự án đầu tư nhóm B, nhóm C sử dụng vốn ODA và vốn vay ưu đãi của các nhà tài trợ nước ngoài quyết định phê duyệt dự án hỗ trợ kỹ thuật sử dụng vốn ODA, vốn vay ưu đãi của các nhà tài trợ nước ngoài để chuẩn bị dự án đầu tư do cơ quan, tổ chức mình quản lý, trừ dự án thuộc thẩm quyền quyết định của thủ tướng Chính phủ. 

Hội đồng nhân dân cấp tỉnh quyết định chủ trương đầu tư dự án đầu tư nhóm B, nhóm C sử dụng vốn ODA và vốn vay ưu đãi của các nhà tài trợ nước ngoài, quyết định phê duyệt dự án hỗ trợ kỹ thuật sử dụng vốn ODA, vốn vay ưu đãi của các nhà tài trợ nước ngoài để chuẩn bị dự án đầu tư do địa phương quản lý, trừ dự án thuộc thẩm quyền quyết định của thủ tướng Chính phủ. 

Chính phủ quy định trình tự, thủ tục quyết định chủ trương đầu tư dự án đầu tư, quyết định phê duyệt dự án hỗ trợ kỹ thuật tại quy định này. 

Thẩm quyền của Hội đồng nhân dân

Tại Khoản 6, 7 Điều 17 Luật Đầu tư công 2019 quy định:

“6. Hội đồng nhân dân cấp tỉnh quyết định chủ trương đầu tư dự án nhóm A do địa phương quản lý, trừ dự án quy định tại khoản 4 Điều này.

7. Hội đồng nhân dân các cấp quyết định chủ trương đầu tư chương trình, dự án nhóm B, nhóm C sử dụng vốn ngân sách địa phương, bao gồm cả vốn bổ sung có mục tiêu từ ngân sách cấp trên, các nguồn vốn hợp pháp của địa phương thuộc cấp mình quản lý, trừ dự án quy định tại khoản 4 Điều này.”

Trong trường hợp cần thiết, Hội đồng nhân dân quyết định việc giao cho Ủy ban nhân dân cùng cấp quyết định chủ trương đầu tư dự án quy định tại khoản này phù hợp với mục tiêu, định hướng phát triển, khả năng tài chính và đặc điểm cụ thể của địa phương.

Trường hợp điều chỉnh chủ trương đầu tư chương trình, dự án, thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư chương trình, dự án thực hiện theo quy định tại khoản 1 Điều 34 của Luật 

Đầu tư công (theo Khoản 8 Điều 17 Luật Đầu tư công 2019).

Luật Hoàng Anh