Pháp luật quy định trường hợp nào mẹ không được nuôi con?

Cha mẹ có quyền và nghĩa vụ chăm sóc, nuôi dưỡng và giáo dục con cái. Trường hợp ly hôn, vợ chồng có thể thỏa thuận việc nuôi con hoặc thực hiện theo quyết định của Tòa án. Vậy có trường hợp nào người mẹ không được nuôi con không? Hãy Gọi Ngay tới số điện thoại 0908308123 để được LUẬT SƯ tư vấn pháp luật hôn nhân gia đình MIỄN PHÍ hoặc tìm hiểu các thông tin pháp lý cần thiết thông qua bài viết dưới đây.

Cơ sở pháp lý

- Luật Hôn nhân và Gia đình 2014

- Nghị định 126/2014/NĐ-CP ngày 31 tháng 12 năm 2014 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Hôn nhân và Gia đình.

Ly hôn là gì?

Khoản 14 Điều 3 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014 quy định:

“Ly hôn là việc chấm dứt quan hệ vợ chồng theo bản án, quyết định có hiệu lực pháp luật của Tòa án”.

Như vậy, ly hôn là chấm dứt quan hệ hôn nhân do Tòa án công nhận hoặc quyết định theo yêu cầu của vợ hoặc chồng hoặc cả hai vợ chồng. Tòa án là cơ quan duy nhất có thẩm quyền xét xử, có vai trò quan trọng trong việc góp phần tuân thủ, chấp hành các quy định của pháp luật.

Có hai trường hợp ly hôn bao gồm: Ly hôn thuận tình là việc cả vợ và chồng đều tự nguyện ly hôn và ly hôn đơn phương theo yêu cầu của một bên vợ/chồng.

– Nếu hai bên vợ chồng thuận tình ly hôn thỏa thuận với nhau giải quyết được tất cả các nội dung quan hệ vợ chồng khi ly hôn thì Tòa án công nhận ra phán quyết dưới hình thức là quyết định.

– Nếu vợ chồng có mâu thuẫn, tranh chấp thì Tòa án ra phán quyết dưới dạng bản án ly hôn.

Quyền nuôi con sau khi ly hôn

Khoản 1, khoản 2 Điều 81 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014 quy định như sau:

“Điều 81. Việc trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con sau khi ly hôn

1. Sau khi ly hôn, cha mẹ vẫn có quyền, nghĩa vụ trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình theo quy định của Luật này, Bộ luật dân sự và các luật khác có liên quan.

2. Vợ, chồng thỏa thuận về người trực tiếp nuôi con, nghĩa vụ, quyền của mỗi bên sau khi ly hôn đối với con; trường hợp không thỏa thuận được thì Tòa án quyết định giao con cho một bên trực tiếp nuôi căn cứ vào quyền lợi về mọi mặt của con; nếu con từ đủ 07 tuổi trở lên thì phải xem xét nguyện vọng của con.”

Như vậy, về nguyên tắc sau khi ly hôn, cha mẹ vẫn có quyền, nghĩa vụ trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con. Vợ chồng có thể thỏa thuận về người trực tiếp nuôi con hoặc được Tòa án sẽ quyết định giao cho một bên trực tiếp nuôi căn cứ vào quyền lợi về:

+ Điều kiện về vật chất: người muốn giành quyền nuôi con phải chứng minh được mình có đủ điều kiện vật chất như: nơi ở ổn định, thu nhập, tài sản,…

+Điều kiện về tinh thần: người trực tiếp nuôi con phải đảm bảo mình có đủ thời gian để quan tâm, chăm sóc, nuôi dưỡng con,….

+ Mong muốn nguyện vọng của con: đối với con từ 07 tuổi trở lên.

Nghĩa vụ cấp dưỡng nuôi con sau khi ly hôn

Căn cứ theo quy định tại khoản 2 Điều 82 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014:

“Điều 82. Nghĩa vụ, quyền của cha, mẹ không trực tiếp nuôi con sau khi ly hôn

[...]

2. Cha, mẹ không trực tiếp nuôi con có nghĩa vụ cấp dưỡng cho con.”

Theo đó, có thể xác định nghĩa vụ cấp dưỡng cho con sau khi ly hôn thuộc về người không trực tiếp nuôi con. Cha, mẹ có nghĩa vụ cấp dưỡng cho con chưa thành niên, con đã thành niên không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình trong trường hợp không sống chung với con hoặc sống chung với con nhưng vi phạm nghĩa vụ nuôi dưỡng con.

Nghĩa vụ cấp dưỡng chấm dứt trong các trường hợp sau đây:

- Người được cấp dưỡng đã thành niên và có khả năng lao động hoặc có tài sản để tự nuôi mình;

- Người được cấp dưỡng được nhận làm con nuôi;

- Người cấp dưỡng đã trực tiếp nuôi dưỡng người được cấp dưỡng;

- Người cấp dưỡng hoặc người được cấp dưỡng chết;

-Trường hợp khác theo quy định của luật.

Trường hợp mẹ không được nuôi con

Khoản 3 Điều 81 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014 quy định như sau:

“3. Con dưới 36 tháng tuổi được giao cho mẹ trực tiếp nuôi, trừ trường hợp người mẹ không đủ điều kiện để trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con hoặc cha mẹ có thỏa thuận khác phù hợp với lợi ích của con.”

Theo đó, đối với trường hợp con dưới 36 tháng thì được giao cho người mẹ trực tiếp nuôi. Tuy nhiên, mẹ không được nuôi con trong trường hợp người cha chứng minh được người mẹ không đủ điều kiện để trực tiếp nuôi con thì Tòa án vẫn có thể giao con cho người cha trực tiếp nuôi con. Quy định này nhằm đảm bảo các điều kiện cho sự phát triển tốt nhất cho trẻ nếu các bên có xảy ra tranh chấp.

Ngoài ra, Theo Điều 85 Bộ Luật dân sự 2015, với những trường hợp dưới đây, cha, mẹ không những bị hạn chế quyền đối với con chưa thành niên mà mà còn có thể bị Tòa án ra quyết định không cho trông nom, chăm sóc, giáo dục con, quản lý tài sản riêng của con hoặc đại diện theo pháp luật cho con trong thời hạn từ 01 năm đến 05 năm. Tòa án có thể xem xét việc rút ngắn thời hạn này.

- Bị kết án về một trong các tội xâm phạm tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh dự của con với lỗi cố ý hoặc có hành vi vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con;

- Phá tán tài sản của con;

- Có lối sống đồi trụy;

- Xúi giục, ép buộc con làm những việc trái pháp luật, trái đạo đức xã hội.

Trường hợp cả cha và mẹ đều không có điều kiện chăm sóc, giáo dục con

Khi đó, con sẽ được Tòa án quyết định giao cho người giám hộ, căn cứ theo điểm b khoản 1 Điều 47 Bộ Luật dân sự 2015.

Giám hộ, được hiểu là việc cá nhân, pháp nhân được luật quy định, được Ủy ban nhân dân cấp xã cử, được Tòa án chỉ định hoặc được lựa chọn theo điều kiện nhất định ở khoản 2 Điều 48 (sau đây gọi chung là người giám hộ) để thực hiện việc chăm sóc, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của người chưa thành niên, người mất năng lực hành vi dân sự, người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi (sau đây gọi chung là người được giám hộ). (theo khoản 1 Điều 46 Bộ Luật dân sự 2015)

Người giám hộ đương nhiên của con chưa thành niên được xác định theo thứ tự sau đây theo Điều 52 Bộ Luật dân sự 2015:

- Anh ruột là anh cả hoặc chị ruột là chị cả là người giám hộ; nếu anh cả hoặc chị cả không có đủ điều kiện làm người giám hộ thì anh ruột hoặc chị ruột tiếp theo là người giám hộ, trừ trường hợp có thỏa thuận anh ruột hoặc chị ruột khác làm người giám hộ.

- Ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại là người giám hộ hoặc những người này thỏa thuận cử một hoặc một số người trong số họ làm người giám hộ.

- Bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột hoặc dì ruột.

Dịch vụ tư vấn về quyền nuôi con sau khi ly hôn của Luật Hoàng Anh

Để đảm tối đa quyền lợi của mình và con cái khi ly hôn; bạn nên tham khảo ý kiến của Luật sư - những người am hiểu và có kinh nghiệm trong lĩnh vực này để được tư vấn, hỗ trợ các vấn đề pháp lý cần thiết.

Các luật sư của Luật Hoàng Anh là những luật sư chuyên nghiệp, có nhiều năm kinh nghiệm hành nghề, đã từng tham gia rất nhiều các vụ án lớn nhỏ, sẽ tư vấn, hỗ trợ bạn đầy đủ các vấn đề pháp lý cần thiết liên quan và đưa ra các giải pháp tốt nhất đảm bảo quyền, lợi ích của bạn và con cái bạn.