Đăng ký bản quyền âm nhạc như thế nào?

Tác phẩm âm nhạc là gì? Việc đăng ký bản quyền tác phẩm âm nhạc được pháp luật sở hữu trí tuệ hiện hành quy định như thế nào? Hãy cùng Luật Hoàng Anh tìm hiểu qua nội dung bài viết sau đây hoặc GỌI NGAY tới số điện thoại 0908308123 để được Luật sư tư vấn MIỄN PHÍ và cung cấp dịch vụ đăng ký sở hữu trí tuệ theo yêu cầu nhanh chóng - uy tín - hiệu quả nhất.

Căn cứ pháp lý

- Luật Sở hữu trí tuệ số 50/2005/QH11 ngày 29 tháng 11 năm 2005 (Luật sở hữu trí tuệ 2005);

- Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sở hữu trí tuệ ngày 19 tháng 6 năm 2009 (Luật sở hữu trí tuệ 2009);

- Luật  sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật sở hữu trí tuệ ngày 16 tháng 06 năm 2022 (Luật sở hữu trí tuệ 2022).

Tác phẩm âm nhạc là gì?

Khoản 4 Điều 6 Nghị định 17/2023/NĐ-CP của Chính phủ đưa ra khái niệm về tác phẩm âm nhạc như sau: "Tác phẩm âm nhạc quy định tại điểm d khoản 1 Điều 14 của Luật Sở hữu trí tuệ là tác phẩm được thể hiện dưới dạng nhạc nốt trong bản nhạc hoặc các ký tự âm nhạc khác không phụ thuộc vào việc trình diễn hay không trình diễn." 

Tác phẩm âm nhạc là sản phẩm sáng tạo trong lĩnh vực nghệ thuật. Tác phẩm âm nhạc bao gồm tất cả các kết hợp âm thành (tổ hợp) có hoặc không có lời (lời thơ hoặc lời nhạc kịch), được trình diễn bằng các nhạc cụ có hoặc không có giọng hát. 

Đặc điểm của tác phẩm âm nhạc

Tác phẩm âm nhạc thông thường có các đặc điểm sau đây:

Một là, tính biểu hiện. Tác phẩm âm nhạc có thể được thể hiện bằng ký tự âm nhạc ghi lại trên giấy hoặc ghi loại bằng các phương tiện kĩ thuật số khác như máy ghi âm, máy tính. Các ký tự nốt nhạc là một đặc điểm đặc thù chỉ có ở tác phẩm âm nhạc, đó là hệ thống ký tự biểu hiện các cung bậc khác nhau của âm thanh. Với hệ thống ký tự này, khi trình diễn các tác phẩm âm nhạc sẽ là sự phối hợp các âm thanh để truyền tải cảm xúc, chủ đề tư tưởng của tác phẩm. Tauy nhiên một sản phẩm âm nhạc không thể có ý nghĩa nếu nó chỉ được biểu hiện trên văn bản dưới dạng ký tự âm thanh. Bởi vậy có thể coi tác phẩm âm nhạc là một loại hình nghệ thuật có tính biểu hiện.

Hai là, tính trừu tượng. Tính trừu tượng được thể hiện ở sự biểu hiện cảm xúc mà không cần mô tả những nguyên nhân hay đối tượng của cảm xúc. Mục đích chính của những âm thanh được sử dụng trong một tác phẩm âm nhạc gợi lên những sắc thái cảm xúc của sự vật và hiện tượng chứ không phải bản thân các sự vật, hiện tượng đó. Bởi  tính trừu tượng này mà mỗi người sẽ có cách cảm nhận và cảm xúc có thể giống hoặc khác nhau khi thưởng thức một tác phẩm âm nhạc.

Ba là, tính bất định. Tùy theo khả năng và đặc điểm tâm lý, sở thích.... của mỗi người mà ở họ có cảm nhận khác nhau về nội dung của cùng một bản nhạc. 

Bốn là, tính đồng nhất. Với âm nhạc, hệ thống ký hiệu như nốt đô, rê, mi, pha, son, la, si đã trở thành ngôn ngữ âm nhạc chung cho toàn thế giới. 

Năm là, về nội dung. Âm nhạc là một bộ môn nghệ thuật âm thanh phản ánh cuộc sống xung quanh ta bằng các hình tượng âm thanh. Tác phẩm âm thanh có nội dung rất phong phú, đa dạng. Nó có thể thể hướng về mọi chủ thể trong cuộc sống: tình cảm gia đình, bạn bè,....

Sáu là, phương thức truyền tải tác phẩm âm nhạc đến công chúng đa dạng. Trước đây, tác phẩm âm nhạc thường được truyền tải đến công chúng bằng con đường thông tin đại chúng như đài phát thanh, tivi, các buổi diễn ca nhạc.... thì hiện nay phương thức truyền tài trở nên đa dạng hơn như biểu diễn tại phòng trà, sự kiện và internet.

Tác phẩm âm nhạc có thuộc loại tác phẩm được bảo hộ quyền tác giả không?

Khoản 2 Điều 4 Luật Sở hữu trí tuệ 2005 được sửa đổi, bổ sung tại khoản 2 Điều 1 Luật Sở hữu trí tuệ 2009 quy định: 

Quyền tác giả là quyền của tổ chức, cá nhân đối với tác phẩm do mình sáng tạo ra hoặc sở hữu.

Theo đó, đối tượng của quyền tác giả là bao gồm tác phẩm do mình sáng tạo ra hoặc sở hữu. Điều 14 Luật Sở hữu trí tuệ 2005 được sửa đổi, bổ sung tại khoản 5 Điều 1 Luật Sở hữu trí tuệ 2009 quy định tác phẩm văn học, nghệ thuật và khoa học được bảo hộ bao gồm:

- Tác phẩm văn học, khoa học, sách giáo khoa, giáo trình và tác phẩm khác được thể hiện dưới dạng chữ viết hoặc ký tự khác;

- Bài giảng, bài phát biểu và bài nói khác;

- Tác phẩm báo chí;

- Tác phẩm âm nhạc;

- Tác phẩm sân khấu;

- Tác phẩm điện ảnh và tác phẩm được tạo ra theo phương pháp tương tự (sau đây gọi chung là tác phẩm điện ảnh);

- Tác phẩm mỹ thuật, mỹ thuật ứng dụng;

- Tác phẩm nhiếp ảnh;

- Tác phẩm kiến trúc;

- Bản họa đồ, sơ đồ, bản đồ, bản vẽ liên quan đến địa hình, kiến trúc, công trình khoa học;

- Tác phẩm văn học, nghệ thuật dân gian;

- Chương trình máy tính, sưu tập dữ liệu.

Theo đó, tác phẩm âm nhạc là sản phẩm sáng tạo trong lĩnh vực nghệ thuật và là một trong những đối tượng được bảo hộ quyền tác giả. 

Tại sao cần đăng ký bản quyền cho tác phẩm âm nhạc?

 Đăng ký bản quyền âm nhạc là việc tác giả hoặc chủ sở hữu tác phẩm nộp hồ sơ đăng ký tới Cục bản quyền tác giả để được cấp giấy chứng nhận đăng ký bản quyền âm nhạc, qua đó khẳng định được quyền của mình đối với tác phẩm âm nhạc do mình sáng tạo ra đồng thời giúp ngăn chặn mọi hành vi xâm phạm quyền tác giả đối với tác phẩm âm nhạc.

Căn cứ theo khoản 1 và khoản 2 Điều 6 Luật Sở hữu trí tuệ năm 2005, sửa đổi bổ sung năm 2009 quy định như sau:

“Điều 6. Căn cứ phát sinh, xác lập quyền sở hữu trí tuệ

1. Quyền tác giả phát sinh kể từ khi tác phẩm được sáng tạo và được thể hiện dưới một hình thức vật chất nhất định, không phân biệt nội dung, chất lượng, hình thức, phương tiện, ngôn ngữ, đã công bố hay chưa công bố, đã đăng ký hay chưa đăng ký.

2. Quyền liên quan phát sinh kể từ khi cuộc biểu diễn, bản ghi âm, ghi hình, chương trình phát sóng, tín hiệu vệ tinh mang chương trình được mã hóa được định hình hoặc thực hiện mà không gây phương hại đến quyền tác giả.”

Như vậy, khác với quyền sở hữu công nghiệp là phải đăng ký mới được bảo hộ bản quyền thì đối với quyền tác giả tác phẩm âm nhạc được phát sinh ngay khi tác phẩm được hình thành và thể hiện ra bằng hình thức nhất định mà không cần phải đăng ký với cơ quan nhà nước.

Tuy nhiên, để có căn cứ chứng minh quyền sở hữu tác giả đối với tác phẩm âm nhạc nếu có xảy ra tranh chấp thì việc đăng ký bản quyền âm nhạc là rất cần thiết để được pháp luật bảo hộ về tác phẩm của mình.

Hò sơ đăng ký bản quyền tác phẩm âm nhạc

Căn cứ theo quy định tại Điều 39 Nghị định 17/2023/NĐ-CP của Chính phủ thành phần hồ sơ thực hiện thủ tục cấp Giấy chứng nhận đăng ký quyền tác giả bao gồm: 

- Tờ khai đăng ký quyền tác giả, đăng ký quyền liên quan (theo mẫu) do chính tác giả, chủ sở hữu quyền tác giả, chủ sở hữu quyền liên quan ký tên hoặc điểm chỉ, trừ trường hợp không có khả năng về thể chất để ký tên hoặc điểm chỉ;

- 02 bản sao tác phẩm (bao gồm cả bản điện tử) hoặc 02 bản sao bản định hình cuộc biểu diễn, bản ghi âm, ghi hình, chương trình phát sóng;

- Văn bản ủy quyền nếu người nộp hồ sơ là người được tác giả, chủ sở hữu quyền tác giả, chủ sở hữu quyền liên quan ủy quyền theo quy định tại khoản 6 Điều 38 của Nghị định này;

- Tài liệu chứng minh là chủ sở hữu quyền:

+ Tài liệu chứng minh nhân thân đối với cá nhân: 01 bản sao Chứng minh nhân dân hoặc Căn cước công dân hoặc Hộ chiếu;

+ Tài liệu chứng minh tư cách pháp lý đối với tổ chức: 01 bản sao Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp hoặc Giấy phép thành lập hoặc Quyết định thành lập;

+ Tài liệu chứng minh chủ sở hữu quyền do giao nhiệm vụ sáng tạo là quyết định giao nhiệm vụ hoặc xác nhận giao nhiệm vụ cho cá nhân thuộc đơn vị, tổ chức đó;

+ Tài liệu chứng minh chủ sở hữu quyền do giao kết hợp đồng sáng tạo là hợp đồng, thể lệ, quy chế tổ chức cuộc thi;

+ Tài liệu chứng minh chủ sở hữu quyền do được thừa kế là văn bản xác định quyền thừa kế có công chứng, chứng thực theo quy định của pháp luật;

+ Tài liệu chứng minh chủ sở hữu quyền do được chuyển giao quyền là hợp đồng chuyển nhượng, tặng cho, mua bán, góp vốn bằng văn bản có công chứng, chứng thực theo quy định của pháp luật;

Trong trường hợp tác giả không đồng thời là chủ sở hữu quyền tác giả phải có văn bản cam đoan về việc tự sáng tạo và sáng tạo theo quyết định hoặc xác nhận giao việc; hợp đồng; tham gia cuộc thi và chịu trách nhiệm trước pháp luật về nội dung cam đoan.

+ Tài liệu chứng minh chủ sở hữu quyền do giao nhiệm vụ sáng tạo, giao kết hợp đồng sáng tạo quy định tại khoản này phải là bản gốc hoặc bản sao có công chứng, chứng thực;

- Văn bản đồng ý của các đồng tác giả, nếu tác phẩm có đồng tác giả;

- Văn bản đồng ý của các đồng chủ sở hữu, nếu quyền tác giả, quyền liên quan thuộc sở hữu chung;

- Trường hợp trong tác phẩm có sử dụng hình ảnh cá nhân của người khác thì phải được sự đồng ý bằng văn bản của người đó theo quy định của pháp luật

Thời hạn xử lý hồ sơ đăng ký bản quyền tác phẩm âm nhạc

Điều 52 Luật Sở hữu trí tuệ 2005 được sửa đổi, bổ sung tại khoản 15 Điều 1 Luật Sở hữu trí tuệ 2022 quy định như sau: "Trong thời hạn mười lăm ngày làm việc, kể từ ngày nhận hồ sơ hợp lệ, cơ quan quản lý nhà nước về quyền tác giả, quyền liên quan có trách nhiệm cấp Giấy chứng nhận đăng ký quyền tác giả, Giấy chứng nhận đăng ký quyền liên quan cho người nộp hồ sơ. Trong trường hợp từ chối cấp Giấy chứng nhận đăng ký quyền tác giả, Giấy chứng nhận đăng ký quyền liên quan thì cơ quan quản lý nhà nước về quyền tác giả, quyền liên quan phải thông báo bằng văn bản và nêu rõ lý do cho người nộp hồ sơ."

Theo đó, thời hạn xử lý hồ sơ đăng ký bản quyền tác phẩm âm nhạc là 15 ngày làm việc , kể từ ngày nhận hồ sơ hợp lệ.

Bạn chưa biết thủ tục đăng ký bản quyền âm nhạc như thế nào? Hay không muốn mất thời gian soạn và chờ kết quả hồ sơ đăng ký bản quyền âm nhạc. Hãy LIÊN HỆ NGAY với Công ty Luật Hoàng Anh qua hotline: 0908 308 123 để nhận được tư vấn miễn phí và báo giá tiết kiệm nhất.