Nguồn tài chính cho quản lý, bảo trì đường bộ được quy định như thế nào?

1. Căn cứ pháp lý

Điều 49, Chương II, Luật giao thông đường bộ số 23/2008/QH12 ngày 13/11/2008 ngày 13/11/2008 quy định nguồn tài chính cho quản lý, bảo trì đường bộ như sau: 

“ Điều 49. Nguồn tài chính cho quản lý, bảo trì đường bộ

1. Nguồn tài chính để quản lý, bảo trì hệ thống quốc lộ và đường địa phương được bảo đảm từ quỹ bảo trì đường bộ.

Nguồn tài chính để quản lý, bảo trì đường chuyên dùng, đường không do Nhà nước quản lý khai thác, đường được đầu tư xây dựng không bằng nguồn vốn từ ngân sách nhà nước do tổ chức, cá nhân quản lý khai thác chịu trách nhiệm.

2. Quỹ bảo trì đường bộ được hình thành từ các nguồn sau đây:

a) Ngân sách nhà nước phân bổ hàng năm;

b) Các nguồn thu liên quan đến sử dụng đường bộ và các nguồn thu khác theo quy định của pháp luật.

3. Chính phủ quy định cụ thể việc lập, quản lý và sử dụng quỹ bảo trì đường bộ ở trung ương và địa phương.”

2. Nội dung quy định

2.1. Nguồn tài chính từ quỹ đường bộ

- Căn cứ Khoản 1, Điều 49, Luật giao thông đường bộ năm 2008, quy định nguồn tài chính từ quỹ đường bộ, cụ thể là:

Nguồn tài chính để quản lý, bảo trì hệ thống quốc lộ và đường địa phương được đảm bảo từ quỹ bảo trì đường bộ. Nguồn tài chính mà các doanh nghiệp có được các khoản tiền họ cần để tài trợ cho các khoản đầu tư, vốn và các hoạt động hiện tại của họ.

Nguồn tài chính cho quản lý, bảo trì đường bộ được hình thành từ các nguồn: ngân sách nhà nước các cấp; nguồn thu phí sử dụng đường bộ; nguồn vốn của chủ đầu tư đối với các đường kinh doanh; nguồn đóng góp và huy động của các tổ chức, cá nhân; các nguồn vốn hợp pháp.

Nguồn tài chính cho quản lý, bảo trì hệ thống quốc lộ được bố trí từ ngân sách trung ương và các nguồn vốn khác theo quy định của pháp luật. Ngân sách trung ương là các khoản thu ngân sách nhà nước phân cấp cho cấp trung ương hưởng và các khoản chi ngân sách nhà nước thuộc nhiệm vụ chi của cấp trung ương.

Các khoản thu ngân sách trung ương hưởng bao gồm: thuế giá trị gia tăng từ hàng hóa nhập khẩu; thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu; thuế tiêu thụ đặc biệt thu từ hàng hóa nhập khẩu; thuế bảo vệ môi trường thu từ hàng hóa nhập khẩu; thuế tài nguyên, thuế thu nhập doanh nghiệp, lãi được chia cho nước chủ nhà và các khoản thu khác từ hoạt động thăm dò, khai thác dầu, khí; viện trợ không hoàn lại của Chính phủ các nước, các tổ chức quốc tế, các tổ chức khác, các cá nhân ở nước ngoài cho Chính phủ Việt Nam; phí thu từ các hoạt động dịch vụ do các cơ quan nhà nước trung ương thực hiện, trường hợp được khoán chi phí hoạt động thì được khấu trừ; các khoản phí thu từ hoạt động dịch vụ do đơn vị sự nghiệp công lập và doanh nghiệp nhà nước trung ương thì được phép trích lại một phần hoặc toàn bộ, phần còn lại thực hiện nộp ngân sách theo quy định của pháp luật về phí, lệ phí và quy định khác của pháp luật có liên quan; và các khoản thu khác…(Căn cứ tại Điều 35, Luật ngân sách nhà nước năm 2015).

Các khoản chi của ngân sách nhà nước cấp trung ương bao gồm: Chi đầu tư phát triển: Đầu tư cho các dự án, bao gồm cả các dự án có tính chất liên vùng, khu vực của các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, cơ quan khác ở trung ương theo các lĩnh vực; đầu tư và hỗ trợ vốn cho các doanh nghiệp cung cấp sản phẩm, dịch vụ công ích do Nhà nước đặt hàng; các tổ chức kinh tế; các tổ chức tài chính của trung ương; đầu tư vốn nhà nước vào doanh nghiệp theo quy định của pháp luật; các khoản chi đầu tư phát triển khác theo quy định của pháp luật. Chi trữ quốc gia; Chi thường xuyên của các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, cơ quan khác ở trung ương được phân cấp trong các lĩnh vực: quốc phòng; an ninh và trật tự, an toàn xã hội; sự nghiệp giáo dục – đào tạo và dạy nghề; sự nghiệp khoa học và công nghệ; và các khoản chi khác (Căn cứ tại Điều 56, Luật ngân sách nhà nước năm 2015).

Nguồn tài chính để quản lý, bảo trì hệ thồng đường địa phương bao gồm: ngân sách của địa phương (ngân sách hỗ trợ của tỉnh, thành phố, huyện, xã; nguồn quỹ bảo trì đường bộ (của Trung ương hoặc địa phương); sự đóng góp của cộng đồng, của tổ chức và cá nhân; các nguồn hợp pháp khác; quản lý và sử dụng nguồn vốn: Công tác quản lý, sử dụng nguồn vốn bảo trì công trình đường bộ thực hiện theo quy định của pháp luật.

2.2. Quy định quỹ bảo trì đường bộ

- Căn cứ Khoản 2, Điều 49, Luật giao thông đường bộ năm 2008, quy định quỹ bảo trì đường bộ hình thành từ các nguồn sau đây:

Quỹ bảo trì đường bộ được thành từ các nguồn: ngân sách nhà nước phân bổ hàng năm; các nguồn thu liên quan đến sử dụng đường bộ và các nguồn thu khác theo quy định của pháp luật.

Phân bổ ngân sách hàng năm: Thảo luận về dự toán ngân sách năm đầu thời kỳ ổn định ngân sách với Ủy ban nhân dân cấp dưới trực tiếp để xác định tỷ lệ phần trăm (%) phân chia các khoản thu phân chia giữa ngân sách cấp trên và ngân sách cấp dưới, số bổ sung cân đối từ ngân sách cấp trên cho ngân sách cấp dưới để làm cơ sở xây dựng dự toán ngân sách các năm sau; Đối với các năm tiếp theo của thời kỳ ổn định ngân sách, cơ quan tài chính tổ chức làm việc với Ủy ban nhân dân cấp dưới trực tiếp khi Ủy ban nhân dân cấp đó đề nghị. 

Các nguồn thu liên qua đến sử dụng đường bộ: Phí sử dụng đường bộ được thu hàng năm trên đầu phương tiện giao thông cơ giới đường bộ bao gồm (xe máy, ô tô, máy kéo; rơ moóc, sơ mi rơ moóc được kéo bởi ô tô, máy kéo và xe mô tô hai bánh, xe mô tô ba bánh, xe gắn máy và các nguồn thu khác liên quan đến sử dụng đường bộ.

2.3. Thẩm quyên quy định việc lập, quản lý và sử dụng quỹ bảo trì đường bộ

- Căn cứ theo Khoản 3, Điều 49, Luật giao thông đường bộ năm 2008 thẩm quyền quy định về việc lập, quản lý và sử dụng quỹ bảo trì đường bộ:

Chính phủ quy định cụ thể việc lập, quản lý và sử dụng quỹ bảo trì đường bộ ở trung ương và địa phương. Quỹ bảo trì đường bộ là quỹ của nhà nước, có tư cách pháp nhân, có con dấu và tài khoản mở tại Kho bạc Nhà nước, hoạt động không nhằm mục tiêu lợi nhuận, bao gôm Quỹ trung ương và Quỹ địa phương.

Bài viết trên đây, Luật Hoàng Anh đã tìm hiểu về quy định nguồn tài chính cho quản lý, bảo trì đường bộ.

Luật Hoàng Anh