Phạm vi điều chỉnh và đối tượng áp dụng của Luật Hải quan 2014 là gì?

Phạm vi điều chỉnh và đối tượng áp dụng của một văn bản quy phạm pháp luật luôn được quy định tại điều đầu của văn bản quy phạm pháp luật đó. Ở bài viết này sẽ chỉ ra phạm vi điều chỉnh và đối tượng áp dụng của Luật Hải quan 2014 như sau:

Khái niệm luật hải quan

Hải quan là một ngành có nhiệm vụ thực hiện các công việc bao gồm kiểm tra, giám sát hàng hóa, phương tiện vận tải vận chuyển qua khu vực biên giới. Hải quan thực hiện nhiệm vụ tổ chức thực hiện pháp luật về thuế đối với hàng hóa xuất khẩu, hàng hóa nhập khẩu, chống buôn lậu, gian lận thương mại, bảo vệ lợi ích người tiêu dùng bên cạnh đó, hải quan tham gia hoạt động xây dựng pháp luật, xây dựng các chủ trường, các biện pháp quản lý trong hoạt động hải quan.

Luật hải quan là đạo luật quy định có hệ thống về chính sách hải quan, tổ chức và hoạt động của ngành hải quan, quyền và nghĩa vụ của các tổ chức, cá nhân trong lĩnh vực hải quan.

Luật hải quan là một ngành luật trong hệ thống pháp luật Việt Nam, tổng hợp các quy định điều chỉnh các mối quan hệ phát sinh trong lĩnh vực hải quan.

Đối tượng điều chỉnh của Luật Hải quan

Luật hải quan điều chỉnh các mối quan hệ phát sinh giữa các đối tượng dưới đây trong lĩnh vực hải quan:

+ Tổ chức, cá nhân thực hiện hoạt động xuất khẩu, nhập khẩu,… với cơ quan hải quan

+ Tổ chức, cá nhân với nhau.

Phạm vi điều chỉnh của Luật Hải quan

Theo Điều 1 Luật Hải quan 2014 quy định phạm vi điều chỉnh của Luật Hải quan như sau:

“Điều 1. Phạm vi điều chỉnh

Luật này quy định quản lý nhà nước về hải quan đối với hàng hóa được xuất khẩu, nhập khẩu, quá cảnh, phương tiện vận tải xuất cảnh, nhập cảnh, quá cảnh của tổ chức, cá nhân trong nước và nước ngoài trong lãnh thổ hải quan; về tổ chức và hoạt động của Hải quan.”

Như vậy, phạm vi điều chỉnh của Luật Hải quan gồm: quản lý nhà nước về hải quan đối với hàng hóa được xuất khẩu, nhập khẩu, quá cảnh, phương tiện vận tải xuất cảnh, nhập cảnh, quá cảnh của tổ chức, cá nhân trong nước và nước ngoài trong lãnh thổ hải quan; về tổ chức và hoạt động của Hải quan.

Đối tượng áp dụng của Luật Hải quan

Đối tượng áp dụng của Luật Hải quan theo Điều 2 Luật Hải quan năm 2014 bao gồm:

“Điều 2. Đối tượng áp dụng

1. Tổ chức, cá nhân thực hiện xuất khẩu, nhập khẩu, quá cảnh hàng hóa, xuất cảnh, nhập cảnh, quá cảnh phương tiện vận tải.

2. Tổ chức, cá nhân có quyền và nghĩa vụ liên quan đến hoạt động xuất khẩu, nhập khẩu, quá cảnh hàng hóa, xuất cảnh, nhập cảnh, quá cảnh phương tiện vận tải.

3. Cơ quan hải quan, công chức hải quan.

4. Cơ quan khác của Nhà nước trong việc phối hợp quản lý nhà nước về hải quan.”

Như vậy, đối tượng áp dụng của Luật Hải quan là những tổ chức, cá nhân, cơ quan được nhắc đến trên đây.

Nội dung chính của Luật Hải quan

Về chính sách về hải quan của Việt Nam chính là Nhà nước Việt Nam tạo điều kiện thuận lợi về hải quan đối với hoạt động xuất khẩu, nhập khẩu, xuất cảnh, nhập cảnh, quá cảnh lãnh thổ Việt Nam. Xây dựng Hải quan Việt Nam trong sạch, vững mạnh, chuyên nghiệp, hiện đại, hoạt động minh bạch, hiệu lực, hiệu quả.

Tại chương II của luật quy định về Nhiệm vụ, tổ chức của hải quan, gồm các điều khoản nhiệm vụ của hải quan; nguyên tắc tổ chức và hoạt động của Hải quan, Hệ thống tổ chức Hải quan và Công chức hải quan.

Tại chương III quy định về Thủ tục hải quan, chế độ kiểm tra, giám sát hải quan. Bao gồm các quy định về nguyên tắc tiến hành thủ tục hải quan, kiểm tra, giám sát hải quan; Quản lý rủi ro; quyền và nghĩa vụ của người khai hải quan; Nhiệm vụ và quyền hại của công chức hải quan; đại lý làm thủ tục hải quan;

Về kiểm tra, giám sát hải quan đối với hàng hóa, tài sản di chuyển, hành lý gồm các quy định về kiểm tra, giám sát hải quan đối với hàng hóa kinh doanh tạm nhập, tái xuất; kiểm tra, giám sát hải quan đối với hàng hóa bán tại cửa hàng miễn thuế; kiểm tra, giám sát hải quan đối với hàng hóa tạm nhập khẩu, tạm xuất khẩu; với hàng hóa là quà biếu, tặng; hàng hóa phục vụ yêu cầu khẩn cấp, hàng hóa chuyên dùng phục vụ an ninh, quốc phòng; hàng hóa mua bán, trao đổi của cư dân biên giới; hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu qua dịch vụ bưu chính, chuyển phát nhanh; tài sản di chuyển của cá nhân, gia đình, tổ chức ;….

Về thủ tục hải quan, kiểm tra, giám sát hải quan với phương tiện vận tải gồm các quy định về thông báo thông tin phương tiện vận tải. Phương tiện vận tải nhập cảnh phải được làm thủ tục hải quan tại cửa khẩu nhập cảnh đầu tiên. Phương tiện vận tải xuất cảnh phải được làm thủ tục hải quan tại cửa khẩu xuất cảnh cuối cùng. Phương tiện vận tải nhập cảnh phải được làm thủ tục hải quan tại cửa khẩu nhập cảnh đầu tiên. Phương tiện vận tải xuất cảnh phải được làm thủ tục hải quan tại cửa khẩu xuất cảnh cuối cùng.

Về thu thuế và các khoản thu khác thì việc kê khai, tính thuế chính xác, trung thực, đầy đủ, đúng thời hạn và chịu trách nhiệm về việc kê khai, tính thuế của mình; việc nộp thuế và các khoản thu khác đầy đủ, đúng thời hạn theo quy định của pháp luật về thuế, phí, lệ phí và quy định khác của pháp luật có liên quan. Việc xác định mức thuế đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu căn cứ vào mã số hàng hóa và chính sách thuế đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu có hiệu lực tại thời điểm tính thuế. Trị giá hải quan đối với hàng hóa xuất khẩu là giá bán của hàng hóa tính đến cửa khẩu xuất, không bao gồm phí bảo hiểm và phí vận tải quốc tế; được sử dụng làm cơ sở cho việc tính thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu và thống kê hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu.

Cuối cùng là quy định về quản lý nhà nước về hải quan. Theo đó, Chính phủ thống nhất quản lý nhà nước về hải quan; Bộ Tài chính chịu trách nhiệm trước Chính phủ thực hiện thống nhất quản lý nhà nước về hải quan

Xem thêm: Tổng hợp các bài viết về Luật Hải quan 2014.

Luật Hoàng Anh