Trách nhiệm của cơ quan bảo hiểm xã hội như thế nào? (Phần 1)

Theo Điều 23 Luật bảo hiểm xã hội số 58/2014/QH13 ngày 20/11/2014, cơ quan bảo hiểm xã hội (cơ quan thuộc Bảo hiểm xã hội Việt Nam) có 17 trách nhiệm đối trong quản lý bảo hiểm xã hội. Sau đây Luật Hoàng Anh xin trình bày về 4 trách nhiệm đầu tiên về quản lý bảo hiểm xã hội của chủ thể này.

1. Tuyên truyền, phổ biến chính sách, pháp luật về bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm y tế

Là cơ quan bảo hiểm xã hội, các cơ quan như Bảo hiểm xã hội Việt Nam huyện, tỉnh, hay cấp trung ương có trách nhiệm tuyên truyền, phổ biến chính sách, pháp luật về bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm y tế (lĩnh vực mà các cơ quan này quản lý, điều hành).

Ở cấp trung ương, cơ quan bảo hiểm xã hội thông qua các đơn vị sự nghiệp công lập như trung tâm công nghệ thông tin, trung tâm truyền thông để thực hiện các hoạt động tuyên truyền, phổ biến chính sách, pháp luật về bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm y tế (thông tin qua các thông tin đăng trên trang web của Bảo hiểm xã hội Việt Nam) dưới sự lên kế hoạch, thông tin của các đơn vị chuyên môn. Đồng thời có sự phối hợp với các tổ chức đại diện người lao động (Công đoàn) và tổ chức đại diện người sử dụng lao động trong việc tổ chức tuyên truyền, phổ biến chính sách, pháp luật về bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm y tế trên phạm vi toàn quốc và chỉ đạo các cấp dưới thực hiện các hoạt động này.

Ở cấp địa phương, các cơ quan bảo hiểm xã hội ở địa phương tiến hành các hoạt động trực tiếp tuyên truyền, phổ biến chính sách, pháp luật về bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm y tế đối với người lao động, người sử dụng lao động như tổ chức các buổi thông tin, phổ biến kiến thức hoặc trực tiếp phổ biến khi người sử dụng lao động, người lao động có thắc mắc, đồng thời phối hợp với các tổ chức đại diện người lao động cấp cơ sở, cấp huyện, tỉnh, tổ chức đại diện người sử dụng lao động tại địa phương thực hiện các hoạt động tuyên truyền khác.

2. Ban hành mẫu sổ, mẫu hồ sơ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp sau khi có ý kiến thống nhất của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội

Bảo hiểm xã hội Việt Nam ban hành rất nhiều quy định đồng thời các mẫu sổ, hồ sơ liên quan đến bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp.

Ví dụ, Quyết định số 595/QĐ-BHXH ngày 14/04/2017 đồng thời có ban hành kèm các mẫu hồ sơ bảo hiểm xã hội (Mẫu số TK1-TS - Tờ khai tham gia, điều chỉnh thông tin BHXH, BHYT; Mẫu số TK3-TS - Tờ khai đơn vị tham gia, điều chỉnh BHXH, BHYT)

Quyết định số 166/QĐ-BHXH ngày 31/01/2019 của Bảo hiểm xã hội Việt Nam  cũng có quy định một số biểu mẫu trong hoạt động giải quyết trợ cấp cho người lao động.

3. Tổ chức thực hiện thu, chi bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm y tế theo quy định của pháp luật

Bảo hiểm xã hội Việt Nam tổ chức thu, chi bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm y tế phân định qua các cấp. Theo Điều 2 Quyết định số 166/QĐ-BHXH ngày 31/01/2019 của Bảo hiểm xã hội Việt Nam, 02 cấp tỉnh và huyện chủ yếu được phân cấp giải quyết, chi trả và quản lý người hưởng bảo hiểm xã hội.

Ví dụ:

Bảo hiểm xã hội cấp tỉnh có trách nhiệm giải quyết hưởng các chế độ bảo hiểm xã hội đối với người lao động, thân nhân người lao động thuộc các đơn v ị sử dụng lao động phân cấp quản lý thu; giải quyết hưởng các chế độ bảo hiểm xã hội, người tham gia bảo hiểm xã hội đối với người nộp hồ sơ bảo hiểm xã hội tỉnh:

- Người đang đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc đề nghị hưởng trợ cấp tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp do thương tật, bệnh tật tái phát

- Người lao động bảo lưu thời gian đóng bảo hiểm xã hội, người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện

- Người đang hưởng lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội hàng tháng

- Thân nhân của các đối tượng: Người lao động bảo lưu thời gian đóng bảo hiểm xã hội, người hưởng lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội hàng tháng, người tham gia bảo hiểm xã hội bảo hiểm xã hội

Trong khi đó, Bảo hiểm xã hội cấp huyện giải quyết các công việc tương tự như trên nhưng cũng thực hiện một số công việc khác như: Làm thủ tục di chuyển hưởng lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội hàng tháng đối với người đang hưởng lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội hàng tháng chuyển hưởng đến địa bàn khác; Lập danh sách chi trả chế độ bảo hiểm xã hội một lần do bảo hiểm xã hội huyện chi trả; danh sách chi trả chế độ bảo hiểm xã hội một lần do bảo hiểm xã hội huyện giải quyết chuyển cơ quan Bưu điện chi trả; danh sách hỗ trợ ĐTKNN theo phân cấp thu và một số công việc khác.

4. Cấp sổ bảo hiểm xã hội cho người lao động; quản lý sổ bảo hiểm xã hội khi người lao động đã được giải quyết chế độ hưu trí hoặc tử tuất

Cơ quan bảo hiểm có trách nhiệm cấp sổ cho người lao động trong thời hạn nhất định nếu hồ sơ đăng ký bảo hiểm xã hội của người lao động đầy đủ và hợp lý.

Khi người lao động đăng ký bảo hiểm xã hội, cơ quan bảo hiểm có trách nhiệm quản lý sổ bảo hiểm khi người lao động đã được giải quyết chế độ hưu trí hoặc tử tuất, các trường hợp khác người lao động có trách nhiệm tự bảo quản, quản lý sổ bảo hiểm xã hội.

Xem thêm:

Trách nhiệm của cơ quan bảo hiểm xã hội như thế nào? (Phần 2)

Trách nhiệm của cơ quan bảo hiểm xã hội như thế nào? (Phần 3)

Trách nhiệm của cơ quan bảo hiểm xã hội như thế nào? (Phần 4)

Luật Hoàng Anh