Các tình tiết tăng nặng trong vi phạm hành chính là gì? (P5)

Khác với các tình tiết giảm nhẹ, mục đích đặt ra để nhằm giảm trách nhiệm, áp dụng chế tài hành chính nhẹ hơn cho các chủ thể khi vi phạm hành chính, các tình tiết tăng nặng lại là các tình tiết làm tăng mức độ nghiêm trọng, cho xã hội của hành vi vi phạm hành chính, là căn cứ để tăng nặng trách nhiệm hành chính của người vi phạm (trong cùng một chế tài áp dụng) so với các trường hợp vi phạm tương tự khác nhưng không có tình tiết tăng nặng đó.

Tiếp tục thực hiện hành vi vi phạm hành chính mặc dù người có thẩm quyền đã yêu cầu chấm dứt hành vi đó; Sau khi vi phạm đã có hành vi trốn tránh, che giấu vi phạm hành chính là một trong những tình tiết tăng nặng được quy định tại bài trước.

Bài viết dưới đây gồm: Vi phạm hành chính có quy mô lớn, số lượng hoặc trị giá hàng hóa lớn; Vi phạm hành chính đối với nhiều người, trẻ em, người già, người khuyết tật, phụ nữ mang thai; Tình tiết quy định tại khoản 1 Điều này đã được quy định là hành vi vi phạm hành chính thì không được coi là tình tiết tăng nặng

Nội dung:

1.11 Vi phạm hành chính có quy mô lớn, số lượng hoặc trị giá hàng hóa lớn

Quy định này chỉ mang tính định lượng mà chưa có văn bản xử phạt vi phạt hành chính nào quy định cụ thể và là một trong những vướng mắc giải quyết vi phạm hành chính của cơ quan nhà nước có thẩm quyền. 

Trong đó, cụ thể các vướng mắc như xác định tình tiết tăng nặng tại Điểm L, Khoản 1, Điều 10 quy định: “Vi phạm hành chính có quy mô lớn, số lượng hoặc trị giá hàng hóa lớn”. Về vướng mắc này, thực tế quy định này chưa có văn bản dưới Luật nào hướng dẫn về quy mô lớn, trị giá hàng hóa lớn thì được cho là tình tiết tăng nặng. Bởi tình tiết tăng nặng là giúp cho người có thẩm quyền áp dụng khung hình phạt nếu có tình tiết tăng nặng thì không được phạt tối đa quá 10 triệu đồng. Do đó, với quy định chung chung không có định lượng, định tính thì khó áp dụng trong thực tế.

1.12 Vi phạm hành chính đối với nhiều người, trẻ em, người già, người khuyết tật, phụ nữ mang thai

Giống như người chưa thành viên, trẻ em, người già, người khuyết tật, phụ nữ mang thai là các đối tượng ưu tiên của xã hội, một trong những lực lượng đặc thù mà Nhà nước cần có những quy định để bảo vệ họ khỏi những ảnh hưởng của cuộc sống. 

Theo Công ước quyền trẻ em tại Điều 1 quy định:“ Trong phạm vi Công ước này, trẻ em có nghĩa là người dưới 18 tuổi, trừ trường hợp luật pháp áp dụng với trẻ em đó quy định dưới tuổi thành niên sớm hơn”. Tuy nhiên, trong Luật trẻ em Việt Nam 2016, ở Điều 1 quy định: “Trẻ em là người dưới 16 tuổi”. Có thể khẳng định rằng có sự khác biệt quy định về độ tuổi của trẻ em ở Việt Nam so với Công ước quốc tế. 

“Phụ nữ có thai” được xác định bằng các chứng cứ chứng minh là người phụ nữ đó đang mang thai, như: người vi phạm hành chính và mọi người đều nhìn thấy được hoặc người vi phạm hành chính nghe được, biết được từ các nguồn thông tin khác nhau về người phụ nữ đó đang mang thai. Trong trường hợp thực tế khó nhận biết được người phụ nữ đó đang có thai hay không hoặc giữa lời khai của người vi phạm và người bị hại về việc này có mâu thuẫn với nhau thì để xác định người phụ nữ đó có thai hay không phải căn cứ vào kết luận của cơ quan chuyên môn y tế hoặc kết luận giám định 

“Người già” được xác định là người từ 70 tuổi trở lên (tiểu mục 2.4 mục 2 Nghị quyết số 01/2006/NQ- HĐTP). Cần phải xác định rằng, người già và người cao tuổi là 02 khái niệm khác nhau. Người cao tuổi là công dân Việt Nam từ đủ 60 tuổi trở lên (theo Điều 2 Luật Người cao tuổi năm 2009). 

2. Tình tiết quy định tại khoản 1 Điều này đã được quy định là hành vi vi phạm hành chính thì không được coi là tình tiết tăng nặng. 

Bản chất của các tình tiết tăng nặng lại là các tình tiết làm tăng mức độ nghiêm trọng, cho xã hội của hành vi vi phạm hành chính, là căn cứ để tăng nặng trách nhiệm hành chính của người vi phạm (trong cùng một chế tài áp dụng) so với các trường hợp vi phạm tương tự khác nhưng không có tình tiết tăng nặng đó.

Như vậy, tình tiết tăng nặng chỉ được xác định khi cá nhân, tổ chức đã thực hiện hành vi vi phạm hành chính. Nếu không đáp ứng tiêu chí này (tức là chưa vi phạm hành chính) thì không thể áp dụng tình tiết tăng nặng.

Do đó, các tình tiết này sẽ được tồn tại dưới dạng hành vi vi phạm hành chính:

• Vi phạm hành chính có tổ chức;
• Vi phạm hành chính nhiều lần; tái phạm;
• Xúi giục, lôi kéo, sử dụng người chưa thành niên vi phạm; ép buộc người bị lệ thuộc vào mình về vật chất, tinh thần thực hiện hành vi vi phạm hành chính;
• Sử dụng người biết rõ là đang bị tâm thần hoặc bệnh khác làm mất khả năng nhận thức hoặc khả năng điều khiển hành vi để vi phạm hành chính;
• Lăng mạ, phỉ báng người đang thi hành công vụ; vi phạm hành chính có tính chất côn đồ;
• Lợi dụng chức vụ, quyền hạn để vi phạm hành chính;
• Lợi dụng hoàn cảnh chiến tranh, thiên tai, thảm họa, dịch bệnh hoặc những khó khăn đặc biệt khác của xã hội để vi phạm hành chính;
• Vi phạm trong thời gian đang chấp hành hình phạt của bản án hình sự hoặc đang chấp hành quyết định áp dụng biện pháp xử lý vi phạm hành chính;
• Tiếp tục thực hiện hành vi vi phạm hành chính mặc dù người có thẩm quyền đã yêu cầu chấm dứt hành vi đó;
• Sau khi vi phạm đã có hành vi trốn tránh, che giấu vi phạm hành chính;
• Vi phạm hành chính có quy mô lớn, số lượng hoặc trị giá hàng hóa lớn;
• Vi phạm hành chính đối với nhiều người, trẻ em, người già, người khuyết tật, phụ nữ mang thai.

Trên đây là toàn bộ nội dung tư vấn của Luật Hoàng Anh về các tình tiết tăng nặng trong vi phạm hành chính cũng như thực tiễn áp dụng trên thực tế.

Xem thêm: Tổng hợp các bài viết về pháp luật xử lý vi phạm hành chính

Luật Hoàng Anh