Căn cứ chấm dứt sở hữu chung là gì?

Cùng với sở hữu riêng và sở hữu toàn dân, sở hữu chung là một hình thức của quyền sở hữu. Sở hữu chung được xác lập trên cơ sở các chủ sở hữu cùng liên kết, góp vốn với nhau tạo nên một khối tài sản chung, khối tài sản sản đó thuộc sở hữu chung của các chủ thể. Đến một thời điểm nhất định, sở hữu chung chấm dứt trong các trường hợp theo pháp luật quy định. Vậy các trường hợp chấm dứt sở hữu chung là gì? Bài viết này sẽ làm rõ vấn đề theo quy định tại Bộ luật dân sự 2015.
Sở hữu chung là sở hữu của nhiều chủ thể đối với tài sản. Điều 220 Bộ luật dân sự 2015 quy định về các trường hợp chấm dứt sở hữu chung như sau:

"Điều 220. Chấm dứt sở hữu chung
Sở hữu chung chấm dứt trong trường hợp sau đây:
1. Tài sản chung đã được chia.
2. Một trong số các chủ sở hữu chung được hưởng toàn bộ tài sản chung.
3. Tài sản chung không còn.
4. Trường hợp khác theo quy định của luật".

Theo đó, sở hữu chung chấm dứt trong 04 trường hợp sau:

1.Chấm dứt trong trường hợp tài sản chung đã được chia. 

Sở hữu chung bao gồm sở hữu chung hợp nhất và sở hữu chung theo phần, trong sở hữu chung hợp nhất thì có sở hữu chung hợp nhất có thể phân chia và sở hữu chung hợp nhất không thể phân chia. Như vậy trường hợp chấm dứt sở hữu chung này chỉ xảy ra đối với các hình thức sở hữu chung theo phần và sở hữu chung hợp nhất có thể phân chia.
Sở hữu chung theo phần, điển hình cho hình thức sở hữu này là sở hữu chung hỗn hợp. Sở hữu chung hỗn hợp thực chất là một phạm trù kinh tế, là hình thức góp vốn của các chủ thể nhằm sản xuất, kinh doanh thu lợi nhuận, thông qua việc thành lập các công ty, tổ chức kinh doanh khác. Tài sản chung bị chia khi tổ chức kinh doanh chấm dứt hoạt động, có nhiều nguyên nhân khiến tổ chức kinh doanh chấm dứt hoạt động, nhưng khi chấm dứt hoạt động tài sản chung của các chủ sở hữu sẽ bị chia. Việc chia tài sản chung trong trường hợp này căn cứ vào số vốn góp ban đầu của các chủ thể. Sau khi tài sản bị chia, tức là tài sản chung không còn tồn tại nữa nên quyền sở hữu chung của các chủ thể cũng chấm dứt.
Sở hữu chung hợp nhất có thể phân chia, cụ thể cho việc chấm dứt sở hữu chung trong trường hợp này là sở hữu chung của vợ chồng. Tài sản chung của vợ chồng hình thành từ các khoản thu nhập, thừa kế chung, tặng cho chung sau khi kết hôn. Pháp luật quy định vợ chồng có thể nhập tài riêng của mỗi người trước khi kết hôn vào tài sản chung. Tài sản chung chỉ bị chia sau khi vợ chồng ly hôn hoặc vợ hoặc chồng chết. Khi ly hôn phần tài sản chung được chia theo thỏa thuận của vợ chồng hoặc theo quyết định của Tòa án. Trường hợp vợ hoặc chồng chết, khi đó tài sản được để lại thừa kế nên pháp luật phải chia tìa sản chung của vợ chồng để xác định phần tài sản để thùa kế, thông thường trong trường hợp này tài sản chung sẽ được chia đôi. Khi tài sản chung của vợ chồng bị chia, trong bất kỳ trường hợp nào cũng làm chấm dứt sự tồn tại của tài sản chung, do vậy làm chấm dứt sở hữu chung.

2.Chấm dứt trong trường hợp một trong số các chủ sở hữu được hưởng toàn bộ tài sản

rường hợp này xảy ra ở hầu hết các hình thức sở hữu. Một chủ sở hữu được hưởng toàn bộ tài sản khi các chủ sở hữu khác đồng loạt từ bỏ quyền sở hữu đối với tài sản chung. Ví dụ: Sở hữu chung của các thành viên trong gia đình chấm dứt khi các thành viên còn lại từ bỏ quyền sở hữu đối với tài sản chung, và chuyển giao tài sản cho một chủ sở hữu duy nhất. Khi đó tài sản chung trở thành tài sản riêng của một chủ sở hữu duy nhất.

3.Chấm dứt trong trường hợp tài sản chung không còn.

Tài sản chung không còn khi bị tiêu hủy, bán,…khi đó quyền của các chủ sở hữu với tài sản cũng chấm dứt. Ví dụ: Sở hữu chung trong nhà chung cư là các cơ sở vật chất chung như: thang máy, hành lang, sân thượng,…là các tài sản thuộc sở hữu chung của các chủ sở hữu các căn hộ trong nhà chung cư, khi chung cư bị tiêu hủy thì quyền sở hữu chung của các chủ sở hữu đối với tài sản chung trong nhà chung cư cũng chấm dứt.

4.Chấm dứt trong các trường hợp khác do pháp luật quy định

Trên đây là những quy định của pháp luật về các trường hợp chấm dứt sở hữu chung.

Luật Hoàng Anh