Cảnh cáo hành chính là gì? So sánh hình thức xử phạt cảnh cáo và phạt cảnh cáo?

Xử phạt vi phạm hành chính là việc người có thẩm quyền xử phạt áp dụng hình thức xử phạt, biện pháp khắc phục hậu quả đối với cá nhân, tổ chức thực hiện hành vi vi phạm hành chính theo quy định của pháp luật về xử phạt vi phạm hành chính.

Nội dung:

Hình thức xử phạt là biện pháp chế tài hành chính được pháp luật quy định đối với chủ thể vi phạm hành chính, thể hiện sự đánh giá của nhà nước về mức độ nguy hiểm cho xã hội của hành vi và chủ thể vi phạm. Điều 21, 22 Luật xử lý vi phạm hành chính năm 2012 quy định như sau:

Điều 21. Các hình thức xử phạt và nguyên tắc áp dụng

1. Các hình thức xử phạt vi phạm hành chính bao gồm:

a) Cảnh cáo;

b) Phạt tiền;

c) Tước quyền sử dụng giấy phép, chứng chỉ hành nghề có thời hạn hoặc đình chỉ hoạt động có thời hạn;

d) Tịch thu tang vật vi phạm hành chính, phương tiện được sử dụng để vi phạm hành chính (sau đây gọi chung là tang vật, phương tiện vi phạm hành chính);

đ) Trục xuất.

2. Hình thức xử phạt quy định tại điểm a và điểm b khoản 1 Điều này chỉ được quy định và áp dụng là hình thức xử phạt chính.

Hình thức xử phạt quy định tại các điểm c, d và đ khoản 1 Điều này có thể được quy định là hình thức xử phạt bổ sung hoặc hình thức xử phạt chính.

3.[20] Mỗi vi phạm hành chính được quy định một hình thức xử phạt chính, có thể quy định một hoặc nhiều hình thức xử phạt bổ sung kèm theo.

Hình thức xử phạt bổ sung được áp dụng kèm theo hình thức xử phạt chính, trừ trường hợp quy định tại khoản 2 Điều 65 của Luật này.

Điều 22. Cảnh cáo

Cảnh cáo được áp dụng đối với cá nhân, tổ chức vi phạm hành chính không nghiêm trọng, có tình tiết giảm nhẹ và theo quy định thì bị áp dụng hình thức xử phạt cảnh cáo hoặc đối với mọi hành vi vi phạm hành chính do người chưa thành niên từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi thực hiện. Cảnh cáo được quyết định bằng văn bản.

1. Đặc điểm của hình thức xử phạt cảnh cáo trong hành chính

1.1 Hình thức xử phạt cảnh cáo chỉ áp dụng với tính chất là hình thức xử phạt chính mà không áp dụng là hình thức xử phạt bổ sung.

Đây là hình thức xử phạt mang tính độc lập, không nhất thiết phải áp dụng hình thức xử phạt bổ sung kèm theo. Hay nói cách khác, khi xử phạt người có thẩm quyền chỉ cần áp dụng một hình thức xử phạt chính là đủ để ban hành quyết định xử phạt.

1.2 Hình thức xử phạt  cảnh cáo được áp dụng với 02 trường hợp

Thứ nhất, đối với cá nhân từ đủ 16 tuổi trở lên và tổ chức thực hiện vi phạm hành chính:

- Thì hình thức xử phạt cảnh cáo chỉ được áp dụng khi thỏa mãn đầy đủ các điều kiện:

(i) vi phạm hành chính không nghiêm trọng

(ii) có tình tiết giảm nhẹ

(iii) theo quy định thì bị áp dụng hình thức xử phạt cảnh cáo

Thứ hai, hình thức xử phạt cảnh cáo được áp dụng đối với mọi vi phạm hành chính do người chưa thành niên từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi thực hiện

Đối với nhóm đối tượng này, cho dù, vi phạm hành chính do họ thực hiện có nghiêm trọng đến mức độ nào thì người có thẩm quyền cũng theo áp dụng hình thức xử phạt cảnh cáo mà không được áp dụng các hình thức xử phạt khác. Điều này làm rõ nét bảo vệ của nhà nước đối với trẻ em nhóm đối tượng được nhà nước pháp luật và xã hội bảo vệ đặc biệt. Đồng thời, quy định này cũng phản ánh nguyên tắc xử phạt đối với người chưa thành niên tại Khoản 1, Điều 134, Luật xử lý vi phạm hành chính năm 2012 là nhằm giáo dục giúp đỡ họ người chưa thành niên, trong đó, bao gồm các trẻ em nhằm sửa chữa sai lầm, giúp họ phát triển nhanh mạnh và trở thành công dân có ích cho xã hội

1.3 Hình thức xử phạt cảnh cáo được quyết định bằng văn bản theo thủ tục xử phạt không lập biên bản (thủ tục đơn giản) bởi tất cả các chủ thể có thẩm quyền.

Theo quy định của Luật xử lý vi phạm hành chính năm 2012, việc xử phạt vi phạm hành chính có thể được thực hiện theo thủ tục lập biên bản (thủ tục thông thường) hoặc không lập biên bản (thủ tục đơn giản). Thủ tục xử phạt không lập biên bản áp dụng trong trường hợp xử phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền đến 250.000 đồng đối với cá nhân 500.000 đồng đối với tổ chức và trường hợp vi phạm hành chính được phát hiện nhiều sử dụng phương tiện, thiết bị kỹ thuật, nghiệp vụ thì phải lập biên bản đối với các trường hợp còn lại sẽ được thực hiện xử phạt theo thủ tục có biên bản ( Khoản 1, Điều 56 và Khoản 1, Điều 57 Luật xử lý vi phạm hành chính năm 2012)

Từ quy định này, có thể xác định khí áp dụng hình thức xử phạt cảnh cáo đối với cá nhân tổ chức vi phạm hành chính thì người có thẩm quyền xử phạt sẽ áp dụng thủ tục xử phạt không lập biên bản. Cần lưu ý rằng, theo quy định của pháp luật, việc áp dụng hình thức xử phạt phải bằng hình thức văn bản với các dạng quyết định xử phạt dưới hình thức bằng miệng sẽ không có giá trị pháp lý và không được coi quyết định hợp pháp. Đối với xử phạt cảnh cáo, mục đích chính của hình thức xử phạt cảnh cáo là giáo dục ý thức chấp hành pháp luật của chủ thể vi phạm hành chính. Các hình thức xử phạt vi phạm hành chính lập phương tiện để bảo đảm cho các quy định pháp luật về hành chính có thể thực hiện được nhiệm vụ bảo vệ các quy tắc, trật tự xã hội, lợi ích của nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của công dân, tổ chức. Đồng thời, giáo dục cho mọi người dân ý thức tuân thủ pháp luật, áp dụng các hình thức xử phạt đối với chủ thể vi phạm hành chính, hướng đến nhằm mục đích trừng trị, răn đe, giáo dục đối với người vi phạm hoặc ngăn chặn phòng chống người vi phạm tiếp tục vi phạm hành chính.

Tuy nhiên, mỗi hình thức xử phạt đều phản ánh mục đích khác nhau và so với các hình thức xử phạt khác, cảnh cáo được xem là hình thức xử phạt nhẹ nhất. Mục đích áp dụng hình thức xử phạt này mang ý nghĩa giáo dục nhiều hơn là trừng phạt, nhằm nhắc nhở việc tôn trọng và chấp hành trật tự quản lý nhà nước

2. So sánh hình thức xử phạt cảnh cáo trong Luật xử lý vi phạm hành chính và phạt cảnh cáo trong Bộ Luật hình sự

Tại Điều 34 Bộ luật Hình sự 2015 quy định:

Cảnh cáo được áp dụng đối với người phạm tội ít nghiêm trọng và có nhiều tình tiết giảm nhẹ, nhưng chưa đến mức miễn hình phạt.

Như vậy, có thể hiểu răng, hình phạt cảnh cáo hiện hành là một trong các biện pháp cưỡng chế nghiêm khắc nhất của Nhà nước được Bộ luật hình sự Việt Nam quy định, thể hiện sự khiển trách công khai của Tòa án đối với người bị kết án phạm tội ít nghiêm trọng, có nhiều tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự, nhưng chưa đến mức miễn hình phạt, góp phần nâng cao hiệu quả công tác đấu tranh, phòng, chống tội phạm và cải tạo, giáo dục người phạm tội.

Sự khác biệt của hình thức xử phạt cảnh cáo và phạt cảnh cáo bao gồm các đặc điểm sau:

- Mặc dù cả hai đều là hình phạt nhẹ nhất áp dụng đối với người vi phạm và có sự thống nhất giữa cưỡng chế và thuyết phục giữa trường trị và cải tạo giáo dục, và chỉ xuất hiện khi có sự việc phạm tội nhưng hình phạt cảnh cáo là biện pháp cưỡng chế về quân sự của nhà nước và việc áp dụng nó đối với người bị kết án sẽ đưa đến hậu quả pháp lý bất lợi là người đó bị coi là có án tích mà trong luật hành chính chỉ dừng lại ở việc răn đe

- Nếu như hình phạt cảnh cáo chỉ do một cơ quan duy nhất có thẩm quyền xét xử vụ án hình sự lập tòa án áp dụng và chỉ đối với người bị kết án trong bản án có hiệu lực pháp luật, được tòa án áp dụng theo một trình tự đặc biệt do Bộ luật tố tụng hình sự quy định thì trong hành chính, hình thức xử phạt cảnh cáo có thể do nhiều chủ thể áp dụng, trong phạm vi quyền lực được Nhà nước quy định

- Nếu như phạt cảnh cáo chỉ mang tính chất cá nhân và theo quy định của pháp luật hình sự nó chỉ được áp dụng đối với riêng bản thân người bị kết án thì trong hành chính, cảnh cáo có thể áp dụng đối với cá nhân và tổ chức vi phạm

- Cảnh cáo trong hình sự và hành chính đều không buộc người nhằm giáo dục và răn đe, đem đến tổn thất nhất định về mặt tinh thần song hình phạt cảnh cáo được áp dụng đối với người thực hiện tội phạm ít nghiêm trọng tội phạm mà người đó thực hiện phải có nhiều tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự nhưng chưa đến mức được miễn hình phạt tội

Như vậy, hình thức xử phạt được xem là khái niệm trong hệ thống pháp luật hành chính còn phạt cảnh cáo lại là khái niệm trong luật hình sự và chế tài áp dụng cao hơn, và đối với người có vi phạm nặng, nghiêm trọng hơn cho xã hội

Xem thêm: Tổng hợp các bài viết về pháp luật xử lý vi phạm hành chính

Luật Hoàng Anh