Có thể sửa đổi, bổ sung, thay thể, hủy bỏ di chúc không?

Di chúc là hình thức thể hiện ý chí, nguyện vọng của chủ sở hữu đối với việc định đoạt tài sản của mình. Di chúc được lập có hiệu lực pháp lý sau khi người lập di chúc chết đi. Vậy trước lúc di chúc đã được lập có hiệu lực có thể sửa đổi, bổ sung, thay thế hay hủy bỏ được không. Bài viết này sẽ làm rõ vấn đề theo quy định tại Bộ luật Dân sự năm 2015.
Căn cứ điều 624 Bộ luật Dân sự năm 2015 thì di chúc là sự thể hiện ý chí của cá nhân nhằm chuyển tài sản của mình cho người khác sau khi chết. Từ đó có thể hiểu nội dung của di chúc hoàn toàn phụ thuộc vào ý chí, nguyện vọng của người lập, họ có quyền quyết định để lại di sản của mình cho bất kỳ cá nhân, tổ chức nào mà không bị ai ngăn cản, ép buộc. Di chúc được thể hiện dưới hai hình thức là di chúc bằng văn bản và di chúc bằng miệng. Bên cạnh đó, di chúc được lập khi người có di sản đang còn sống và đến trước khi họ chết, trong quãng thời gian này có thể có nhiều sự kiện xảy ra khiến họ thay đổi suy nghĩ. Vì vậy, pháp luật trao cho họ quyền sửa đồi, bổ sung, thay thế, hủy bỏ di chúc và được quy định cụ thể tại Điều 640 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định:

"Điều 640. Sửa đổi, bổ sung, thay thế, hủy bỏ di chúc
1. Người lập di chúc có thể sửa đổi, bổ sung, thay thế, hủy bỏ di chúc đã lập vào bất cứ lúc nào.
2. Trường hợp người lập di chúc bổ sung di chúc thì di chúc đã lập và phần bổ sung có hiệu lực pháp luật như nhau; nếu một phần của di chúc đã lập và phần bổ sung mâu thuẫn nhau thì chỉ phần bổ sung có hiệu lực pháp luật.
3. Trường hợp người lập di chúc thay thế di chúc bằng di chúc mới thì di chúc trước bị hủy bỏ."

- "Sửa đổi" di chúc là việc người lập di chúc hủy bỏ một hoặc nhiều hơn một phần nội dung trong di chúc đã lập và thay thế bằng những nội dung mới phù hợp với ý chí, nguyện vọng của họ. Theo đó phần nội dung mới sửa đổi sẽ có hiệu lực thay thế cho phần nội dung bị sửa đổi. Ví dụ: Trong di chúc có điều khoản sử dụng 1/4 di sản vào việc thờ cúng, sau đó sửa đổi lại con số này thành 2/4, khi đó phần mới sửa đổi là giành 2/4 di sản vào việc thờ cúng sẽ có hiệu lực thay thế cho phần bị sửa đổi là 1/4 ban đầu.

- "Bổ sung" là việc người lập di chúc tiến hành thêm vào di chúc những nội dung chưa có hoặc thêm vào những điều khoản chi tiết hơn những điều đã quy định trong di chúc. Đối với việc bổ sung di chúc thì cả phần nội dung cũ lẫn phần mới bổ sung đều có hiệu lực. Trừ việc phần mới bổ sung mâu thuẫn với phần nội dung cũ của di chúc thì chỉ phần bổ sung có hiệu lực. Ví dụ: Ông A lập di chúc để lại số tài sản cho 02 con của mình là B và C là như nhau, về sau ông A bổ sung vào di chúc để lại cho B thêm căn nhà mình đang ở vì B là người phụng dưỡng ông bà (bố mẹ của ông A). Khi đó phần bổ sung thêm đã làm cho tài sản mà B được hưởng nhiêu hơn của C, mâu thuẫn với nội dụng ban đầu là tài sản của ông A chia đều cho B và C, thì phần bổ sung thêm sẽ có hiệu lực pháp luật, thay thế cho phần cũ.

- "Thay thế" di chúc là việc người lập di chúc tiến hành hủy bỏ toàn bộ di chúc đã lập và thay thế bằng một di chúc mới. Khi đó di chúc mới thay thế sẽ có hiệu lực pháp luật, di chúc bị hủy bỏ sẽ không còn hiệu lực pháp luật. Người lập di chúc thay thế di chúc dựa trên ý chí, nguyện vọng của mình, sau khi lập di chúc họ có thể thay đổi suy nghĩ, và quyết định lập một bản di chúc mới, điều đó được pháp luật công nhận và cho phép thực hiện. Ví dụ: Bà A lập di chúc để toàn bộ tài sản cho con của mình là B, tuy nhiên sau đó phát hiện B là người dối trá, bất hiếu, vậy nên bà A đã quyết thay thế di chúc cũ bằng di chúc mới với nội dung để hết tài sản lại cho quỹ từ thiện. Lúc này di chúc mới sẽ là di chúc có hiệu lực pháp luật.

- "Hủy bỏ" di chúc là việc người lập di chúc bác bỏ toàn bộ bản di chúc đã lập và không thay thế bằng di chúc mới. Hủy bỏ di chúc có thể xảy ra trong trường hợp người lập di chúc bằng miệng vào lúc cận kề với cái chết, nhưng sau cùng người đó lại không chết và tiếp túc sống khỏe mạnh, minh mẫn, thì sau 03 tháng kể từ ngày lập di chúc bằng miệng, di chúc sẽ bị hủy bỏ.

Trên đây là quy định của pháp luật về việc sửa đổi, bổ sung, thay thế, hủy bỏ di chúc.

Luật Hoàng Anh