Giữ lại vụ vi phạm có dấu hiệu tội phạm để xử lý vi phạm hành chính là gì?

Pháp luật là hệ thống quy tắc xử sự chung do nhà nước đặt ra hoặc thừa nhận và bảo đảm thực hiện để điều chỉnh các quan hệ xã hội theo mục đích, định hướng của nhà nước. Sự ra đời của pháp luật, gắn liền với sự ra đời của nhà nước, là công cụ để thực hiện quyền lực của mình, do đó, pháp luật mang tính băt buộc chung, các quy định pháp luật được dự liệu không phải cho một tổ chức hay cá nhân cụ thể mà cho tất cả các tổ chức và cá nhân có liên quan. Xuất phát từ vị trí, vai trò của nhà nước trong xã hội (tổ chức đại diện chính thức cho toàn xã hội), nên pháp luật là bắt buộc đối với tất cả, việc thực hiện pháp luật.

Sự ra đời của Luật xử lý vi phạm hành chính năm 2012 và được sửa đổi, bổ sung năm 2020 trở thành một văn bản pháp lý quan trọng để giúp nhà nước thực hiện điều đó. Quy định những vấn đề chung để đảm bảo sự ổn định trong cuộc sống thường nhật của Quốc gia, đồng thời thể hiện quyền quản lý của mình thông qua việc quy định đâu là những hành vi được làm, không được phép làm và đâu là hành vi bị cấm tuyệt đối. Quy định cụ thể hành vi Giữ lại vụ vi phạm có dấu hiệu tội phạm để xử lý vi phạm hành chính tại Khoản 1, Điều 12 là hành vi bị cấm:

• Giữ lại vụ vi phạm có dấu hiệu tội phạm để xử lý vi phạm hành chính.

Vụ vi phạm có dấu hiệu tội phạm là một trong những vấn đề thuộc phạm vi điều chỉnh của Pháp luật hình sự. Theo đó, Điều 1, Bộ luật hình sự năm 2015, sửa đổi, bổ sung năm 2017 quy định nhiệm vụ chính là:

“Bộ luật hình sự có nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền quốc gia, an ninh của đất nước, bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa, quyền con người, quyền công dân, bảo vệ quyền bình đẳng giữa đồng bào các dân tộc, bảo vệ lợi ích của Nhà nước, tổ chức, bảo vệ trật tự pháp luật, chống mọi hành vi phạm tội; giáo dục mọi người ý thức tuân theo pháp luật, phòng ngừa và đấu tranh chống tội phạm.

Bộ luật này quy định về tội phạm và hình phạt.”

Sự khác biệt cơ bản nhất giữa Luật xử lý vi phạm hành chính và Bộ luật Hình sự là các tính chất, mức độ nguy hiểm cho xã hội của hành vi. Nếu như, cá nhân, tổ chức làm những điều pháp luật hành chính không cho phép, thì gọi là vi phạm hành chính, là hành vi có lỗi do cá nhân, tổ chức thực hiện, vi phạm quy định của pháp luật về quản lý nhà nước mà không phải là tội phạm và theo quy định của pháp luật phải bị xử phạt vi phạm hành chính.

Còn cá nhân, tổ chức làm những điều pháp luật hình sự không cho phép, lại là tội phạm, là hành vi nguy hiểm cho xã hội được quy định trong Bộ luật hình sự, do người có năng lực trách nhiệm hình sự hoặc pháp nhân thương mại thực hiện một cách cố ý hoặc vô ý, xâm phạm độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ Tổ quốc, xâm phạm chế độ chính trị, chế độ kinh tế, nền văn hóa, quốc phòng, an ninh, trật tự, an toàn xã hội, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, xâm phạm quyền con người, quyền, lợi ích hợp pháp của công dân, xâm phạm những lĩnh vực khác của trật tự pháp luật xã hội chủ nghĩa mà theo quy định của Bộ luật này phải bị xử lý hình sự.

Bên cạnh đó, vi phạm hành chính bị xử lý bằng các chế tài hành chính; tội phạm hình sự bị xử lý bằng các chế tài hình sự. Do vi phạm hành chính có mức độ nguy hiểm cho xã hội thấp hơn so với tội phạm nên các hình thức xử phạt hành chính cũng ít nghiêm khắc hơn so với hình phạt áp dụng đối với tội phạm.

Đối với thẩm quyền xử lý, do đặc thù của vi phạm hành chính diễn ra phổ biến, trên khắp các lĩnh vực của đời sống xã hội nên chủ thể có thẩm quyền xử lý vi phạm hành chính và xử lý tội phạm cũng rất khác nhau, thể hiện ở chỗ việc xử lý người phạm tội được giao cho một cơ quan duy nhất là Tòa án, còn việc xử lý đối tượng vi phạm hành chính, theo quy định của pháp luật hiện hành, được giao cho rất nhiều cơ quan và người có thẩm quyền ở các ngành, các cấp, trong đó chủ yếu là các chức danh thuộc cơ quan quản lý hành chính nhà nước.

Ngoài ra, đối với tội phạm, việc xem xét, áp dụng hình phạt do Tòa án thực hiện theo thủ tục tố tụng tư pháp. Đối với vi phạm hành chính, việc xem xét, quyết định chế tài xử phạt do 01 chủ thể là người có thẩm quyền ra quyết định xử phạt áp dụng. Thủ tục xử phạt vi phạm hành chính phần nhiều mang tính quyền lực đơn phương từ phía cơ quan hành chính nhà nước, dù pháp luật có quy định quyền khiếu nại, khởi kiện của chủ thể bị xử phạt. Điều này xuất phát từ chỗ các chế tài xử phạt vi phạm hành chính có mức độ nhẹ hơn nhiều so với các chế tài hình sự. Chế tài hành chính chủ yếu tác động đến tài sản, vật chất, tinh thần của người vi phạm (cảnh cáo, phạt tiền…), trong khi đó, chế tài hình sự phần nhiều bao gồm những hình phạt liên quan đến tước quyền tự do của người phạm tội.

Từ sự khác biệt cơ bản giữa hành vi vi phạm pháp luật hành chính và tội phạm thì có thể thấy rằng, nếu không đảm bảo được phân biệt giữa hai hành vi này thì có thể ảnh hưởng lớn đến đời sống xã hội, không xác định được trách nhiệm pháp lý khác nhau để đảm bảo đấu tranh có hiệu quả đối với vi phạm hành chính và tội phạm, qua đó góp phần bảo vệ lợi ích hợp pháp của Nhà nước, của xã hội, quyền và lợi ích hợp pháp của cá nhân, cơ quan, tổ chức có liên quan.

Vì vậy, khi xác định được vụ việc vi phạm hành chính có dấu hiệu phạm tội, Điều 62 Luật Xử lý vi phạm hành chính 2012, Điểm b Khoản 72 và Điểm e Khoản 73 Điều 1 Luật Xử lý vi phạm hành chính sửa đổi 2020 (Có hiệu lực từ 01/01/2022) quy định về chuyển hồ sơ vụ vi phạm có dấu hiệu tội phạm để truy cứu trách nhiệm hình sự để đảm bảo quản lý nhà nước trong thực hiện quyền của mình và vấn đề xã hội. Chính vì thế, giữ lại vụ vi phạm có dấu hiệu tội phạm để xử lý vi phạm hành chính là một hành vi bị cấm trong Xử lý vi phạm hành chính.

Xem thêm: Tổng hợp các bài viết về pháp luật xử lý vi phạm hành chính

Luật Hoàng Anh