Mức phạt tiền tối đa trong các lĩnh vực trong xử lý vi phạm hành chính là gì? (P3)

Phạt tiền là một hình thức xử phạt chính được quy định tại Điều 21, Luật xử lý vi phạm hành chính năm 2012. Theo đó, không có một định nghĩa hay khái niệm về phạt tiền nhưng ngay trong ý các mặt chữ đã chỉ rõ cá nhân, tổ chức khi vi phạm bị phạt tiền thì phải nộp phạt bằng tiền mặt (tiền đồng Việt Nam hoặc bằng ngoại tệ do chính phủ quy định.

Trong cuộc sống, vi phạm hành chính không chỉ xảy ra một lĩnh vực duy nhất mà nó bao quát hầu khắp cách lĩnh vực quản lý Nhà nước, do đó, mỗi một lĩnh vực riêng sẽ thuộc thẩm quyền của một cơ quan quản lý hành chính riêng để đảm bảo chế độ chịu trách nhiệm và nâng cao hiệu quả thực thi pháp luật. Trong hình thức xử phạt tiền, mức phạt tiền tối đa các lĩnh vực được quy định tại Điều 24, Luật xử lý vi phạm hành chính năm 2012 như sau:

1.4 Phạt tiền đến 75.000.000 đồng

Áp dụng trong các lĩnh vực: cơ yếu; quản lý và bảo vệ biên giới quốc gia; quốc phòng, an ninh quốc gia; lao động; giáo dục; giáo dục nghề nghiệp; giao thông đường bộ; giao thông đường sắt; giao thông đường thủy nội địa; bảo hiểm y tế; bảo hiểm xã hội; bảo hiểm thất nghiệp; phòng, chống tệ nạn xã hội

- Cơ yếu, quản lý và bảo vệ biên giới quốc gia; quốc phòng, an ninh quốc gia:

Hiện nay, các nghị định quy định về vấn đề này bao gồm: Nghị định số 120/2013/NĐ-CP ngày 09/10/2013 quy định xử phạt VPHC trong lĩnh vực quốc phòng, cơ yếu; Nghị định số 162/2013/NĐ-CP ngày 12/11/2013 (được sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định số 23/2017/NĐ-CP ngày 13/3/2017) quy định xử phạt VPHC trên các vùng biển, đảo và thềm lục địa của nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam; Nghị định số 96/2020/NĐ-CP ngày 24/8/2020 quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực quản lý, bảo vệ biên giới quốc gia và đều đảm bảo mức tối đa là 75.000.000 đồng. Bộ Quốc phòng hiện nay đang xây dựng dự thảo về xử phạt vi phạm hành chính ở những vấn đề trên nhằm khắc phục những bất cập của các nghị định nói trên, đồng thời bổ sung các hành vi VPHC mà các nghị định nêu trên chưa đề cập, nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả toàn diện của công tác quản lý nhà nước trong lĩnh vực quốc phòng, an ninh.

- Lao động, bảo hiểm y tế; bảo hiểm xã hội; bảo hiểm thất nghiệp: Đều được quy định tại Nghị định 28/2020/NĐ-CP và vẫn còn áp dụng mức phạt tối đa nêu trên. Tuy nhiên, trong thời gian tới, khi nhận thấy rằng, qua thực tiễn tổ chức thực hiện Nghị định số 28/2020/NĐ-CP đã phát sinh một số vướng mắc, bất cập trong công tác xử lý vi phạm hành chính, cụ thể như: Một số hành vi vi phạm chưa được quy định trong Nghị định, một số hành vi vi phạm có mức xử phạt chưa phù hợp, chưa tương xứng với hành vi vi phạm; một số hành vi vi phạm chưa có hình thức xử phạt bổ sung hoặc biện pháp khắc phục hậu quả nên tính răn đe, phòng ngừa còn hạn chế, chưa bảo đảm tốt nhất quyền, lợi ích hợp pháp của cá nhân, tổ chức bị vi phạm. Cần phải sửa đổi, bổ sung Nghị định số 28/2020/NĐ-CP

- Giáo dục: Điểm a, Khoản 3, Điều 3, Nghị định 04/2021/NĐ-CP quy định mức phạt tiền tối đa trong lĩnh vực giáo dục đối với cá nhân là 50.000.000 đồng, đối với tổ chức là 100.000.000 đồng; Trong khi đó, Luật xử lý vi phạm hành chính lại quy định mức tối đa với cá nhân là 75.000.000 đồng. Điều này có sự mâu thuẫn và chồng chéo trong việc áp dụng xử phạt hành chính.

- Giáo dục nghề nghiệp: Khoản 1, Điều 4 Văn bản hợp nhất số 1307/VBHN-BLĐTBXH quy định mức phạt tiền tối đa trong lĩnh vực giáo dục nghề nghiệp đối với cá nhân là 75.000.000 đồng, đối với tổ chức là 150.000.000 đồng. Quy định này tương thích so với Luật xử lý vi phạm hành chính được nói đến ở trên.

- Giao thông đường bộ; giao thông đường sắt: Khi nghị định 100/2019/NĐ-CP ra đời, đã gây ra nhiều phản ứng trái chiều khi quy định về mức phạt hành chính quá cao cho từng hành vi vi phạm. Mặc dù vậy, về vấn đề phạt tối đa vẫn đáp ứng đủ các quy định về xử lý hành chính được nói đến ở trên

- Giao thông đường thủy nội địa: Đối với giao thông đường thủy, việc quy định mức phạt tối đa được đề cập tại Nghị định 132/2015/NĐ-CP, bao gồm cả quy định về phương tiện thủy nội địa; thuyền viên, người lái phương tiện; quy tắc giao thông và tín hiệu của phương tiện; vận tải đường thủy nội địa; tai nạn giao thông đường thủy nội địa và tìm kiếm, cứu nạn giao thông đường thủy nội địa ở ngoài phạm vi luồng và vùng nước chưa được tổ chức quản lý, khai thác giao thông vận tải. Không có điều khoản nào trong Nghị định này quy định về mức phạt tối đa song ngầm hiểu là không được quá 75.000.000 đồng với cá nhân và 150.000.000 đồng với tổ chức.

- Phòng, chống tệ nạn xã hội: Được quy định tại Nghị định 167/2013/NĐ-CP, đảm bảo quy định về mức phạt tối đa. Trong thời gian tới, để đảm bảo phù hợp với các quy định mới của pháp luật, không trái với quy định của Luật Xử lý vi phạm hành chính, bảo đảm tính khả thi, tăng cường răn đe, giáo dục cá nhân, tổ chức có hành vi vi phạm hành chính, Bộ Công an soạn thảo Nghị định quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực an ninh, trật tự, an toàn xã hội; phòng, chống tệ nạn xã hội; phòng cháy, chữa cháy; cứu nạn, cứu hộ; phòng, chống bạo lực gia đình, thay thế Nghị định số 167/2013/NĐ-CP.

1.5 Phạt tiền đến 100.000.000 đồng

Áp dụng trong các lĩnh vực: đê điều; khám bệnh, chữa bệnh; mỹ phẩm; dược, trang thiết bị y tế; chăn nuôi; phân bón; quảng cáo; đặt cược và trò chơi có thưởng; quản lý lao động ngoài nước; giao thông hàng hải; hoạt động hàng không dân dụng; quản lý và bảo vệ công trình giao thông; công nghệ thông tin; viễn thông; tần số vô tuyến điện; an ninh mạng; an toàn thông tin mạng; xuất bản; in; thương mại; hải quan, thủ tục thuế; kinh doanh xổ số; kinh doanh bảo hiểm; thực hành tiết kiệm, chống lãng phí; quản lý vật liệu nổ; điện lực

- Đê điều: Đê điều là hệ thống công trình bao gồm đê, kè bảo vệ đê, cống qua đê và công trình phụ trợ. Khoản 1, Điều 4, Nghị định 104/2017/NĐ-CP quy định mức phạt tối đa trong lĩnh vực đê điều phù hợp với Luật xử lý vi phạm hành chính năm 2012, cụ thể: “Mức phạt tiền tối đa đối với mỗi hành vi vi phạm hành chính về khai thác và bảo vệ công trình thủy lợi; đê điều là 100.000.000 đồng.”

- Khám bệnh, chữa bệnh; Mỹ phẩm; dược, trang thiết bị y tế: Đây là các ngành, lĩnh vực đặc thù, thuộc sự quản lý của Bộ Y tế. Theo đó, Khoản 4, Điều 4, Nghị định 117/2020/NĐ-CP quy định mức phạt tiền tối đa đối với hành vi vi phạm hành chính về khám bệnh, chữa bệnh, dược, mỹ phẩm và trang thiết bị y tế là 100.000.000 đồng đối với cá nhân và 200.000.000 đồng đối với tổ chức.

- Chăn nuôi: Theo quy định tại Khoản 1 Điều 2 Luật Chăn nuôi 2018 (có hiệu lực thi hành từ 01/01/2020) thì chăn nuôi là ngành kinh tế - kỹ thuật bao gồm các hoạt động trong lĩnh vực giống vật nuôi, thức ăn chăn nuôi, điều kiện chăn nuôi, chế biến và thị trường sản phẩm chăn nuôi. Đối với vi phạm hành chính trong lĩnh vực chăn nuôi thì được quy định tại Khoản 1, Điều 5, Nghị định 14/2021/NĐ-CP, theo đó, mức phạt tiền tối đa cho một hành vi vi phạm hành chính về chăn nuôi theo quy định của pháp luật về xử lý vi phạm hành chính.

- Phân bón: Phân bón là "thức ăn" do con người bổ sung cho cây trồng. Trong phân bón chứa nhiều chất dinh dưỡng cần thiết cho cây. Các chất dinh dưỡng chính trong phân là: đạm (N), lân (P), và kali (K). Ngoài các chất trên, còn có các nhóm nguyên tố vi lượng... Các hành vi vi phạm trong lĩnh vực phân bón thì áp dụng các chế tài phạt tiền tại Nghị định 55/2018/NĐ-CP, theo đó, Khoản 1, Điều 5 quy định mức phạt tiền tối đa cho một hành vi vi phạm hành chính trong lĩnh vực phân bón đối với cá nhân là 100.000.000 đồng, đối với tổ chức là 200.000.000 đồng.

- Quảng cáo: Quảng cáo là việc sử dụng các phương tiện nhằm giới thiệu đến công chúng sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ có mục đích sinh lợi; sản phẩm, dịch vụ không có mục đích sinh lợi; tổ chức, cá nhân kinh doanh sản phẩm, hàng hoá, dịch vụ được giới thiệu, trừ tin thời sự; chính sách xã hội; thông tin cá nhân. Khoản 1, Điều 5, Nghị định 38/2021/NĐ-CP quy định, mức phạt tiền tối đa đối với một hành vi vi phạm hành chính trong lĩnh vực quảng cáo là 100.000.000 đồng đối với cá nhân và 200.000.000 đồng đối với tổ chức.

- Đặt cược và trò chơi có thưởng: Ở nước ta hiện nay, Nghị định 86/2013/NĐ-CP ngày 29/7/2013 của Chính phủ về kinh doanh trò chơi điện tử có thưởng dành cho người nước ngoài, Nghị định 06/2017/NĐ-CP ngày 24/01/2017 của Chính phủ về kinh doanh đặt cược đua ngựa, đua chó và bóng đá quốc tế và Nghị định 03/2017/NĐ-CP ngày 16/01/2017 của Chính phủ về kinh doanh casino là những văn bản về đặt cược và trò chơi có thưởng với mức phạt tiền tối đa là 100.000.000 đồng với cá nhân. Bộ tài chính hiện đang dự thảo Nghị định quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực trò chơi có thưởng, tiến hành lấy ý kiến với nhiều điểm mới như: Bổ sung quy định xử phạt hành vi vi phạm quy định về phòng, chống rửa tiền và phòng chống khủng bố trong lĩnh vực trò chơi có thưởng; bổ sung quy định thẩm quyền xử phạt hành chính; nâng mức phạt tiền đối với một số hành vi vi phạm hành chính liên quan đến tổ chức kinh doanh… để nâng cao hiệu quả quản lý hành chính nhà nước

- Quản lý lao động ngoài nước: Đang được tiến hành theo nghị định 28/2020/NĐ-CP và vẫn đang dự định sửa đổi, bổ sung để phù hợp với các văn bản pháp luật khác

- Giao thông hàng hải: Được quy định tại Nghị định số 142/2017/NĐ-CP, Điều 5 về nguyên tắc xác định mức phạt tiền thì mức phạt tiền của mỗi hành vi vi phạm hành chính quy định tại Nghị định này là mức phạt áp dụng đối với cá nhân; trường hợp có cùng một hành vi vi phạm hành chính thì mức phạt tiền đối với tổ chức bằng 02 lần mức phạt tiền đối với cá nhân. Như vậy, việc áp dụng được thực hiện theo quy định của Luật xử lý vi phạm hành chính

- Hoạt động hàng không dân dụng: Lĩnh vực này được áp dụng theo quy định tại Nghị định số 162/2018/NĐ-CP, tuy nhiên, lại không quy định chi tiết về mức tiền phạt tối đa cho nên về nguyên tắc, mức tiền tối đa được áp dụng theo quy định tại Luật xử lý vi phạm hành chính năm 2012

- Ngoài ra, trong các lĩnh vực khác như quản lý và bảo vệ công trình giao thông; Công nghệ thông tin; Viễn thông; tần số vô tuyến điện; an ninh mạng; an toàn thông tin mạng; Xuất bản; in; Thương mại; hải quan, thủ tục thuế; kinh doanh xổ số; kinh doanh bảo hiểm; thực hành tiết kiệm, chống lãng phí; quản lý vật liệu nổ; điện lực thì việc áp dụng vẫn phải tuân thủ về mức phạt tiền tối đa 100.000.000 đồng đối với cá nhân và 200.000.000 đồng với tổ chức khi vi phạm.

Xem thêm: Tổng hợp các bài viết về pháp luật xử lý vi phạm hành chính

Luật Hoàng Anh