MỤC LỤC
Cùng chuyên mục
Trong bất kỳ giao dịch dân sự nào, để đảm bảo lợi ích của bên có quyền không chỉ là việc bên có nghĩa vụ phải thực hiện đúng, đầy đủ nghĩa vụ của mình, mà chính bản thân bên có quyền cũng cần áp dụng các biện pháp nhằm ngăn chặn, hạn chế thiệt hại xảy ra. Điều 362 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định về nghĩa vụ ngăn chặn, hạn chế thiệt hại như sau:
“Điều 362. Nghĩa vụ ngăn chặn, hạn chế thiệt hại
Bên có quyền phải áp dụng các biện pháp cần thiết, hợp lý để thiệt hại không xảy ra hoặc hạn chế thiệt hại cho mình”.
-Đây là nguyên tắc được ghi nhận lần đầu tiên trong BLDS năm 2015, điều đó góp phần cụ thể hóa nguyên tắc thiện chí, trung thực đã được ghi nhận trong BLDS năm 2005, bên cạnh đó quy định nghĩa vụ này còn góp phần nâng cao nhận thức và ý thức cho bên có quyền nhằm hạn chế một cách tốt nhất thiệt hại có thể xảy ra. Căn cứ vào quy định trên, pháp luật ghi nhận nghĩa vụ của bên có quyền trong việc áp dụng các biện pháp cần thiết, hợp lý để ngăn chặn thiệt hại không xảy ra hoặc hạn chế thiệt hại cho mình. Xuất phát từ nguyên tắc thiện chí, trung thực được ghi nhận tại Khoản 3 Điều 3 BLDS năm 2015 quy định về các nguyên tắc cơ bản của pháp luật dân sự, cụ thể: ” Cá nhân, pháp nhân phải xác lập, thực hiện, chấm dứt quyền, nghĩa vụ dân sự của mình một cách thiện chí, trung thực”. Theo đó, khi xác lập bất kỳ giao dịch dân sự nào các bên đều hướng tới lợi ích của mình, tuy nhiên không thể vì vậy mà bỏ qua lợi ích chung của cả hai bên. Khi bên có nghĩa vụ vi phạm nghĩa vụ mà gây thiệt hại, nhưng bên có quyền vẫn có khả năng khắc phục thiệt hại đó, thì phải thực hiện áp dụng các biện pháp đó. Bên có quyền không thể vì lợi ích của mình mà bỏ qua lợi ích của bên còn lại. Quy định này cũng nhằm phòng ngừa trường hợp bên có quyền cố ý để bên có nghĩa vụ phải bồi thường thiệt hại cho mình nhằm vu lợi cá nhân. Bên cạnh đó, việc gây thiệt hại trong nhiều trường hợp không phải do ý chí chủ quan của bên có nghĩa vụ, vì vậy, việc bên có quyền áp dụng biện pháp để ngăn chặn, hạn chế thiệt hại phần nào bảo vệ được lợi ích của cả bên mang nghĩa vụ.
-Tuy nhiên, điều này chỉ quy định về nghĩa vụ, mà không quy định về trách nhiệm của bên có quyền khi không áp dụng biện pháp cần thiết, hợp lý để ngăn chặn, hạn chế thiệt hại. Vì việc xác định xem bên có quyền có cơ hội để áp dụng biện pháp ngăn chặn, hạn chế thiệt hại hay không là rất rộng, khó xác định và phải tùy vào từng trường hợp cụ thể, vậy nên, pháp luật có quy định một số trường hợp bên có quyền phải chịu trách nhiệm do không áp dụng biện pháp cần thiết, hợp lý để hạn chế, ngăn chặn thiệt hại mặc dù có đủ điều kiện để làm điều đó. Ví dụ: khoản 2 Điều 449 BLDS năm 2015 quy định về bồi thường thiệt hại trong thời hạn bảo lãnh: “Bên bán không phải bồi thường thiệt hại nếu chứng minh được thiệt hại xảy ra do lỗi của bên mua. Bên bán được giảm mức bồi thường thiệt hại nếu bên mua không áp dụng các biện pháp cần thiết mà khả năng cho phép nhằm ngăn chặn, hạn chế thiệt hại”. Hay khoản 4 Điều 585 BLDS năm 2015 quy định về nguyên tắc bồi thường thiệt hại: “Khi bên bị thiệt hại có lỗi trong việc gây thiệt hại thì không được bồi thường phần thiệt hại do lỗi của mình gây ra”. Khoản 5 cũng quy định: “Bên có quyền, lợi ích bị xâm phạm không được bồi thường nếu thiệt hại xảy ra do không áp dụng các biện pháp cần thiết, hợp lý để ngăn chặn, hạn chế thiệt hại cho chính mình”. Như vậy, đây là nghĩa vụ mà bên có quyền bắt buộc phải thực hiện, nếu không thực hiện thì bị xem là đã vi phạm nghĩa vụ và phải chịu trách nhiệm về hành vi vi phạm của mình. Theo đó, trách nhiệm mà bên có quyền phải gánh chịu khi vi phạm nghĩa vụ là tự mình chịu thiệt hại mà không có quyền yêu cầu bên có nghĩa vụ bồi thường thiệt hại, không những thế bên có quyền còn có thể phải bồi thường cho người khác nếu hành vi vi phạm của mình gây thiệt hại cho người khác.
Luật Hoàng Anh
Để nhận tin tức và quà tặng từ Luật Hoàng Anh
Công ty Luật TNHH HoangAnh IBC
Mã số thuế: 0109471688
Thời gian làm việc
T2 - T7 8.00 - 17h30. CN Nghỉ
