Sự kiện bất khả kháng trong vi phạm hành chính là gì?

Vi phạm hành chính là loại vi phạm xảy ra khá phổ biến trong đời sống xã hội. Mặc dù, tính nguy hiểm cho xã hội của hành vi thấp hơn tội phạm quy định trong Bộ Luật hình sự nhưng vi phạm hành chính vẫn gây thiệt hại hoặc đe dọa lớn đến lợi ích của Nhà nước, tập thể, lợi ích của cá nhân cũng như lợi ích chung của toàn thể cộng đồng, là nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng phạm tội nảy sinh trên các lĩnh vực của đời sống xã hội nếu không được ngăn chạy, xử lý kịp thời. Do đó, Luật xử lý vi phạm hành chính năm 2012 được ra đời với nhiệm vụ chính là giúp nhà nước quản lý đời sống xã hội một cách hiệu quả với việc định ra các nguyên tắc đặc thù.

Trong vi phạm hành chính, khái niệm sự kiện bất khả kháng được quy định tại Khoản 14, Điều 2, Luật xử lý vi phạm hành chính năm 2020. Vậy định nghĩa thế nào, cách phân biệt ra sao? Bài viết dưới đây sẽ giải đáp cho các bạn!

1. Định nghĩa sự kiện bất khả kháng trong vi phạm hành chính

Khoản 14, Điều 2, Luật xử lý vi phạm hành chính năm 2012 quy định: Sự kiện bất khả kháng là sự kiện xảy ra một cách khách quan không thể lường trước được và không thể khắc phục được mặc dù đã áp dụng mọi biện pháp cần thiết và khả năng cho phép.

Khoản 1 Điều 156 Bộ luật Dân sự năm 2015 (BLDS 2015) quy định: “Sự kiện bất khả kháng là sự kiện xảy ra một cách khách quan không thể lường trước được và không thể khắc phục được mặc dù đã áp dụng mọi biện pháp cần thiết và khả năng cho phép.”

Một số văn bản pháp luật đưa ra ví dụ các trường hợp cụ thể được coi là bất khả kháng, bao gồm các sự kiện tự nhiên như thiên tai, hỏa hoạn, cháy nổ, lũ lụt, sóng thần, bệnh dịch hay động đất hoặc các sự kiện do con người tạo nên như bạo động, nổi loạn, chiến sự, chống đối, phá hoại, cấm vận, bao vây, phong tỏa và bất kỳ hành động chiến tranh nào hoặc hành động thù địch cộng đồng nào.

Như vậy, sự kiện bất khả kháng là sự kiện pháp lý mà các văn bản quy phạm pháp luật quy định với khái niệm cơ bản gần như giống nhau và phù hợp với khái niệm tại Bộ luật Dân sự 2015.

2. Các yếu tố cấu thành sự kiện bất khả kháng

Một sự kiện sẽ được coi là bất khả kháng nếu:

2.1 Sự kiện bất khả kháng là sự kiện xảy ra một cách khách quan

Khách quan có thể hiểu là chỉ tất cả những gì tồn tại không phụ thuộc vào một chủ thể xác định, hợp thành một hiện thực; thường xuyên tác động đến việc xác định mục tiêu, nhiệm vụ và phương hướng. Nói đến khách quan là nói đến những gì tồn tại độc lập, bên ngoài, không phụ thuộc vào chủ thể hoạt động.

BLDS 2015 không quy định tiêu chí để xác định một sự kiện được xem là xảy ra một cách khách quan. Tuy nhiên, có thể hiểu, một sự kiện xảy ra một cách khách quan khi sự kiện đó xảy ra không theo ý chí của các bên. Hay nói cách khác, sự kiện đó không do các bên tạo ra hoặc phát sinh do lỗi chủ quan của các bên.

2.2 Sự kiện bất khả kháng là sự kiện không thể lường trước được

Tương tự việc xác định một sự kiện được xem là xảy ra một cách khách quan, BLDS 2015 không quy định tiêu chí để xác định một sự kiện được xem là xảy ra không thể lường trước được và Luật xử lý vi phạm hành chính cũng không quy định cụ thể. Diễn giải một cách đơn giản, một sự kiện là xảy ra không thể lường trước được khi sự kiện đó xảy ra nằm ngoài dự đoán của các bên. Được xảy ra một cách bất ngờ mà trước đó, chưa ai nhắc hay nói đến.

2.3 Sự kiện bất khả kháng là sự kiện không thể khắc phục được mặc dù đã áp dụng mọi biện pháp cần thiết và khả năng cho phép

Bên cạnh các điều kiện yêu cầu sự kiện bất khả kháng phải là sự kiện xảy ra khách quan và không thể lường trước được, đồng thời, BLDS 2015 cũng như Luật xử lý vi phạm hành chính quy định sự kiện bất khả kháng phải là sự kiện không thể khắc phục được mặc dù bên có nghĩa vụ đã nỗ lực áp dụng mọi biện pháp cần thiết và trong khả năng cho phép để khắc phục tác động của sự kiện đến tình huống.

Tuy nhiên, BLDS 2015 không làm rõ về các tiêu chí để đánh giá nỗ lực của một bên là cần thiết và trong khả năng cho phép của bên đó hay liệu yếu tố kinh tế có cần tính đến trong việc áp dụng một biện pháp khắc phục hay không? Có lẽ sẽ hợp lý nếu nhìn từ góc độ các biện pháp khắc phục mà một người bình thường trong hoàn cảnh tương tự có thể áp dụng. Dù vậy, trong mọi trường hợp, sẽ không hợp lý nếu cho phép một bên đơn thuần dựa vào lý do kinh tế để không áp dụng bất kỳ biện pháp khắc phục nào khi xảy ra sự kiện vi phạm.

3. Ví dụ về sự kiện bất khả kháng

Ví dụ: Vì điều kiện thời tiết quá xấu mà A – người tham gia giao thông đường bộ không thể dừng đèn đỏ đúng vạch quy định khi tham gia giao thông.

Xem thêm: Tổng hợp các bài viết về pháp luật xử lý vi phạm hành chính

Luật Hoàng Anh