Trách nhiệm của các cơ quan có thẩm quyền trong việc chuẩn bị phiên toà trực tuyến là gì?

Trong thời gian dịch bệnh diễn biến phức tạp, cùng với sự bùng nổ của công nghệ thông tin nhằm đáp ứng nhu cầu của con người, nhà nước ta cũng hướng tới việc tổ chức các phiên toà trực tuyến nhằm đảm bảo an toàn cho tất cả mọi người khi tham gia phiên toà. Vậy pháp luật hiện hành quy định trách nhiệm của các cơ quan có thẩm quyền trong việc chuẩn bị phiên toà trực tuyến là gì?  Chúng tôi sẽ trình bày trong bài viết dưới đây.  

Khái quát về phiên toà trực tuyến

Khái niệm 

Theo quy định tại Khoản 2, Điều 1, Nghị quyết 33/ 2021/QH15, Phiên tòa trực tuyến là phiên tòa được tổ chức tại phòng xử án, có sử dụng các thiết bị điện tử kết nối với nhau thông qua môi trường mạng, cho phép bị cáo, bị hại, đương sự, người tham gia tố tụng khác tham gia phiên tòa tại địa điểm ngoài phòng xử án do Tòa án quyết định nhưng vẫn bảo đảm trực tiếp theo dõi đầy đủ hình ảnh, âm thanh và tham gia các trình tự, thủ tục tố tụng của phiên tòa bằng lời nói, hành vi tố tụng liên tục, công khai, vào cùng một thời điểm.

Các trường hợp tổ chức phiên toà trực tuyến 

Căn cứ tại Khoản 1, Điều 1, Nghị quyết 33/ 2021/QH15 Tòa án nhân dân được tổ chức phiên tòa trực tuyến để xét xử sơ thẩm, xét xử phúc thẩm vụ án hình sự, dân sự, hành chính có tình tiết, tính chất đơn giản; tài liệu, chứng cứ trong hồ sơ vụ án rõ ràng, trừ các trường hợp sau đây:

- Vụ án hình sự, dân sự, hành chính liên quan đến bí mật nhà nước;

- Vụ án hình sự về một trong các tội xâm phạm an ninh quốc gia quy định tại Chương XIII của Bộ luật Hình sự;

- Vụ án hình sự về một trong các tội phá hoại hòa bình, chống loài người và tội phạm chiến tranh quy định tại Chương XXVI của Bộ luật Hình sự.

Trách nhiệm của các cơ quan có thẩm quyền trong việc chuẩn bị phiên toà trực tuyến

Điều 6, Căn cứ tại Điều 3, Thông tư liên tịch 05/2021/TTLT-TANDTC-VKSNDTC- BCA-BQP-BTP, trách nhiệm của Viện kiểm sát trong việc tổ chức phiên tòa trực tuyến được quy định như sau: 

Thời hạn 

Viện kiểm sát phải có văn bản trả lời về việc mở phiên tòa trực tuyến trơng thời hạn: 

- 03 ngày đối với vụ án giải quyết theo thủ tục thông thường

- 01 ngày đối với vụ án giải quyết theo thủ tục rút gọn, kể từ ngày nhận được thông báo của Tòa án Viện kiểm sát phải có văn bản trả lời về việc mở phiên tòa trực tuyến.

Việc giải quyết của Viện kiểm sát 

- Trường hợp Viện kiểm sát đồng ý mở phiên tòa trực tuyến mà xét thấy cần thiết phải cử người tham gia phiên tòa tại điểm cầu thành phần thì phải ghi rõ họ và tên của người được cử. Kiểm sát viên được cử tham gia phiên tòa tại điểm cầu thành phần giúp việc cho Kiểm sát viên được phân công thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử tại điểm cầu trung tâm;

- Trường hợp Viện kiểm sát không đồng ý mở phiên tòa trực tuyến thì phiên tòa được tổ chức theo quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự.

Trách nhiệm của cơ sở giam giữ trong việc tổ chức phiên toà trực tuyến 

Điều 7, Thông tư liên tịch 05/2021/TTLT-TANDTC-VKSNDTC- BCA-BQP-BTP quy định về trách nhiệm của cơ sở giam giữ trong việc tổ chức phiên tòa trực tuyến như sau: 

- Xin phép tổ chức điểm cầu thành phần tại cơ sở giam giữ

+ Trong thời hạn 03 ngày, kể từ ngày nhận được quyết định đưa vụ án ra xét xử mà cơ sở giam giữ xét thấy không thể trích xuất bị cáo đến địa điểm do Tòa án quyết định thì phải có văn bản đề nghị Tòa án cho phép tổ chức điểm cầu thành phần tại cơ sở giam giữ của mình. Văn bản đề nghị phải nêu rõ lý do không thể trích xuất bị cáo đến địa điểm do Tòa án quyết định.

+ Nếu Tòa án chấp nhận việc tổ chức điểm cầu thành phần tại cơ sở giam giữ thì thông báo cho Viện kiểm sát thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử biết về việc thay địa điểm tổ chức điểm cầu thành phần. Trường hợp triệu tập người tham gia tố tụng tại điểm cầu này thì gửi lại giấy triệu tập ghi rõ địa điểm phiên tòa.

- Phối hợp với Tòa án bố trí điểm cầu thành phần tại cơ sở giam giữ.

Trách nhiệm của Trung tâm trợ giúp pháp lý nhà nước trong việc tổ chức phiên tòa trực tuyến

- Trung tâm trợ giúp pháp lý nhà nước là đơn vị sự nghiệp công lập trực thuộc Sở Tư pháp, do Ủy ban nhân dân cấp tỉnh thành lập, có tư cách pháp nhân, có con dấu, trụ sở và tài khoản riêng.

Căn cứ tại Điều 8, Thông tư liên tịch 05/2021/TTLT-TANDTC-VKSNDTC- BCA-BQP-BTP, trong trường hợp vụ án hình sự, dân sự, hành chính có đương sự, bị hại là đối tượng thuộc diện được trợ giúp pháp lý và có yêu cầu trợ giúp pháp lý thì Trung tâm trợ giúp pháp lý nhà nước phải bảo đảm điều kiện kỹ thuật, công nghệ, không gian tổ chức và có văn bản đề nghị Tòa án cho phép tổ chức điểm cầu thành phần do mình bố trí.

- Văn bản đề nghị Tòa án cho phép tổ chức điểm cầu thành phần do Trung tâm trợ giúp pháp lý nhà nước bố trí phải được gửi ngay cho Tòa án sau khi có đề nghị của đương sự, bị hại.

- Phối hợp với Tòa án bố trí điểm cầu thành phần tại điểm cầu do Trung tâm trợ giúp pháp lý nhà nước bố trí.

Luật Hoàng Anh