Trình tự, thủ tục thu hồi đất do vi phạm pháp luật được quy định như thế nào?

Vi phạm pháp luật về đất đai là một trong các lí do khiến Nhà nước thu hồi đất của người sử dụng đất. Vậy trình tự, thủ tục thu hồi đất trong trường hợp này được quy định như thế nào? Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu trong bài viết dưới đây.

Trình tự, thủ tục thu hồi đất do vi phạm pháp luật được quy định Điều 66, Nghị định 43/2014/NĐ-CP ngày 15/05/2014, sửa đổi bởi Khoản 44, Điều 2, Nghị định 01/2017/NĐ-CP ngày 06/01/2017 của Chính phủ và Điều 12, Thông tư 30/2014/TT-BTNMT ngày 02/06/2014 của Bộ tài nguyên và môi trường như sau:

1. Trường hợp vi phạm pháp luật về đất đai mà bị xử phạt vi phạm hành chính (quy định tại Khoản 1, Điều 66, Nghị định 43/2014/NĐ-CP)

Trường hợp vi phạm pháp luật mà phải thu hồi đất, khi hết thời hiệu xử phạt vi phạm hành chính theo quy định của pháp luật về xử lý vi phạm hành chính thì người có thẩm quyền xử phạt có trách nhiệm lập biên bản về vi phạm hành chính để làm căn cứ quyết định thu hồi đất.

2. Trường hợp vi phạm pháp luật về đất đai mà không thuộc trường hợp bị xử phạt vi phạm hành chính (quy định tại Khoản 1, Điều 66, Nghị định 43/2014/NĐ-CP)

Trường hợp vi phạm pháp luật về đất đai không thuộc trường hợp bị xử phạt vi phạm hành chính thì biên bản xác định hành vi vi phạm phải có đại diện của Ủy ban nhân dân cấp xã làm chứng để làm căn cứ quyết định thu hồi đất.

Cơ quan tài nguyên và môi trường hoặc cơ quan nhà nước có thẩm quyền tổ chức kiểm tra, thanh tra để xác định hành vi vi phạm: Đất được giao, cho thuê không đúng đối tượng hoặc không đúng thẩm quyền; đất không được chuyển nhượng, tặng cho theo quy định của Luật này mà nhận chuyển nhượng, nhận tặng cho; người sử dụng đất không thực hiện nghĩa vụ đối với Nhà nước và đã bị xử phạt vi phạm hành chính mà không chấp hành; đất trồng cây hàng năm không được sử dụng trong thời hạn 12 tháng liên tục; đất trồng cây lâu năm không được sử dụng trong thời hạn 18 tháng liên tục; đất trồng rừng không được sử dụng trong thời hạn 24 tháng liên tục; đất được Nhà nước giao, cho thuê để thực hiện dự án đầu tư mà không được sử dụng trong thời hạn 12 tháng liên tục hoặc tiến độ sử dụng đất chậm 24 tháng so với tiến độ ghi trong dự án đầu tư kể từ khi nhận bàn giao đất trên thực địa phải đưa đất vào sử dụng; trường hợp không đưa đất vào sử dụng thì chủ đầu tư được gia hạn sử dụng 24 tháng và phải nộp cho Nhà nước khoản tiền tương ứng với mức tiền sử dụng đất, tiền thuê đất đối với thời gian chậm tiến độ thực hiện dự án trong thời gian này; hết thời hạn được gia hạn mà chủ đầu tư vẫn chưa đưa đất vào sử dụng thì Nhà nước thu hồi đất mà không bồi thường về đất và tài sản gắn liền với đất, trừ trường hợp do bất khả kháng.

Trong thời hạn không quá 07 ngày làm việc, kể từ ngày lập biên bản, người được giao nhiệm vụ kiểm tra, thanh tra có trách nhiệm gửi biên bản cho cơ quan có thẩm quyền thu hồi đất để chỉ đạo thu hồi đất.

3. Quyền hạn, trách nhiệm của cơ quan tài nguyên và môi trường (quy định tại Khoản 2, 4, Điều 66, Nghị định 43/2014/NĐ-CP)

Cơ quan tài nguyên và môi trường có trách nhiệm thẩm tra, xác minh thực địa khi cần thiết, trình Ủy ban nhân dân cùng cấp quyết định thu hồi đất. Không chỉ vậy, cơ quan tài nguyên và môi trường còn chỉ đạo cập nhật, chỉnh lý cơ sở dữ liệu đất đai, hồ sơ địa chính; thu hồi Giấy chứng nhận hoặc thông báo Giấy chứng nhận không còn giá trị pháp lý đối với trường hợp người sử dụng đất không chấp hành việc nộp lại Giấy chứng nhận.

4. Trách nhiệm của Ủy ban nhân dân cấp có thẩm quyền (quy định tại Khoản 3, Điều 66, Nghị định 43/2014/NĐ-CP)

Uỷ ban nhân dân các cấp có thẩm quyền có trách nhiệm thông báo việc thu hồi đất cho người sử dụng đất và đăng trên trang thông tin điện tử của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, cấp huyện; chỉ đạo xử lý phần giá trị còn lại của giá trị đã đầu tư vào đất hoặc tài sản gắn liền với đất (nếu có) theo quy định của pháp luật; tổ chức cưỡng chế thực hiện quyết định thu hồi đất tương tự như tổ chức cưỡng chế thu hồi đất do chấm dứt việc sử dụng đất theo pháp luật, có nguy cơ đe dọa tính mạng con người và bố trí kinh phí thực hiện cưỡng chế thu hồi đất.

5. Hồ sơ trình ban hành quyết định thu hồi đất (quy định tại Điều 12, Thông tư 30/2014/TT-BTNMT)

Hồ sơ trình Ủy ban nhân dân cấp có thẩm quyền ban hành quyết định thu hồi đất gồm:  

- Biên bản về vi phạm hành chính đối với hành vi vi phạm (đã có khi xử phạt vi phạm hành chính), biên bản làm việc để xác định hành vi vi phạm (đã có khi thực hiện kiểm tra, thanh tra xác định vi phạm hành chính);

- Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hoặc Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở hoặc Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất hoặc giấy tờ về quyền sử dụng đất (nếu có);

- Biên bản xác minh thực địa do cơ quan tài nguyên và môi trường lập (nếu có); trích lục bản đồ địa chính thửa đất hoặc trích đo địa chính thửa đất;

- Tờ trình kèm theo dự thảo quyết định thu hồi đất.

Luật Hoàng Anh