Ý nghĩa của Ngày Quốc Tế Chống Tham Nhũng (09/12) là gì?

Trong bối cảnh thế giới hiện nay, tham nhũng là một trong những thách thức lớn nhất đối với sự phát triển bền vững toàn cầu. Tham nhũng đã tác động tiêu cực đến mọi khía cạnh của xã hội, từ đó gây suy giảm lòng tin của người dân với nhà nước, gia tăng bất bình đẳng trong xã hội. 

Vậy ý nghĩa của Ngày Quốc Tế Chống Tham Nhũng (09/12) là gì?. Trong bài viết dưới đây sẽ trình bày về vấn đề trên. Hãy GỌI NGAY tới 0908308123 để được Luật sư tư vấn miễn phí và cung cấp các dịch vụ theo yêu cầu.

Lịch sử phát triển của Ngày Quốc Tế Chống Tham Nhũng (09/12)

Vào ngày 31/10/2003, Công ước Liên Hợp Quốc về chống tham nhũng (United Nations Convention against Corruption - UNCAC) được Đại hội đồng Liên Hợp Quốc thông qua. Đây là văn kiện pháp lý quốc tế toàn diện đầu tiên đặt nền móng cho việc ngăn chặn, phát hiện, xử lý tham nhũng trên phạm vi toàn cầu.

Nội dung của Công ước bao gồm 8 chương, 71 điều quy định về các biện pháp mang tính phòng ngừa và xử phạt, hợp tác quốc tế và thu hồi tài sản tham nhũng nhằm tạo ra một khuôn khổ pháp lý toàn diện thúc đẩy công cuộc đấu tranh phòng, chống tham nhũng ở tất cả các thành viên.

Để nâng cao nhận thức của xã hội về việc chống lại tham nhũng, hối lộ; Đại Hội đồng Liên hiệp quốc đã chọn ngày 09 tháng 12 hàng năm là ngày Quốc tế chống tham nhũng (International Anti Corruption Day - IACD).

Công ước này không chỉ là một khuôn khổ pháp lý quan trọng, mà còn là tài liệu tham khảo cho nhiều hiệp định thương mại tự do thế hệ mới, đặc biệt trong các cam kết về minh bạch và phòng chống tham nhũng. Tính đến tháng 10/2023, UNCAC có 190 thành viên phê chuẩn, trong đó có 185 quốc gia là thành viên của Liên hợp quốc cùng Đảo Cook, Nieu, Vatican, Palestine và Liên minh châu Âu. Việt Nam chính thức trở thành thành viên của Công ước kể từ ngày 19 tháng 8 năm 2009.

Ý nghĩa của Ngày Quốc Tế Chống Tham Nhũng (09/12) là gì?

Ngày Quốc Tế Chống Tham Nhũng (09/12) là sự kiện thường niên do Liên Hợp Quốc khởi xướng với các mục tiêu chính như sau:

Thứ nhất, nâng cao nhận thức cộng đồng về những tiêu cực của tham nhũng đối với sự phát triển kinh tế, xã hội thông qua việc thực hiện các chiến dịch truyền thông, tuyên truyền….

Thứ hai, khuyến khích, thúc đẩy các quốc gia xây dựng và thực thi các biện pháp mạnh mẽ trong việc phòng ngừa, xử lý tham nhũng. Trong đó, các biện pháp này bao gồm: (1) Xây dựng hệ thống pháp luật minh bạch và đồng bộ; (2) Thúc đẩy hợp tác quốc tế trong công tác phòng, chống tham nhũng; (3) Tăng cường năng lực của cơ quan chống tham nhũng.

Thứ ba, tôn vinh những cá nhân đã có những đóng góp tiêu biểu vào cuộc đấu tranh chống tham nhũng trong cộng đồng và chính phủ của họ.

Để đạt được mục tiêu trên, cần xây dựng hệ thống pháp luật với các quy định chặt chẽ, hiệu quả, đảm bảo xử lý nghiêm minh các hành vi vi phạm. Đồng thời, sự chung tay nỗ lực của các quốc gia, tổ chức quốc tế có ý nghĩa quan trọng trong công tác phòng chống tham nhũng. 

Các hành vi tham nhũng theo quy định pháp luật Việt Nam

Tham nhũng là hành vi của người có chức vụ, quyền hạn đã lợi dụng chức vụ, quyền hạn đó vì vụ lợi. Điều 2 Luật Phòng chống tham nhũng năm 2018 đã quy định các hành vi tham nhũng bao gồm: 

Hành vi tham nhũng trong khu vực nhà nước 

Người có chức vụ, quyền hạn trong cơ quan, tổ chức, đơn vị khu vực nhà nước bao gồm: cán bộ, công chức, sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp, công nhân, viên chức quốc phòng, hạ sĩ quan nghiệp vụ…. Theo đó, các hành vi tham nhũng trong khu vực nhà nước do người có chức vụ, quyền hạn trong cơ quan, tổ chức, đơn vị khu vực nhà nước thực hiện bao gồm:

a) Tham ô tài sản;

b) Nhận hối lộ;

c) Lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản;

d) Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành nhiệm vụ, công vụ vì vụ lợi;

đ) Lạm quyền trong khi thi hành nhiệm vụ, công vụ vì vụ lợi;

e) Lợi dụng chức vụ, quyền hạn gây ảnh hưởng đối với người khác để trục lợi;

g) Giả mạo trong công tác vì vụ lợi;

h) Đưa hối lộ, môi giới hối lộ để giải quyết công việc của cơ quan, tổ chức, đơn vị hoặc địa phương vì vụ lợi;

i) Lợi dụng chức vụ, quyền hạn sử dụng trái phép tài sản công vì vụ lợi;

k) Nhũng nhiễu vì vụ lợi;

l) Không thực hiện, thực hiện không đúng hoặc không đầy đủ nhiệm vụ, công vụ vì vụ lợi;

m) Lợi dụng chức vụ, quyền hạn để bao che cho người có hành vi vi phạm pháp luật vì vụ lợi; cản trở, can thiệp trái pháp luật vào việc giám sát, kiểm tra, thanh tra, kiểm toán, điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án vì vụ lợi.

Hành vi tham nhũng trong khu vực ngoài nhà nước 

Căn cứ theo quy định tại khoản 2 Điều 2 Luật Phòng chống tham nhũng năm 2018, các hành vi tham nhũng trong khu vực ngoài nhà nước do người có chức vụ, quyền hạn trong doanh nghiệp, tổ chức khu vực ngoài nhà nước thực hiện bao gồm: 

a) Tham ô tài sản;

b) Nhận hối lộ;

c) Đưa hối lộ, môi giới hối lộ để giải quyết công việc của doanh nghiệp, tổ chức mình vì vụ lợi.

Như vậy, Luật Phòng chống tham nhũng năm 2018 đã chia các hành vi tham nhũng thành 02 nhóm chính: (1) Trong khu vực nhà nước và (2) Ngoài khu vực nhà nước. Trong đó, các hành vi tham nhũng trong khu vực nhà nước được quy định bao gồm 12 hành vi. Các hành vi tham nhũng trong khu vực ngoài nhà nước được quy định bao gồm 03 hành vi.

Quy định này là hoàn toàn phù hợp với cơ cấu tổ chức của Nhà nước cũng như phân loại được đối tượng tham nhũng phù hợp với tình hình thực tiễn ở nước ta.

Trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, đơn vị và doanh nghiệp, tổ chức khu vực ngoài nhà nước trong phòng, chống tham nhũng

Trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, đơn vị và doanh nghiệp, tổ chức khu vực ngoài nhà nước trong phòng, chống tham nhũng được quy định cụ thể tại Điều 4 Luật Phòng chống tham nhũng năm 2018 như sau:

Trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, đơn vị

Theo đó, cơ quan, tổ chức, đơn vị, trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của mình, có trách nhiệm sau đây:

a) Thực hiện các biện pháp phòng ngừa tham nhũng; kịp thời phát hiện, xử lý theo thẩm quyền và kiến nghị cơ quan nhà nước có thẩm quyền xử lý tham nhũng trong cơ quan, tổ chức, đơn vị mình; thực hiện quy định khác của pháp luật về phòng, chống tham nhũng;

b) Bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người phản ánh, báo cáo, tố cáo, tố giác, báo tin, cung cấp thông tin về hành vi tham nhũng;

c) Tiếp nhận, xử lý kịp thời phản ánh, báo cáo, tố cáo, tố giác, tin báo về hành vi tham nhũng;

d) Kịp thời cung cấp thông tin và thực hiện yêu cầu của cơ quan, tổ chức, đơn vị, cá nhân có thẩm quyền trong quá trình phát hiện, xử lý tham nhũng.

Trách nhiệm của doanh nghiệp, tổ chức khu vực ngoài nhà nước

Khoản 2 Điều 4 Luật Phòng chống tham nhũng năm 2018 quy định doanh nghiệp, tổ chức khu vực ngoài nhà nước có trách nhiệm như sau:

a) Thực hiện các biện pháp phòng ngừa tham nhũng; kịp thời phát hiện, phản ánh và phối hợp với cơ quan nhà nước có thẩm quyền để ngăn chặn, xử lý tham nhũng xảy ra trong doanh nghiệp, tổ chức mình theo quy định của pháp luật và điều lệ, quy chế, quy định của doanh nghiệp, tổ chức;

b) Kịp thời cung cấp thông tin về hành vi tham nhũng của người có chức vụ, quyền hạn và phối hợp với cơ quan nhà nước có thẩm quyền để ngăn chặn, xử lý tham nhũng.

Bên cạnh đó, Điều 76 Luật Phòng chống tham nhũng năm 2018 đã quy định doanh nghiệp, hiệp hội doanh nghiệp, hiệp hội ngành nghề có trách nhiệm tuyên truyền, động viên người lao động, thành viên, hội viên của mình thực hiện quy định của pháp luật về phòng, chống tham nhũng; tổ chức thực hiện các biện pháp phòng ngừa, phát hiện tham nhũng; kịp thời thông báo với cơ quan có thẩm quyền về hành vi tham nhũng.

Luật Phòng chống tham nhũng năm 2018 đã quy định cụ thể về trách nhiệm phòng, chống tham nhũng giữa cơ quan, tổ chức, đơn vị nhà nước và doanh nghiệp, tổ chức ngoài nhà nước. Quy định trên đã góp phần nâng cao hiệu quả trong công tác phòng chống tham nhũng trong bối cảnh kinh tế thị trường hiện nay.

Luật Hoàng Anh.