Quy định như thế nào về chuyển lỗ trong kỳ tính thuế?

Đối với mỗi doanh nghiệp, doanh thu hàng năm đều không ổn định mà lên xuống thất thường, có những năm doanh nghiệp vừa và nhỏ lãi ròng lên tới vài tỷ, nhưng cũng có những năm hoạt động kinh doanh kém ổn dẫn đến việc bị thua lỗ. Vậy khi lỗ như thế thì doanh nghiệp lấy đâu ra tiền để nộp thuế thu nhập doanh nghiệp cho Nhà nước? Doanh nghiệp có được miễn thuế nếu thua lỗ không, hay lỗ này sẽ được chuyển sang các năm kinh doanh sau? Bài viết sau đây của Luật Hoàng Anh sẽ giải đáp những thắc mắc này cho quý bạn đọc!

Quy định về xác định lỗ và chuyển lỗ được quy định tại Điều 16 Văn bản hợp nhất số 14/VBHN-VBQH ban hành ngày 16 tháng 7 năm 2020 về Thuế thu nhập doanh nghiệp, và Điều 9 Thông tư 78/2014/TT-BTC. Theo đó doanh nghiệp có lỗ được chuyển lỗ sang năm sau, số lỗ naỳ được trừ vào thu nhập tính thuế. Trước khi tìm hiểu kỹ về quy định chuyển lỗ thì ta phải hiểu được lỗ là gì. Theo khoản 1 Điều 9 Văn bản hợp nhất số 14/VBHN-VBQH

“Lỗ phát sinh trong kỳ tính thuế là số chênh lệch âm về thu nhập tính thuế chưa bao gồm các khoản lỗ được kết chuyển từ các năm trước chuyển sang.”

Như vậy trong một kỳ tính thuế - khoảng thời gian mà thu nhập doanh nghiệp được xác định thì khoản bị âm so với thu nhập tính thuế được xác định là khoản lỗ của doanh nghiệp. Thế nên một năm doanh nghiệp có thể phải chịu hai khoản lỗ, một là lỗ phát sinh trong kỳ tính thuế mà doanh nghiệp đã thông báo với cơ quan thuế trước khi làm, hai là lỗ kết chuyển từ các năm kinh doanh trước chuyển sang.

Doanh nghiệp sau khi quyết toán thuế mà bị lỗ thì chuyển toàn bộ và liên tục số lỗ vào thu nhập chịu thuế đã trừ đi thu nhập được miễn thuế của những năm tiếp theo. Thời gian chuyển lỗ không được quá năm năm, kể từ năm tiếp theo năm phát sinh lỗ. Tuy nhiên lại có thêm một nguyên tắc khi chuyển lỗ thu nhập tính thuế của năm tiếp sau năm phát sinh lỗ phải dương thì mới được chuyển lỗ kết chuyển sang. Bởi vì:

Nếu thu nhập tính thuế dương tức là > 0 thì doanh nghiệp có lãi à có thể chuyển lỗ từ các năm trước sang.

Nếu thu nhập tính thuế âm tức là < 0 thì doanh nghiệp lại tiếp tục bị lỗ, lại thực hiện chuyển lỗ sang các năm tiếp theo theo nguyên tắc cũ.

Một ví dụ để hình dung rõ hơn là: Năm 2019, doanh nghiệp A làm ăn thua lỗ, phát sinh lỗ là 2 tỷ đồng. Năm 2020 doanh nghiệp có thu nhập tính thuế là 1,5 tỷ đồng. Vậy A sẽ thực hiện chuyển toàn bộ 2 tỷ lỗ từ 2019 sang 2020. Như vậy sẽ vẫn bị âm 500 triệu. Số yiền này được chuyển tiếp theo sang năm 2021 nếu 2021 có lãi. Thời gian chuyển không quá 5 năm tức là cho đến trước năm 2025, doanh nghiệp phải hoàn thành xong việc chuyển lỗ.

Không chỉ có quyền được chuyển lỗ giữa các năm, doanh nghiệp còn có quyền được chuyển lỗ giữa các quý trong năm. Theo quy định tại Khoản 2 Điều 9 Thông tư 78/2014/TT-BTC

“- Doanh nghiệp có số lỗ giữa các quý trong cùng một năm tài chính thì được bù trừ số lỗ của quý trước vào các quý tiếp theo của năm tài chính đó. Khi quyết toán thuế thu nhập doanh nghiệp, doanh nghiệp xác định số lỗ của cả năm và chuyển toàn bộ và liên tục số lỗ vào thu nhập chịu thuế của những năm tiếp sau năm phát sinh lỗ theo quy định nêu trên.

- Doanh nghiệp tự xác định số lỗ được trừ vào thu nhập theo nguyên tắc nêu trên. Trường hợp trong thời gian chuyển lỗ có phát sinh tiếp số lỗ thì số lỗ phát sinh này (không bao gồm số lỗ của kỳ trước chuyển sang) sẽ được chuyển lỗ toàn bộ và liên tục không quá 5 năm, kể từ năm tiếp sau năm phát sinh lỗ.

Trường hợp cơ quan có thẩm quyền kiểm tra, thanh tra quyết toán thuế thu nhập doanh nghiệp xác định số lỗ doanh nghiệp được chuyển khác với số lỗ do doanh nghiệp tự xác định thì số lỗ được chuyển xác định theo kết luận của cơ quan kiểm tra, thanh tra nhưng đảm bảo chuyển lỗ toàn bộ và liên tục không quá 5 năm, kể từ năm tiếp sau năm phát sinh lỗ theo quy định.”

Để tránh bị chuyển lỗ sang năm sau gây áp lực cho thu nhập tính thuế của doanh nghiệp, Nhà nước cho phép các doanh nghiệp thực hiện hoạt động sản xuất kinh doanh có lỗ chuyển lỗ giữa các quý trong năm của năm tài chính theo nguyên tắc lỗ của quý trước bù trừ sang quý sau của năm.

Một điểm khá mới trong chuyển lỗ được quy định trong Văn bản hợp nhất số 14/VBHN-VBQH năm 2020 là:

“Doanh nghiệp có lỗ từ hoạt động chuyển nhượng bất động sản, chuyển nhượng dự án đầu tư, chuyển nhượng quyền tham gia dự án đầu tư sau khi đã thực hiện bù trừ theo quy định tại khoản 3 Điều 7 của Luật này nếu còn lỗ và doanh nghiệp có lỗ từ hoạt động chuyển nhượng quyền thăm dò, khai thác khoáng sản được chuyển lỗ sang năm sau vào thu nhập tính thuế của hoạt động đó. Thời gian chuyển lỗ theo quy định tại khoản 1 Điều này.”

Mà theo Khoản 3 Điều 7 thì Thu nhập từ hoạt động chuyển nhượng bất động sản, chuyển nhượng dự án đầu tư, chuyển nhượng quyền tham gia dự án đầu tư, chuyển nhượng quyền thăm dò, khai thác, chế biến khoáng sản phải xác định riêng để kê khai nộp thuế. Thu nhập từ chuyển nhượng dự án đầu tư (trừ dự án thăm dò, khai thác khoáng sản), thu nhập từ chuyển nhượng quyền tham gia dự án đầu tư (trừ chuyển nhượng quyền tham gia dự án thăm dò, khai thác khoáng sản), thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản nếu lỗ thì số lỗ này được bù trừ với lãi của hoạt động sản xuất, kinh doanh trong kỳ tính thuế.

Tổng kết lại ta rút ra được ba nguyên tắc khi chuyển lỗ:

Một là, chỉ dược chuyển lỗ sang quý tiếp theo trong năm tài chính, và sang các năm tiếp theo năm phát sinh lỗ nếu như có lãi.

Hai là, chuyển lỗ phải toàn bộ và liên tục với mức tối đa là bằng lãi của quý hoặc năm tiếp theo.

Ba là, thời gian chuyển lỗ liên tục không quá 5 năm kê từ năm tiếp sau của năm phát sinh lỗ.

Luật Hoàng Anh