Thế nào là quản lý quỹ đầu tư chứng khoán?

Trong thị trường chứng khoán, có những nhà đầu tư nhỏ lẻ muốn tham gia vào thị trường chứng khoán với tư cách là nhà đầu tư nhưng bản thân họ không có kỹ năng và kiến thức chuyên môn về chứng khoán. Trong trường hợp như vậy cách tốt nhất để nhà đầu tư thỏa mãn nhu cầu của mình là ký hợp đồng ủy quyền cho một công ty chuyên nghiệp quản lý quỹ đầu tư chứng khoán trong việc thành lập và quản lý quỹ đầu tư chứng khoán bằng nguồn vốn đầu tư của mình. Những hợp đồng này chính là căn cứ và phương tiện pháp lý để công ty quản lý quỹ đầu tư chứng khoán thực hiện nghiệp vụ quản lý quỹ đầu tư chứng khoán trên thị trường chứng khoán.

Theo Khoản 36 Điều 4 Luật chứng khoán số 54/2019/QH14 ngày 26 tháng 11 năm 2019 quy định khái niệm quản lý quỹ đầu tư chứng khoán như sau:

“Điều 4. Giải thích từ ngữ

36. Quản lý quỹ đầu tư chứng khoán là hoạt động quản lý trong việc mua, bán, nắm giữ chứng khoán và các tài sản khác của quỹ đầu tư chứng khoán.”

Với tư cách là một nghiệp vụ kinh doanh chứng khoán hoạt động quản lý quỹ đầu tư chứng khoán có những đặc trưng cơ bản sau:

- Thứ nhất, về phương diện chủ thể, hoạt động quản lý quỹ đầu tư chứng khoán luôn được thực hiện bởi chủ thể đặc thù là công ty quản lý quỹ đầu tư chứng khoán. Loại công ty này được thành lập để thực hiện chức năng chủ yếu là quản lý quỹ đầu tư chứng khoán theo sự ủy thác của nhà đầu tư nhằm mục tiêu thu lợi nhuận. Vì thế, tên gọi và bản chất của công ty được gắn liền với chức năng chính mà nó thực hiện. Nếu so sánh với các chủ thể kinh doanh chứng khoán khác trên thị trường như công ty chứng khoán thì công ty quản lý quỹ đầu tư chứng khoán được xem là loại hình doanh nghiệp chuyên doanh nghiệp vụ quản lý quỹ đầu tư chứng khoán. Với trình độ chuyên nghiệp trong quản lý quỹ đầu tư chứng khoán công ty này có thể đáp ứng được các yêu cầu khắt khe nhất của nhà đầu tư trong đó có vấn đề bảo toàn và phát triển nguồn vốn của các nhà đầu tư khi mà họ không thể tự mình tham gia kiểm soát hàng ngày đối với việc ra quyết định đầu tư của quỹ.

- Thứ hai, về phương diện nội dung, hoạt động quản lý quỹ đầu tư chứng khoán được tiến hành một cách thường xuyên và chuyên nghiệp bởi công ty quản lý quỹ, theo sự ủy thác của tập thể nhà đầu tư. Hoạt động này bao gồm các công việc chủ yếu như: làm thủ tục thành lập quỹ đầu tư chứng khoán (trong đó có việc phát hành chứng chỉ quỹ cho các nhà đầu tư); trực tiếp quản lý và sử dụng nguồn vốn đầu tư của quỹ để đầu tư vào các chứng khoán và các tài sản tài chính khác trên thị trường vì quyền lợi của tập thể các nhà đầu tư; thực hiện việc phân chia lợi nhuận và chia sẻ rủi ro cho các nhà đầu tư theo tỷ lệ vốn góp, trên cơ sở kết quả đầu tư của quỹ đầu tư chứng khoán. Về nguyên tắc, tất cả các hoạt động này đều được công ty quản lý quỹ thực hiện theo sự ủy thác của tập thể các nhà đầu tư, đồng thời được đặt dưới sự giám sát thường xuyên của một tổ chức chuyên nghiệp do tập thể các nhà đầu tư chỉ định đó là ngân hàng giám sát. Cơ chế này đảm bảo cho tập thể các nhà đầu tư có khả năng kiểm soát được quá trình hoạt động của quỹ đầu tư chứng khoán cho dù họ không hề trực tiếp tham gia kiểm soát hàng ngày đối với việc ra quyết định đầu tư của quỹ đầu tư chứng khoán.

- Thứ ba, về phương diện hình thức, hoạt động quản lý quỹ đầu tư chứng khoán luôn luôn và chỉ có thể được thực hiện thông qua hình thức pháp lý là hợp đồng dịch vụ quản lý quỹ đầu tư chứng khoán. Hợp đồng này được ký kết và thực hiện giữa một bên là công ty quản lý quỹ đầu tư chứng khoán (với tư cách là bên làm dịch vụ - bên nhận ủy thác) người bên kia là nhóm các nhà đầu tư (gọi là bên sử dụng dịch vụ - bên ủy thác). Tuy cũng có bản chất là hợp đồng dịch vụ nhưng đối tượng của hợp đồng này - công việc mà các bên cung ứng dịch vụ phải thực hiện cho tập thể các nhà đầu tư chính là việc thành lập quỹ đầu tư chứng khoán, phần vốn góp của các nhà đầu tư và trực tiếp quản lý, điều hành quỹ vì quyền lợi của tập thể các nhà đầu tư. Đây chính là điểm khác biệt cơ bản nhất giữa nghiệp vụ quản lý quỹ đầu tư chứng khoán so với nghiệp vụ quản lý danh mục đầu tư chứng khoán.

Tóm lại, có thể nhận xét rằng về bản chất, hoạt động quản lý quỹ đầu tư chứng khoán thực chất là một dịch vụ về chứng khoán do công ty quản lý quỹ đầu tư chứng khoán tiến hành theo yêu cầu của tập thể các nhà đầu tư để được nhận thù lao dịch vụ làm phí quản lý quỹ đầu tư chứng khoán.

Xem thêm: Tổng hợp các bài viết về Luật chứng khoán.

Luật Hoàng Anh