Bộ luật hình sự 2015 quy định như thế nào về tuổi chịu trách nhiệm hình sự?

Tuổi chịu trách nhiệm hình sự  là một điều kiện của chủ thể của tội phạm. Ở Việt Nam căn cứ vào thực tiễn chống tội phạm và trên cơ sở tham khảo kinh nghiệm của các nước khác, Bộ luật hình sự 2015 đưa ra các quy định cụ thể về tuổi chịu trách nhiệm hình sự như sau:

1. Căn cứ pháp lý

Điều 12 Bộ luật Hình sự số 100/2015/QH13 ngày 27/11/2015 ngày 27/11/2015 và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự số 12/2017/QH14 ngày 26/06/2017 (sau đây gọi tắt là Bộ luật hình sự) quy định tuổi chịu trách nhiệm hình sự như sau:

“Điều 12. Tuổi chịu trách nhiệm hình sự

1. Người từ đủ 16 tuổi trở lên phải chịu trách nhiệm hình sự về mọi tội phạm, trừ những tội phạm mà Bộ luật này có quy định khác.

2. Người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự về tội phạm rất nghiêm trọng, tội phạm đặc biệt nghiêm trọng quy định tại một trong các điều 123, 134, 141, 142, 143, 144, 150, 151, 168, 169, 170, 171, 173, 178, 248, 249, 250, 251, 252, 265, 266, 286, 287, 289, 290, 299, 303 và 304 của Bộ luật này.”

2. Tuổi chịu trách nhiệm hình sự

Theo đó điều 12 Bộ luật Hình sự xác định tuổi 14 là tuổi bắt đầu có năng lực trách nhiệm hình sự và tuổi 16 là tuổi có năng lực trách nhiệm hình sự đầy đủ.

Thứ nhất, người từ đủ 16 tuổi trở lên phải chịu trách nhiệm hình sự đối với mọi loại tội phạm, trừ khi Bộ luật có quy định khác. Những quy định khác này là những quy định tội phạm mà chủ thể của nó đòi hỏi là người “đủ 18 tuổi trở lên”. Ví dụ điều 146 tội dâm ô đối với người từ đủ 16 tuổi quy định chủ thể của tội này là ngừơi đủ 18 tuổi trở lên.

Thứ hai, người từ đủ 14 tuổi trở lên đến dưới 16 tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự về tội phạm rất nghiêm trọng và tội phạm đặc biệt nghiêm trọng. Ở độ tuổi này, người thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội phải chịu trách nhiệm hình sự về tội phạm được quy định tại 28 điều luật và phải thuộc trường hợp tội phạm rất nghiêm trọng và đặc biệt nghiêm trọng,  gồm 8 điều thuộc chứng các tội xâm phạm tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh dự của con người; 6 điều thuộc chương tội xâm phạm sở hữu; 5 điều thuộc chương tội phạm về ma túy và 9 điều thuộc chương xâm phạm an toàn công cộng, trật tự công cộng.

Bộ luật hình sự năm 2015 đã đưa ra những quy định cụ thể hơn và có sự giới hạn hơn phạm vi các tội phạm mà người ở độ tuổi từ đủ 14 tuổi đến dứi 16 tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự so với quy định tại Bộ luật hình sự năm 1999. BLHS năm 1999 quy định: “Người từ đủ 14 tuổi trở lên nhưng chưa đủ 16 tuổi phải chịu TNHS về tội phạm rất nghiêm trọng do lỗi cố ý hoặc tội phạm đặc biệt nghiêm trọng”.

Luật Hoàng Anh