Điều kiện tha tù trước thời hạn có điều kiện đối với người dưới 18 tuổi đang chấp hành án phạt tù là gì?

Người phạm tội dưới 18 tuổi luôn được pháp luật quan tâm và được hưởng nhiều chính sách khoan hồng hơn so với những đối tượng phạm tội khác. Bởi đây là nhóm người yếu thế trong xã hội, chưa có đầy đủ nặng lực nhận thức cũng như còn nhiều bồng bột, là tương lai của đất nước, thay vì hà khắn răn đe, pháp luật cho rằng đối tượng này cần chú trọng đến giáo dục hơn. Ngoài các biện pháp khoan hồng như miễn chấp hành hình phạt, giảm mức hình phạt, án treo,... pháp luật còn đặt ra điều kiện được “tha tù trước thời hạn” đối với người phạm tội dưới 18 tuổi đang chấp hành án phạt tù thấp hơn so với người phạm tội trên 18 tuổi.

1.Quy định pháp luật.

Bộ luật hình sự số 100/2015/QH13 ngày 27/11/2015 ngày 27/11/2015 và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự số 12/2017/QH14 ngày 26/06/2017 (sau đây gọi tắt là Bộ luật hình sự) quy định chế định tha tù trước thời hạn có điều kiện đối với người dưới 18 tuổi đang chấp hành án phạt tù tại Điều 106 và được làm rõ tại  Điều 4 Nghị quyết số 01/2018/NQ-HĐTP của Hội đồng Thẩm phán Tòa án Nhân dân Tối cao ngày 24 tháng 04 năm 2018 (sau đây gọi là Nghị quyết số 01/2018) hướng dẫn áp dụng Điều 66 và Điều 106 của Bộ luật hình sự về tha tù trước thời hạn có điều kiện có đưa ra quy định riêng về điều kiện tha tù trước thời hạn đối với người dưới 18 tuổi đang chấp hành án phạt tù như sau:

“Điều 106. Tha tù trước hạn có điều kiện

1. Người dưới 18 tuổi đang chấp hành án phạt tù, nếu không thuộc các trường hợp quy định tại khoản 2 Điều 66 của Bộ luật này có thể được tha tù trước hạn khi có đủ các điều kiện sau đây:

a) Phạm tội lần đầu;

b) Có nhiều tiến bộ, có ý thức cải tạo tốt;

c) Đã chấp hành được một phần ba thời hạn phạt tù;

d) Có nơi cư trú rõ ràng.

2. Việc tha tù trước thời hạn có điều kiện được thực hiện theo quy định tại các khoản 3, 4 và 5 Điều 66 của Bộ luật này.”

2. Điều kiện tha tù trước thời hạn có điều kiện đối với người dưới 18 tuổi đang chấp hành án phạt tù

2.1. Không thuộc Khoản 2 Điều 66 Bộ luật hình sự.

Các tội thuộc Khoản 2 Điều 66 đó là các tội quy định tại Chương XIII, Chương XXVI, Điều 299 của Bộ luật này; người bị kết án 10 năm tù trở lên về một trong các tội quy định tại

Chương XIV của Bộ luật này do cố ý hoặc người bị kết án 07 năm tù trở lên đối với một trong các tội quy định tại các điều 168, 169, 248, 251 và 252 của Bộ luật hình sự.

Theo nguyên tắc xử lý người dưới 18 tuổi phạm tội, Khoản 5 Điều 91 Bộ luật hình sự quy định, không được xử tù chung thân và tử hình đối với người dưới 18 tuổi phạm tội. Do đó người dưới 18 tuổi đang chấp hành án phạt tù không thuộc trường hợp người bị kết án tử hình được ân giảm.

2.2. Có nhiều tiến bộ, có ý thức cải tạo tốt.

Điều này thể hiện ở việc chấp hành tốt Nội quy trại giam, trại tạm giam, nhà tạm giữ; tích cực học tập, lao động cải tạo và phải có đủ kỳ xếp loại chấp hành án phạt tù từ khá trở lên, Tuy nhiên, người dưới 18 tuổi chỉ phải chịu mức án tù với thời hạn nhất định cụ thể: 18 năm đối với người từ đủ 16 tuổi trở lên đến 18 tuổi và 12 năm đối với người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi, cho nên điều kiện có đủ kì xếp loại chấp hành án phạt tù từ khá trở lên như sau:

a) Người đang chấp hành án phạt tù trên 15 năm đến 20 năm phải có ít nhất 12 quý liên tục liền kề thời điểm xét, đề nghị tha tù trước thời hạn có điều kiện được xếp loại chấp hành án phạt tù từ khá trở lên.

b) Người đang chấp hành án phạt tù trên 10 năm đến 15 năm phải có ít nhất 08 quý liên tục liền kề thời điểm xét, đề nghị tha tù trước thời hạn có điều kiện được xếp loại chấp hành án phạt tù từ khá trở lên.

c) Người đang chấp hành án phạt tù trên 05 năm đến 10 năm phải có ít nhất 06 quý liên tục liền kề thời điểm xét, đề nghị tha tù trước thời hạn có điều kiện được xếp loại chấp hành án phạt tù từ khá trở lên.

d) Người đang chấp hành án phạt tù trên 03 năm đến 05 năm phải có ít nhất 04 quý liên tục liền kề thời điểm xét, đề nghị tha tù trước thời hạn có điều kiện được xếp loại chấp hành án phạt tù từ khá trở lên.

e) Người đang chấp hành án phạt tù từ 03 năm trở xuống phải có ít nhất 02 quý liên tục liền kề thời điểm xét, đề nghị tha tù trước thời hạn có điều kiện được xếp loại chấp hành án phạt tù từ khá trở lên.

2.3. Có nơi cư trú rõ ràng.

Nơi cư trú là nơi tạm trú hoặc thường trú theo quy định của Luật Cư trú mà người được tha tù trước thời hạn có điều kiện về cư trú, sinh sống thường xuyên sau khi được tha tù.

Nơi cư trú rõ ràng là nơi cư trú có địa chỉ được xác định cụ thể.

2.4. Đã chấp hành được ít nhất là một phần ba mức thời hạn tù.

Thời gian đã chấp hành án phạt tù là thời gian người đó bị tạm giữ, tạm giam, chấp hành án phạt tù trong các cơ sở giam giữ hoặc thời gian người đó bị bắt buộc chữa bệnh trong giai đoạn điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án, không kể thời gian được tại ngoại, được hoãn, tạm đình chỉ và thời gian được giảm thời hạn chấp hành án phạt tù. Thời gian đã được giảm thời hạn chấp hành án phạt tù (nếu có) được tính để trừ vào phần thời hạn chấp hành án phạt tù còn lại.

Bài viết trên có nhắc đến các trường hợp không được tha tù trước thời hạn theo khoản 2 Điều 66 Bộ luật hình sự và sẽ được Luật Hoàng Anh làm rõ trong bài viết sau.

Luật Hoàng Anh