Ma túy có nguồn gốc từ nhiều nơi trên thế giới, những chất ma túy có sẵn trong tự nhiên như nhựa cây thuốc phiện từ cây anh túc, anh tử túc… có trồng ở 12 tỉnh miền núi phía Bắc Việt Nam, cây côca có nhiều ở Nam Mỹ,… Để phục vụ cho việc sản xuất, nghiên cứu các chất ma túy sử dụng hợp pháp trong y tế, an ninh – quốc phòng hay nghiên cứu khoa học – công nghệ, hoạt động nhập khẩu và xuất khẩu các chất này là vô cùng quan trọng. Tuy nhiên cần tuân thủ các quy định của pháp luật về xuất khẩu và nhập khẩu các chất ma túy một cách nghiêm ngặt để đảm bảo không vi phạm pháp luật về ma túy.

Hoạt động xuất khẩu, nhập khẩu chất ma túy, tiền chất, thuốc gây nghiện, thuốc hướng thần, thuốc tiền chất, nguyên liệu làm thuốc là dược chất gây nghiện, dược chất hướng thần, tiền chất dùng làm thuốc và thuốc thú y có chứa chất ma túy, tiền chất tại điểm c khoản 1 Điều 12 Luật phòng, chống ma túy năm 2021 được hướng dẫn tại các văn bản pháp luật cụ thể như sau:

1. Các chủ thể được phép nhập khẩu, xuất khẩu chất ma tuý, tiền chất, thuốc gây nghiện, thuốc hướng thần

Theo Nghị định 58/2003/NĐ-CP ngày 29 tháng 5 năm 2003 về kiểm soát nhập khẩu, xuất khẩu, vận chuyển quá cảnh lãnh thổ Việt Nam chất ma tuý, tiền chất, thuốc gây nghiện, thuốc hướng thần tại Điều 4 quy định những cơ quan, tổ chức được phép nhâp khẩu, xuất khẩu bao gồm:

- Các doanh nghiệp được Bộ Y tế cho phép nhập khẩu, xuất khẩu để sử dụng trong lĩnh vực y tế, phân tích, kiểm nghiệm và nghiên cứu khoa học.

- Các doanh nghiệp được Bộ Công nghiệp cho phép nhập khẩu, xuất khẩu tiền chất sử dụng trong các lĩnh vực sản xuất.

- Các đơn vị thuộc Công an nhân dân được Bộ Công an chỉ định được phép nhập khẩu, xuất khẩu để sử dụng trong lĩnh vực đấu tranh chống tội phạm.

Ngoài ra Thông tư 57/2012/TT-BCA quy định chi tiết thi hành việc nhập khẩu, quản lý, sử dụng, tiêu hủy mẫu các chất ma túy vì mục đích quốc phòng, an ninh quy định tại Điều 5: 

- Cơ quan được phép nhập khẩu mẫu các chất ma túy vì mục đích quốc phòng, an ninh: Viện Khoa học hình sự, Bộ Công an là cơ quan duy nhất được phép nhập khẩu mẫu các chất ma túy vì mục đích quốc phòng, an ninh.

2. Điều kiện liên quan đến nhập khẩu, xuất khẩu chất ma tuý, tiền chất, thuốc gây nghiện, thuốc hướng thần

Nghị định 58/2003/NĐ-CP ngày 29 tháng 5 năm 2003 về kiểm soát nhập khẩu, xuất khẩu, vận chuyển quá cảnh lãnh thổ Việt Nam chất ma tuý, tiền chất, thuốc gây nghiện, thuốc hướng thần tại Điều 9 như sau:

- Bộ Y tế, Bộ Công nghiệp, Bộ Công an quy định cụ thể đối tượng, điều kiện giao, nhận, tàng trữ, vận chuyển hàng nhập khẩu, xuất khẩu sử dụng trong các lĩnh vực y tế, phân tích, kiểm nghiệm, nghiên cứu khoa học, sản xuất và đấu tranh chống tội phạm.

- Người nhận hàng nhập khẩu, xuất khẩu phải có các giấy tờ cần thiết và phải chịu trách nhiệm về chất lượng, số lượng, chủng loại các chất đó trong quá trình vận chuyển và giao đầy đủ cho người có trách nhiệm. Người nhận hàng nhập khẩu, xuất khẩu phải kiểm tra, đối chiếu về nồng độ, hàm lượng, số lượng, chất lượng, số lô hàng, hạn sử dụng. Hai bên giao, nhận phải ký và ghi rõ họ, tên vào chứng từ, hồ sơ kèm theo hàng nhập khẩu, xuất khẩu.

- Trong quá trình vận chuyển, hàng nhập khẩu, xuất khẩu phải được đóng gói, niêm phong; trên bao bì ghi rõ nơi xuất khẩu, nhập khẩu, tên gọi, số lượng và phải có hồ sơ kèm theo. Trong mọi trường hợp, việc đóng gói hàng nhập khẩu, xuất khẩu phải có phiếu đóng gói kèm theo hòm, kiện, hộp dùng để đóng gói ghi rõ tên chất, nồng độ, hàm lượng (nếu có), số lượng, ngày đóng gói và tên người đóng gói.

- Phương tiện dùng để vận chuyển hàng nhập khẩu, xuất khẩu phải bảo đảm các điều kiện theo quy định để tạo thuận lợi cho cơ quan Hải quan, cơ quan Công an tiến hành việc kiểm soát, quản lý khi cần thiết.

3. Trình tự, thủ tục

Nghị định 58/2003/NĐ-CP ngày 29 tháng 5 năm 2003 về kiểm soát nhập khẩu, xuất khẩu, vận chuyển quá cảnh lãnh thổ Việt Nam chất ma tuý, tiền chất, thuốc gây nghiện, thuốc hướng thần tại Điều 5 quy định:

- Bộ Y tế quy định cụ thể trình tự, thủ tục cho phép nhập khẩu, xuất khẩu trong lĩnh vực y tế, phân tích, kiểm nghiệm và nghiên cứu khoa học.

- Bộ Công nghiệp quy định cụ thể trình tự, thủ tục cho phép nhập khẩu, xuất khẩu tiền chất sử dụng trong các lĩnh vực sản xuất.

- Bộ Công an quy định cụ thể trình tự, thủ tục cho phép nhập khẩu, xuất khẩu trong lĩnh vực đấu tranh chống tội phạm.

Ngoài ra, Thông tư 57/2012/TT-BCA quy định chi tiết thi hành việc nhập khẩu, quản lý, sử dụng, tiêu hủy mẫu các chất ma túy vì mục đích quốc phòng, an ninh quy định:

- Về hồ sơ xin cấp phép nhập khẩu mẫu các chất ma túy vì mục đích quốc phòng, an ninh (Điều 7)

- Về trình tự, thủ tục cấp giấy phép nhập khẩu mẫu các chất ma túy vì mục đích quốc phòng, an ninh (Điều 8).

Luật Hoàng Anh