Hoạt động sản xuất hợp pháp chất ma túy, tiền chất và các chất chứa chất ma túy khác được quy định như thế nào?

Ma túy là độc chất gây ra rất nhiều tác hại cho sức khỏe con người. Bên cạnh những tác hại rõ rệt mà ma túy đem lại, không thể phủ nhận ma túy cũng có những lợi ích nhất định mà ta có thể sử dụng phục vụ cho y học như điều chế thuốc chữa bệnh, thuốc thú y,… Cụ thể, thuốc chế từ cây coca có tác dụng làm giảm đau và có công hiệu trong các bệnh lao phổi, hen suyễn, đau thần kinh liên sườn, đau răng; Moorphin có tác dụng giảm đau do ung thư,… Tuy nhiên, ma túy chỉ đem lại lợi ích khi sử dụng đúng liều lượng theo quy định của Bộ Y tế và các cơ quan chuyên môn có thẩm quyền khác.

Vì vậy, Nhà nước quy định hoạt động sản xuất chất ma túy (không bao gồm trồng cây có chứa chất ma túy), tiền chất, thuốc gây nghiện, thuốc hướng thần, thuốc tiền chất, nguyên liệu làm thuốc là dược chất gây nghiện, dược chất hướng thần, tiền chất dùng làm thuốc và thuốc thú y có chứa chất ma túy, tiền chất tại điểm a khoản 1 Điều 12 Luật phòng, chống ma túy năm 2021 một cách chặt chẽ, cụ thể để kiểm soát các hoạt động này đúng với quy định của pháp luật.

1. Các chủ thể được phép sản xuất, pha chế thuốc gây nghiện, thuốc hướng thần, tiền chất

Theo Điều 4 Nghị định số 80/2001/NĐ-CP của Chính phủ ngày 05 tháng 11 hướng dẫn việc kiểm soát các hoạt động hợp pháp liên quan đến ma túy ở trong nước quy định các cá nhân, tổ chức được sản xuất, pha chế thuốc gây nghiện, thuốc hướng thần, tiền chất trong các lĩnh vực y tế, công nghiệp, các chủ thể được phép sản xuất, pha chế thuốc gây nghiện, thuốc hướng thần, tiền chất bao gồm:

- Các doanh nghiệp có chức năng sản xuất thuốc, đáp ứng các điều kiện chuyên môn kỹ thuật theo quy định của Bộ Y tế và được Bộ Y tế cho phép mới được sản xuất nguyên liệu, thành phẩm, bán thành phẩm thuốc gây nghiện, thuốc hướng thần, tiền chất.

- Bệnh viện, Viện Nghiên cứu có giường bệnh được pha chế thành phẩm thuốc gây nghiện, thuốc hướng thần, tiền chất cho người bệnh điều trị nội trú và ngoại trú.

- Các doanh nghiệp được Bộ Công nghiệp chỉ định sản xuất các tiền chất sử dụng trong lĩnh vực công nghiệp.

- Cá nhân đủ điều kiện theo quy định của Bộ Y tế, Bộ Công nghiệp.

Ngoài ra, theo Quyết định số 939/BYT-QĐ Về việc ban hành quy chế quản lý thuốc gây nghiện và danh mục thuốc gây nghiện tại Điều 3 về sản xuất – pha chế:

- Chỉ có các doanh nghiệp nhà nước sản xuất thuốc được Bộ Y tế cho phép mới được sản xuất nguyên liệu, bán thành phẩm và thành phẩm thuốc gây nghiện.

- Khoa dược bệnh viện được pha chế thành phẩm có chứa thuốc gây nghiện để cấp phát cho bệnh nhân điều trị nội và ngoại trú theo công thức dược điển, công thức do Bộ Y tế hoặc bệnh viện quy định và theo đơn của thầy thuốc.

- Chỉ có dược sĩ đại học mới được phép pha chế thuốc gây nghiện.

2. Điều kiện sản xuất

a. Cơ sở vật chất

Theo Nghị định số 54/2017/NĐ-CP Quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật dược được sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định 155/2018/NĐ-CP ngày 12 tháng 11 năm 2018 của Chính phủ, Điều 43 quy định về cơ sở vật chất của cơ sở kinh doanh thuốc phải kiểm soát đặc biệt

- Đối với cơ sở sản xuất thuốc gây nghiện, thuốc hướng thần, thuốc tiền chất, nguyên liệu làm thuốc là dược chất gây nghiện, dược chất hướng thần, tiền chất dùng làm thuốc:

+ Có kho riêng hoặc khu vực riêng đáp ứng nguyên tắc Thực hành tốt bảo quản thuốc, nguyên liệu làm thuốc để bảo quản thuốc gây nghiện, thuốc hướng thần, thuốc tiền chất, nguyên liệu làm thuốc là dược chất gây nghiện, dược chất hướng thần, tiền chất dùng làm thuốc. Kho hoặc khu vực này phải cửa, có khóa chắc chắn.

+ Có hệ thống camera theo dõi từng công đoạn trong quá trình sản xuất và bảo quản thuốc

+ Có hệ thống quản lý, theo dõi bằng hồ sơ sổ sách theo quy định của Bộ trưởng Bộ Y tế (hướng dẫn bởi Thông tư 20/2017/TT-BYT)

- Đối với cơ sở sản xuất thuốc dạng phối hợp có chứa dược chất gây nghiện, thuốc dạng phối hợp có chứa dược chất hướng thần, thuốc dạng phối hợp có chứa tiền chất:

+ Có kho riêng hoặc khu vực riêng đáp ứng nguyên tắc Thực hành tốt bảo quản thuốc, nguyên liệu làm thuốc để bảo quản nguyên liệu làm thuốc là dược chất gây nghiện, dược chất hướng thần, tiền chất dùng làm thuốc. Kho hoặc khu vực này phải có cửa, có khóa chắc chắn

+ Có khu vực riêng để bảo quản thuốc dạng phối hợp có chứa dược chất gây nghiện, thuốc dạng phối hợp có chứa dược chất hướng thần, thuốc dạng phối hợp có chứa tiền chất;

+ Có hệ thống camera theo dõi từng công đoạn trong quá trình sản xuất và bảo quản thuốc

+ Có hệ thống quản lý, theo dõi bằng hồ sơ sổ sách theo quy định của Bộ trưởng Bộ Y tế (hướng dẫn bởi Thông tư 20/2017/TT-BYT)

b. Nhân sự

Theo Nghị định số 54/2017/NĐ-CP Quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật dược, Điều 44 quy định về nhân sự của cơ sở kinh doanh thuốc phải kiểm soát đặc biệt như sau:

- Đối với cơ sở sản xuất thuốc gây nghiện, thuốc hướng thần, thuốc tiền chất, nguyên liệu làm thuốc là dược chất gây nghiện, dược chất hướng thần, tiền chất dùng làm thuốc:

+ Thủ kho bảo quản thuốc gây nghiện, nguyên liệu làm thuốc là dược chất gây nghiện phải là người có bằng tốt nghiệp đại học ngành dược trở lên, có thời gian thực hành chuyên môn ít nhất 12 tháng tại cơ sở kinh doanh dược

+ Thủ kho bảo quản thuốc hướng thần, thuốc tiền chất, nguyên liệu làm thuốc là dược chất hướng thần, tiền chất dùng làm thuốc phải là người có bằng tốt nghiệp trung cấp ngành dược trở lên, có thời gian thực hành chuyên môn ít nhất 12 tháng tại cơ sở kinh doanh dược

- Đối với cơ sở sản xuất thuốc dạng phối hợp có chứa dược chất gây nghiện, thuốc dạng phối hợp có chứa dược chất hướng thần, thuốc dạng phối hợp có chứa tiền chất:

+ Thủ kho bảo quản nguyên liệu làm thuốc là dược chất gây nghiện phải là người có bằng tốt nghiệp đại học ngành dược trở lên, có thời gian thực hành chuyên môn ít nhất 12 tháng tại cơ sở kinh doanh dược;

+ Thủ kho bảo quản nguyên liệu làm thuốc là dược chất hướng thần, tiền chất dùng làm thuốc phải là người có bằng tốt nghiệp trung cấp ngành dược trở lên, có ít nhất 12 tháng thực hành chuyên môn tại cơ sở kinh doanh dược

Trên đây là các quy định của pháp luật về hoạt động sản xuất hợp pháp chất ma túy, tiền chất, thuốc gây nghiện, thuốc hướng thần, thuốc tiền chất, nguyên liệu làm thuốc là dược chất gây nghiện, dược chất hướng thần, tiền chất dùng làm thuốc và thuốc thú y có chứa chất ma túy, tiền chất.

Luật Hoàng Anh