Nhà trường, các cơ sở giáo dục có trách nhiệm gì trong phòng, chống ma túy cho học sinh, sinh viên?

Tác hại của ma túy đối với xã hội là vô cùng to lớn, ma túy không chỉ gây ảnh hưởng đến sức khỏe, tính mạng con người mà còn gây ra tệ nạn về ma túy và nghiêm trọng hơn là các tội phạm ma túy, xâm phạm đến trật tự, an toàn xã hội và sự phát triển lành mạnh của đời sống con người.

Ma túy bao gồm chất gây nghiện và chất hướng thần được quy định trong danh mục chất ma túy tại Nghị định số 73/2018/NĐ-CP ngày 15 tháng 5 năm 2018 của Chính phủ và được sửa đổi, bổ sung tại Nghị định số 60/2020/NĐ-CP ngày 29 tháng 5 năm 2020.

Theo định nghĩa của Luật phòng, chống ma túy năm 2021 tại Điều 2, chất gây nghiện và chất hướng thần được hiểu như sau:

- Chất gây nghiện là chất kích thích hoặc ức chế thần kinh, dễ gây tình trạng nghiện đối với người sử dụng.

- Chất hướng thần là chất kích thích hoặc ức chế thần kinh hoặc gây ảo giác, nếu sử dụng nhiều lần có thể dẫn tới tình trạng nghiện đối với người sử dụng.

Trong suốt tiến trình phát triển của con người, ma túy gây ra những hậu quả về mọi mặt trong đời sống xã hội.

Trước hết, ma túy ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của bản thân người trực tiếp sử dụng ma túy. Ma túy được đưa vào cơ thể qua các con đường: hút, hít, nhai, nuốt, tiêm chích… từ đó gây ra trạng thái nhiễm độc, lú lẫn tâm trí, rối loạn tâm thần, tổn thất lên hệ thống thần kinh trung ương gây nên những trạng thái tâm lý không bình thường, tạo ra ảo giác, cảm giác mới lạ hoặc làm giảm cơn đau. Nếu sử dụng lâu dài sẽ gây ra tình trạng lệ thuộc vào ma túy, khi ngừng sử dụng tiếp, người nghiện sẽ bị mắc các chứng rối loại như tiêu chảy, nôn, đau nhức cơ xương, tim đập hỗn loạn, chán ăn, mất ngủ,… làm cho người nghiện bắt buộc phải tiếp tục sử dụng ma túy. Ma túy tổn hại đến sức khỏe con người, làm suy giảm thần kinh, mất khả năng lao động, học tập của con người.

Ngoài ra, ma túy nếu sử dụng quá liều sẽ dẫn đến tử vong, ma túy còn là nguy cơ gây ra các căn bệnh nguy hiểm cho người sử dụng như: HIV/AIDS, viêm gan B, viêm gan C, nghiêm trọng hơn nó còn gây hại cho hệ thống hooc-môn sinh sản làm suy yếu nòi giống.

Tệ nạn ma túy không chỉ có tác hại đối với bản thân người sử dụng ma túy mà nó còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến xã hội. Người nghiện ma túy là nguyên nhân gây ra tệ nạn ma túy và các tệ nạn xã hội khác như tệ nạn cờ bạc, mại dâm,… Nghiêm trọng hơn là sự xuất hiện của tội phạm ma túy và các tội phạm nguy hiểm khác như: trộm cắp, giết người,… do người nghiện ma túy có thể làm bất kì điều gì để thỏa mãn cơn nghiện của mình.

Theo thống kê của Báo Thanh niên Việt Nam, bà Đặng Thị Minh Thư, quản lý truyền thông SCDI, độ tuổi sử dụng ma túy đá tại 3 thành phố lớn đang trẻ hóa. Tuổi trung bình sử dụng ma túy tại Hà Nội và Hải Phòng là 16 tuổi, trong khi tại TP.HCM là 17 tuổi. Bên cạnh đó, có tới 30% - 40% vị thành niên từ 13 tuổi trở lên sử dụng ma túy đá. Ngoài ra, thông tin về tình hình sử dụng ma túy tại Việt Nam, Thứ trưởng Bộ LĐ-TB-XH Nguyễn Trọng Đàm cho biết, người sử dụng ma túy tập trung ở độ tuổi dưới 35, là lực lượng lao động chính của xã hội, có 8% người nghiện ma túy ở tuổi vị thành niên, học sinh.

Theo báo cáo của Chủ tịch UBND Thành phố Huỳnh Đức Thơ gửi HĐND Thành phố Đà Nẵng, đối tượng của tội phạm ma túy bị phát hiện tăng 12,2% so với năm 2019, trong đó số người phạm tội từ 18 – 30 tuổi chiếm 77% trong tổng số. Đáng chú ý, theo Công an Thành phố, có 2,7% sinh viên tham gia mua bán, tàng trữ trái phép chất ma túy, số người sử dụng trái phép chất ma túy từ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi tăng 169%.

Qua đây, ta có thể thấy đối tượng sử dụng trái phép chất ma túy và tội phạm ma túy là học sinh, sinh viên chiếm số lượng đáng kể trong xã hội. Nguyên nhân có thể là do bị lôi kéo, do thiếu hiểu biết, tò mò hay hoàn cảnh gia đình khó khan dẫn đến tình trạng các em dễ rơi vào tệ nạn ma túy và phạm tội liên quan đến ma túy.

Để ngăn chặn, đấu tranh tệ nạn ma túy và tội phạm ma túy xảy ra đối với học sinh, sinh viên, các đối tượng trẻ của xã hội, Nhà nước phối, kết hợp cùng các cơ quan, các bộ, ngành xây dựng, ban hành các kế hoạch, chương trình phòng, chống ma túy, đặc biệt để tác động trực tiếp và hiệu quả đến học sinh, sinh viên, ngành giáo dục có trách nhiệm và nghĩa vụ quan trọng nhất trong việc tuyên truyển, giáo dục ý thức đấu tranh phòng, chống ma túy của các đối tượng này. Luật Phòng, chống ma túy năm 2021 quy định trách nhiệm của cơ sở giáo dục trong phòng, chống ma túy tại Điều 8 như sau:

“Điều 8. Trách nhiệm của cơ sở giáo dục

1. Tổ chức thực hiện chương trình giáo dục về phòng, chống ma túy; phổ biến, giáo dục pháp luật về phòng, chống ma túy cho học sinh, sinh viên, học viên; quản lý chặt chẽ, ngăn chặn học sinh, sinh viên, học viên vi phạm pháp luật về phòng, chống ma túy.

2. Phối hợp với gia đình, cơ quan, tổ chức và chính quyền địa phương để quản lý, giáo dục học sinh, sinh viên, học viên về phòng, chống ma túy.

3. Phối hợp với cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền tổ chức xét nghiệm chất ma túy trong cơ thể khi cần thiết để phát hiện học sinh, sinh viên, học viên sử dụng trái phép chất ma túy.”

Trên đây là những nhiệm vụ cơ bản pháp luật quy định đối với cơ sở giáo dục trong công tác phòng, chống ma túy cho học sinh, sinh viên. Đối với mỗi cơ sở giáo dục trên địa phương cần nắm bắt và tổ chức triển khai thực hiện các quy định của pháp luật về phòng, chống ma túy một cách nhanh chóng, nghiêm túc và hiệu quả góp phần làm giảm số lượng học sinh, sinh viên – lực lượng lao động tương lai của đất nước trong việc sử dụng trái phép chất ma túy và phạm tội về ma túy.

Luật Hoàng Anh