Ngày 30/3/2021, Quốc hội thông qua Luật Phòng chống ma túy có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2022. Luật bổ sung quy định mới về vấn đề quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy. Quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy là hoạt động có vai trò quan trọng trong quá trình thực hiện công tác phòng, chống ma túy của Nhà nước, góp phần khoanh vùng, xác định được các đối tượng của tệ nạn ma túy từ đó phối kết hợp các cơ quan có thẩm quyền khác áp dụng các biện pháp phù hợp với từng đối tượng.

Pháp luật quy định các hoạt động quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy tại Điều 23 của Luật phòng, chống ma túy năm 2021.

1. Định nghĩa hoạt động quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy

Quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy là việc tổ chức và điều khiển các hoạt động của những đối tượng có hành vi sử dụng trái phép chất ma túy đã bị phát hiện theo yêu cầu của Nhà nước bởi các tổ chức, cá nhân có thẩm quyền.

2. Đặc điểm của hoạt động quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy

Theo khoản 1 Điều 23 Luật phòng, chống ma túy:

- Quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy được là một biện pháp phòng ngừa.

- Biện pháp quản lí người sử dụng trái phép chất ma túy được áp dụng ngay lần đầu người đó sử dụng trái phép chất ma túy.

- Mục đích của biện pháp này là ngăn chặn người sử dụng trái phép chất ma túy tiếp tục sử dụng trái phép chất ma túy, từ đó làm giảm số người nghiện ma túy và phòng ngừa các hành vi vi phạm pháp luật của họ, đảm bảo trật tự, an toàn xã hội.

- Quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy không phải là biện pháp xử lý vi phạm hành chính.

Đối với hành vi sử dụng trái phép chất ma túy, theo quy định tại Điều 21 Nghị định số 167/2013/NĐ-CP thì bị xử phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 500.000 đồng đến 1 triệu đồng. Mức phạt này chưa đủ sức răn đe vì vậy, Luật phòng, chống ma túy mới đã bổ sung quy định về biện pháp quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy phục vụ mục đích phân loại, khoanh vùng cũng như giám sát các đối tượng này để áp dụng các biện pháp phù hợp với từng đối tượng.

3. Thời hạn quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy

Trong thời hạn 03 ngày làm việc kể từ ngày nhận được kết quả xét nghiệm dương tính của người cư trú tại địa phương, Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã có trách nhiệm ra quyết định và tổ chức quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy cư trú tại địa phương (khoản 4 Điều 23).

Thời hạn quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy là 01 năm kể từ ngày Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã ra quyết định quản lý (khoản 2 Điều 23).

4. Nội dung quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy

- Tư vấn, động viên, giáo dục, giúp đỡ người sử dụng trái phép chất ma túy để họ không tiếp tục sử dụng trái phép chất ma túy;

- Xét nghiệm chất ma túy trong cơ thể;

- Ngăn chặn người sử dụng trái phép chất ma túy có hành vi gây mất trật tự, an toàn xã hội.

5. Các trường hợp dừng áp dụng biện pháp quản lý

- Người sử dụng trái phép chất ma túy được xác định là người nghiện ma túy. Trong trường hợp này, không áp dụng biện pháp quản lí bởi người nghiện ma túy sẽ bị áp dụng các biện pháp như giáo dục tại xã, phường, thị trấn hoặc đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc theo quy định của Luật xử lý vi phạm hành chính số 15/2012/QH13 (sửa đổi, bổ sung năm 2020).

- Người sử dụng trái phép chất ma túy bị áp dụng biện pháp xử lý hành chính giáo dục tại xã, phường, thị trấn do có hành vi sử dụng trái phép chất ma túy

- Người sử dụng trái phép chất ma túy bị áp dụng biện pháp xử lý hành chính đưa vào cơ sở giáo dục bắt buộc, đưa vào trường giáo dưỡng

- Người sử dụng trái phép chất ma túy phải thi hành án phạt tù

- Người sử dụng trái phép chất ma túy trong danh sách quản lý chết, bị Tòa án tuyên bố là mất tích.

Trên đây là một số những quy định cơ bản về hoạt động quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy. Do số lượng người sử dụng trái phép chất ma túy có xu hướng gia tăng kể từ khi Bộ luật Hình sự mới quy định hành vi sử dụng trái phép chất ma túy không bị truy cứu trách nhiệm hình sự nên Luật phòng, chống ma túy sửa đổi năm 2021 đã bổ sung quy định về biện pháp này nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho công tác phân loại, quản lý và ngăn chặn các hành vi phạm tội từ những đối tượng sử dụng trái phép chất ma túy.

Luật Hoàng Anh