So sánh Tội giết con mới đẻ hoặc vứt bỏ con mới đẻ với Tội đánh tráo người dưới 01 tuổi?

Nội dung

Tội giết con mới đẻ hoặc vứt bỏ con mới đẻ

Tội đánh tráo người dưới 01 tuổi

Căn cứ pháp lý

Điều 124 Bộ luật Hình sự

Điều 152 Bộ luật Hình sự

Khách thể

Giết con mới đẻ hoặc vứt bỏ con mới đẻ là hành vi của người mẹ mới đẻ con ra vì lý do nào đó đã làm cho con mình bị chết hoặc vứt bỏ đứa trẻ dẫn đến đứa trẻ chết.

Tội phạm trực tiếp xâm phạm quyền sống của con người. Ngoài ra, tội phạm còn xâm phạm nghiêm trọng đạo đức xã hội, đó là tình "mẫu tử", xâm phạm Công ước quốc tế về quyền trẻ em mà Việt Nam đã phê chuẩn tham gia.

Hành vi đánh tráo trẻ em là hành vi khiến trẻ em phải rời xa bố mẹ của mình từ khi chưa đầy 01 tuổi.

Tội phạm đã xâm phạm đến quyền được sống cùng cha mẹ ruột của trẻ em dưới 01 tuổi. Như vậy, khách thể của tội phạm là quyền tự do, quyền được chăm sóc, giáo dục bởi cha mẹ ruột của trẻ em dưới 01 tuổi và quyền quản lý, chăm sóc, giáo dục trẻ em dưới 01 tuổi của cha mẹ.

Mặt khách quan

Con mới đẻ là trường hợp đứa trẻ phải chính do người phụ nữ đó đẻ con chứ không phải con nuôi và mới được sinh ra trong vòng bảy ngày tuổi trở lại, nếu ngoài bảy ngày tuổi thì không coi là con mới đẻ.

Giết con mới đẻ là hành vi của người mẹ tước bỏ quyền sống của đứa con mới đẻ một cách trái pháp luật bằng những thủ đoạn và phương tiện khác nhau gây hậu quả nguy hiểm cho xã hội. Hành vi phạm tội có thể hành động hoặc không hành động. Hành vi được thực hiện bằng hành động như: bóp cổ, thắt cổ, đâm, chém, chôn đứa trẻ... Hành vi nói trên cũng có thể được thực hiện bằng không hành động như người mẹ của đứa trẻ không cho con mình bú sữa; đứa bé ốm mà không cho uống thuốc vì mong muốn nó chết.

Vứt con mới đẻ là hành vi của người mẹ để đứa trẻ ở nơi xa rời sự chăm sóc của mình nhưng không mong muốn đứa trẻ chết. Ví dụ như, vứt con trong thùng rác, đem bỏ con ở nơi công cộng,...

Hậu quả xảy ra đứa trẻ chết là dấu hiệu bắt buộc của cấu thành tội phạm. Để truy cứu trách nhiệm hình sự về tội này cần xác định mối quan hệ nhân quả giữa hành vi của người mẹ và hậu quả đứa trẻ chết. Nếu người mẹ vứt bỏ đứa trẻ nhưng được người khác phát hiện kịp thời nên đứa trẻ không chết thì người mẹ không phạm tội này.

Như vậy, tội phạm này không có giai đoạn chuẩn bị phạm tội bởi hậu quả đứa trẻ chết là dấu hiệu bắt buộc. Tội phạm hoàn thành khi có hành vi giết hoặc vứt con mới đẻ dẫn đến đứa con mới đẻ chết.

Hành vi thuộc mặt khách quan của tội phạm là hành vi đánh tráo người dưới 01 tuổi.

Đánh tráo trẻ em là dùng trẻ em này để đổi lấy một trẻ em khác theo ý muốn của mình. Việc đánh tráo này thường xảy ra trong các nhà hộ sinh, khi đứa trẻ sinh ra ngoài ý muốn của cha mẹ chúng như: mong muốn có con trai thì lại sinh ra con gái hoặc ngược lại. Hành vi đánh tráo có thể do chính bố mẹ đứa trẻ thực hiện nhưng cũng có thể do thầy thuốc hoặc nhân viên y tế trong Bệnh viện hoặc nhà hộ sinh thực hiện hoặc do người khác thực hiện.

Nạn nhân của tội phạm này phải là trẻ em dưới 01 tuổi, để xác định đổ tuổi của trẻ em, nhà làm luật có đưa ra các căn cứ xác định tuổi của nạn nhân quy định tại Điều 417 Bộ luật Tố tụng Hình sự năm 2015 và Điều 6 Thông tư liên tịch 06/2018/TTLT-VKSNDTC-BCA-BTP-BLĐTBXH quy định cách xác định tuổi của nạn nhân dựa vào giấy tờ tùy thân hoặc tiến hành giám định tuổi để xác định.

Tội phạm hoàn thành kể từ khi người phạm tội có hành vi nhằm vào việc mua, bán, đánh tráo, chiếm đoạt trẻ em. Nếu hậu quả việc mua bán, đánh tráo, chiếm đoạt trẻ em chưa xảy ra thì được cọi là phạm tội chưa đạt.

Chủ thể

Chủ thể của tội giết hoặc vứt con mới đẻ là người từ đủ 16 tuổi trở lên có năng lực trách nhiệm hình sự và phải là người phụ nữ đã đẻ ra đứa trẻ.

Tuy nhiên pháp luật cũng quy định, người phạm tội này phải là người mẹ nào do ảnh hưởng nặng nề của tư tưởng lạc hậu hoặc trong hoàn cảnh khách quan đặc biệt

Chủ thể của tội đánh tráo người dưới 01 tuổi là bất kì ai có năng lực trách nhiệm hình sự từ 16 tuổi trở lên.

Chủ thể của tội phạm có thể là bất kỳ ai, nhưng trên thực tế người phạm tội này thường là chính cha mẹ ruột của trẻ em dưới 01 tuổi, hoặc người làm trong chính cơ sở bệnh viện, nhà hộ sinh.

Mặt chủ quan

Đối với hành vi giết con mới đẻ, người mẹ phạm tội này với lỗi cố ý trực tiếp. Người mẹ hoàn toàn nhận thức rõ mức độ nguy hiểm của hành vi “giết con mới đẻ” và nhìn thấy thức hậu quả cái chết của đứa trẻ nhưng vẫn mong muốn để nó xảy ra.

Đối với hành vi vứt bỏ con mới đẻ, người mẹ phạm tội này với lỗi cố ý gián tiếp. Người mẹ nhận thức rõ mức độ nguy hiểm của hành vi “vứt bỏ con mới đẻ”, đứa bé mới đẻ chưa thể tự bảo vệ mình trước bất kỳ vấn đề nào xảy đến với chúng, hết sức cần người mẹ bảo vệ, cũng không thể tự tìm kiếm thức ăn, nước uống phục vụ mục đích sinh tồn. Người mẹ hoàn toàn biết rõ những vấn đề nêu, dù không mong muốn đứa trẻ sẽ chết nhưng vẫn có ý thức để mặc hậu quả là cái chết của đứa trẻ xảy ra.

Chủ thể thực hiện tội phạm với lỗi cố ý trực tiếp. Người phạm tội hoàn toàn nhận thức được hậu quả chia tách người dưới 01 tuổi khỏi cha mẹ của họ nhưng vẫn mong muốn hậu quả đó xảy ra. Động cơ phạm tội có thể rất nhiều nhưng chủ yếu là do quan niệm trọng nam khinh nữ, yêu thích con trai theo quan niệm xưa của nước ta, ngoài ra còn có những động cơ khác như con sinh ra bị tàn tật, có dị tật bẩm sinh hoặc mắc các bệnh như bệnh tim bẩm sinh, hở hàm ếch,...

Hình phạt

Pháp luật quy định 02 khung hình phạt đối với hai hành vi là giết con mới đẻ và vứt bỏ con mới đẻ như sau:

- Người mẹ giết con do mình đẻ ra trong 07 ngày tuổi, thì bị phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm.

- Người mẹ vứt bỏ con do mình đẻ ra trong 07 ngày tuổi dẫn đến hậu quả đứa trẻ chết, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 02 năm hoặc bị phạt tù từ 03 tháng đến 02 năm.

Điều 152 Bộ luật Hình sự quy định 04 khung hình phạt áp dụng đối với người phạm tội đánh tráo người dưới 01 tuổi.

- Khung hình phạt phạt tù từ 02 năm đến 05 năm đối với người đánh tráo người dưới 01 tuổi.

- Khung hình phạt phạt tù từ 03 năm đến 07 năm khi người phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây:

a) Có tổ chức;

b) Lợi dụng chức vụ, quyền hạn, nghề nghiệp;

c) Đối với người dưới 01 tuổi mà mình có trách nhiệm chăm sóc, nuôi dưỡng;

d) Phạm tội 02 lần trở lên.

- Khung hình phạt phạt tù từ 07 năm đến 12 năm khi người phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau:

a) Có tính chất chuyên nghiệp;

b) Tái phạm nguy hiểm.

- Khung hình phạt bổ sung, người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.