Tái hòa nhập cộng đồng đối với phạm nhân

Trong hoạt động thi hành án hính sự, tái hòa nhập cộng đồng là một trong những chính sách quan trọng. Việc tổ chức tái hòa nhập cộng động giúp người đã chấp hành xong hình phạt trang bị kiến thức văn hóa, nhận thức pháp luật, tâm lý, kỹ năng nghề nghiệp được bắt đầu từ khi phạm nhân đang chấp hành án phạt tù cho đến khi họ đã thật sự trở về với cuộc sống xã hội nhằm giúp đỡ, tạo điều kiện thuận lợi để sớm ổn định cuộc sống, hòa nhập với gia đình, cộng đồng và phấn đấu trở thành người có ích cho xã hội dưới sự tác động, giúp đỡ tích cực của các cơ quan nhà nước, tổ chức xã hội cùng với sự cố gắng, nỗ lực của bản thân người đã phạm tội. Vậy pháp luật hiện hành quy định thế nào về tái hòa nhập cộng đồng? Hãy cùng Luật Hoàng Anh tìm hiểu qua bài viết dưới đây.

Tái hòa nhập cộng đồng là gì?

Tái hòa nhập cộng đồng hiểu đơn giản là quá trình người phạm tội sau thời gian chấp hành án phạt tù trở lại với cộng đồng và cuộc sống xã hội bình thường. Tái hòa nhập cộng đồng là công việc có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với cá nhân người bị kết án cũng như đối với toàn xã hội. Thực hiện tốt công tác tái hòa nhập cộng đồng hỗ trợ trực tiếp đối với người chấp hành xong bản án tù để họ có thể hoàn lương trở lại, không tái phạm tội trong tương lai. Đây là mục tiêu nhân văn cao cả mà xã hội hướng tới để chung tay đưa những người đã từng lầm lỡ về với cuộc sống bình thường.

Quy định về tái hòa nhập cộng đồng

Nhận thức được tầm quan trọng của tái hòa nhập cộng đồng, Luật Thi hành án hình sự 2019 đã có những bổ sung quan trọng về tái hòa nhập cộng đồng.

Điều 45 Luật Thi hành án hình sự 2019 quy định về tái hòa nhập cộng đồng như sau:

Thứ nhất, về chuẩn bị tái hòa nhập cộng đồng. Khoản 1 Điều 45 Luật Thi hành án hình sự quy định: Trại giam, trại tạm giam, cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp huyện có trách nhiệm tổ chức chuẩn bị tái hòa nhập cộng đồng trước khi phạm nhân chấp hành xong án phạt tù, được đặc xá, tha tù trước thời hạn có điều kiện. Nội dung chuẩn bị tái hòa nhập cộng đồng bao gồm:

+ Tư vấn tâm lý, hỗ trợ các thủ tục pháp lý;

+ Định hướng nghề nghiệp, tìm kiếm việc làm;

+ Hỗ trợ một phần kinh phí từ Quỹ hòa nhập cộng đồng của trại giam.

Theo đó, việc quy định trách nhiệm chuẩn bị tái hòa nhập cộng đồng thuộc về trại giam, trại tạm giam, cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp huyện là phù hợp bởi đây là các cơ quan trực tiếp tổ chức chứ hành án phán tù, gắn bó trực tiếp với phạm nhân trong suốt thời gian chấp hành án. Các nội dung chuẩn bị tái hòa nhập cộng đồng cũng là những nội dung hết sức cần thiết. Đặc biệt hoạt động tư vấn tâm lý có ý nghĩa quan trọng đối với những người đã phạm tội và bị cách ly khỏi xã hội trong một khoảng thời gian.

Thứ hai, vấn đề kinh phí bảo đảm cho việc thực hiện tái hóa nhập cộng đồng. Đây là một trong những vấn đề quan trọng đảm bảo cho quá trình tái hòa nhập cộng đồng diễn ra thuận lợi, hiệu quả. Khoản 2 Điều 45 Luật Thi hành án hình sự 2019 quy định về kinh phí bảo đảm cho việc thực hiện tái hòa nhập cộng đồng bao gồm: (i) Kinh phí do ngân sách nhà nước cấp;

(ii) Quỹ hòa nhập cộng đồng của trại giam và các quỹ khác theo quy định của pháp luật;

(iii) Nguồn đóng góp tự nguyện của cơ quan, tổ chức, cá nhân và các nguồn thu hợp pháp khác.

Theo đó quy định này ghi nhận trách nhiệm cấp kinh phí phục vụ tái hòa nhập cộng đồng của nhà nước đồng ghi nhận các nguồn đóng góp hợp pháp khác.

Thứ ba, Khoản 3 Điều 45 Luật Thi hành án hình sự 2019 quy định Nhà nước khuyến khích cơ quan, tổ chức, đơn vị, cá nhân tạo điều kiện, giúp đỡ người chấp hành xong án phạt tù, người được đặc xá, người được tha tù trước thời hạn có điều kiện tái hòa nhập cộng đồng bằng các biện pháp sau đây:

(i) Thông tin, truyền thông, giáo dục về tái hòa nhập cộng đồng;

(ii) Dạy nghề, giải quyết việc làm;

(iii) Trợ giúp về tâm lý và hỗ trợ các thủ tục pháp lý;

(iv) Các biện pháp hỗ trợ khác.

Quy định này vừa thể hiện thông điệp kêu gọi các chủ thể trong xã hội hỗ trợ người chấp hành xong án phạt tù, người được đặc xã, người được tha tù trước thời hạn có điều kiện tái hòa nhập cộng đồng vừa là cơ sở pháp lý để các chủ thể thực hiện các biện pháp hỗn trợ.

Bên cạnh đó, cụ thể hóa quy định về tái hòa nhập cộng đồng trong Luật Thi hành án hình sự 2019, Chính phủ ban hành Nghị định số 49/2020/NĐ-CP quy định chi tiết thi hành Luật Thi hành án hình sự về tái hòa nhập cộng đồng với các vấn đề như: quy định cụ thể về tư vấn tâm lý, hỗ trợ các thủ tục pháp lý cho phạm nhân; định hướng nghề nghiệp, nâng cao khả năng tìm kiếm việc làm, hỗ trợ kinh phí từ quỹ hòa nhập cộng đồng…