Tha tù trước thời hạn có điều kiện là gì?

Ngoài án treo, pháp luật Việt Nam còn định ra một chế định khác, dành sự khoan hồng đặc biệt đối với người đang chấp hành án phạt tù. Đó là “tha tù trước thời hạn có điều kiện”. Chế định này giúp người đang chấp hành án phạt tù được sớm về với gia đình, tái hòa nhập cộng đồng. Đây là một hình thức khuyến khích người phạm tội ý thức chấp hành pháp luật, sớm nhận ra lỗi sai, cải tạo tốt để nhận được sự khoan hồng từ Nhà nước.

1. Căn cứ pháp lý

Bộ luật hình sự số 100/2015/QH13 ngày 27/11/2015 ngày 27/11/2015 và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự số 12/2017/QH14 ngày 26/06/2017 (sau đây gọi tắt là Bộ luật hình sự) quy định chế định tha tù trước thời hạn có điều kiện tại Điều 66 nhưng không nêu rõ khái niệm tha tù trước thời hạn có điều kiện. Tuy nhiên, Nghị quyết số 01/2018/NQ-HĐTP của Hội đồng Thẩm phán Tòa án Nhân dân Tối cao ngày 24 tháng 04 năm 2018 (sau đây gọi là Nghị quyết số 01/2018) hướng dẫn áp dụng Điều 66 và Điều 106 của Bộ luật hình sự về tha tù trước thời hạn có điều kiện có đưa ra khái niệm như sau:

“Điều 1. Tha tù trước thời hạn có điều kiện

Tha tù trước thời hạn có điều kiện là biện pháp được Tòa án áp dụng đối với người đang chấp hành án phạt tù khi có đủ các điều kiện theo quy định của Bộ luật Hình sự, xét thấy không cần buộc họ phải tiếp tục chấp hành án phạt tù tại cơ sở giam giữ.”

2. Khái niệm “tha tù trước thời hạn có điều kiện”

Tha tù trước thời hạn có điều kiện là một chế định mới, lần đầu được quy định trong Bộ luật hình sự năm 2015.

Tha tù trước thời hạn có điều kiện là biện pháp được Tòa án áp dụng đối với người đang chấp hành án phạt tù khi có đủ các điều kiện theo quy định của Bộ luật Hình sự, xét thấy không cần buộc họ phải tiếp tục chấp hành án phạt tù tại cơ sở giam giữ.

Theo đó, tha tù có điều kiện cho phép người đang chấp hành án phạt tù được trả tự do sớm nhưng vẫn phải chịu kiểm soát của cơ quan có thẩm quyền theo quy định trong một khoảng thời gian nhất định. Để được tha tù trước thời hạn, người đang chấp hành án phạt tù phải có đủ các điều kiện theo luật định.

Biện pháp tha tù trước thời hạn có nhiều điểm giống án treo nhưng khác ở thời điểm áp dụng. Án treo được áp dụng trước khi người bị kêt án tù phải chấp hành hình phạt. Tha tù trước thời hạn được áp dụng trong khi người phạm tội đang chấp hành hình phạt, nhưng xét thấy không cần buộc họ phải chấp hành hình phạt tại cơ sở giam giữ nữa. Giống với án treo, để được ra tù trước thời hạn, người đang chấp hành hình phạt phải đáp ứng đủ các điều kiện theo quy định của pháp luật. Nội dung về điều kiện được ra tù trước thời hạn sẽ được Luật Hoàng Anh phân tích cụ thể trong bài viết sau.

Với biện pháp tha tù trước thời hạn có điều kiện, người đang chấp hành hình phạt tù được trao cơ hội sống hòa nhập với cộng đồng sớm hơn dưới sự giúp đỡ, giám sát của gia đình, cơ quan, tổ chức.

Luật Hoàng Anh