Pháp luật quy định, chủ thể thực hiện tội phạm phải là người có năng lực trách nhiệm hình sự. Vậy người không có trách nhiệm hình sự phạm tội bị xử lý như thế nào? Câu trả lời sẽ có trong nội dung bài viết dưới đây.

1. Căn cứ pháp lý

Điều 21 Bộ luật Hình sự số 100/2015/QH13 ngày 27/11/2015 ngày 27/11/2015 và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự số 12/2017/QH14 ngày 26/06/2017 (sau đây gọi tắt là Bộ luật hình sự) quy định tình trạng không có năng lực trách nhiệm hình sự như sau:

“Điều 21. Tình trạng không có năng lực trách nhiệm hình sự

Người thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội trong khi đang mắc bệnh tâm thần, một bệnh khác làm mất khả năng nhận thức hoặc khả năng điều khiển hành vi của mình, thì không phải chịu trách nhiệm hình sự.”

2. Tình trạng không có năng lực trách nhiệm hình sự

Đây là trường hợp loại trừ trách nhiệm hình sự do không thỏa mãn yếu tố chủ thể trong cấu thành tội phạm. Cụ thể, chủ thể không đáp ứng điều kiện quy định tại Khoản 1 Điều 8 Bộ luật hình sự: “... do người có năng lực trách nhiệm hình sự thực hiện...”.

Điều 21 Bộ luật hình sự quy định chi tết vấn đề này gồm 03 yếu tố chính sau:

Thứ nhất, có hành vi nguy hiểm cho xã hội xảy ra. Hành vi nguy hiểm ở đây được hiểu là hành vi có thể hoặc đã gây tổn hại đến các mối quan hệ được Bộ luật hình sự bảo vệ. Tức là, hành vi đó được mô tả trong cấu thành tội phạm cụ thể trong Bộ luật hình sự.

Thứ hai, trong khi mắc các bệnh tâm thần, một bệnh khác làm mất khả năng nhận thức hoặc khả năng điều khiển hành vi của mình. Có 02 dấu hiệu xác định tình trạng không có năng lực trách nhiệm hình sự:

- Dấu hiệu y học: Người trong tình trạng không có năng lực trách nhiệm hình sự là người mắc bệnh tâm thần hoặc bệnh khác làm rối loạn hoạt động tâm thần.

- Dấu hiệu tâm lý: Người đang trong tình trạng không có nặng lực trách nhiệm hình sự là người không có (không còn) năng lực nhận thức liên quan đến hành vi có tính gây thiệt hại cho xã hội đã thực hiện, họ không biết, không đánh giá được hành vi của mình là đúng hay sai, có được làm hay không. Như vậy, họ cũng không có năng lực điều khiển hành vi của mình. Còn xảy ra một tường hợp khác cũng được coi là trongg trạng thái không có năng lực trách nhiệm hình sự: người đó có khả năng nhận thức nhưng không có khả năng kiểm soát hành vi của mình do có bệnh lý.

Chỉ được coi là trong tình trạng không có năng lực trách nhiệm hình sự khi đồng thời thỏa mãn cả hai dấu hiệu về y học và tâm lý. Không phải loại bệnh tâm thần nào cũng gây ra tình trạng mất năng lực trách nhiệm hình sự, nó còn tùy thuộc vào loại bệnh tâm thần và mức độ bệnh tâm thần. Việc xác định một người có đang trong tình trạng không có năng lực trách nhiệm hình sự là nhiệm vụ của giám định tâm thần tư pháp.

Thứ ba, như đã khẳng định ban đầu, tình trạng không có năng lực trách nhiệm hình sự là trường hợp loại trừ trách nhiệm hình sự do không thỏa mãn yếu tố chủ thể trong cấu thành tội phạm. Nói cách khác, người phạm tội trong tình trạng không có năng lực trách nhiệm hình sự không phải chịu trách nhiệm hình sự.

Luật Hoàng Anh

Luật sư NGUYỄN ĐÌNH HIỆP - Những con số biết nói

Với 20 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực tư vấn pháp lý, Luật sư Nguyễn Đình Hiệp có sự am hiểu sâu sắc hệ thống pháp luật Việt Nam và triển khai thành công rất nhiều các vụ việc như:

Tư vấn mở chuỗi kinh doanh nhượng quyền thương mại

Tư vấn cấp Giấy phép viễn thông cho doanh nghiệp Việt Nam

Tư vấn pháp lý thường xuyên cho các doanh nghiệp Việt Nam, Trung Quốc, Hàn Quốc. Tiêu biểu như Công ty CP Tập đoàn Bình Minh, Công ty CP DV Viễn thông Hải Phòng

Tư vấn, xử lý thu hồi công nợ và khởi kiện/khởi tố các đối tượng có nợ khó đòi

Tư vấn pháp lý đầu tư, giấy phép, chuyển nhượng các dự án khoáng sản. Tiêu biểu như Dự án khai thác Khoáng sản của Công ty khoáng sản An Vượng tại huyện Đà Bắc tỉnh Hoà Bình (50ha).

Tư vấn pháp lý dự án đầu tư mở rộng sản xuất. Tiêu biểu như Dự án sản xuất 50 triệu sản phẩm điện tử thanh toán Công ty TNHH ST Vina (Hàn Quốc); Dự án mở rộng quy mô sản xuất của Công ty TNHH RFTech Việt Nam lên 20 triệu đô la Mỹ;

Tư vấn hợp đồng chuyển giao công nghệ và thực hiện thủ tục đăng ký hợp đồng chuyển giao công nghệ (hầu hết là doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài)

Tư vấn pháp lý dự án đầu tư bất động sản. Tiêu biểu như Dự án khu nghỉ dưỡng tại Vịnh Lan Hạ, thành phố Hải Phòng (30ha); Khu du lịch sinh thái và nghỉ dưỡng Avana Mai Chau Hideway, tỉnh Hòa Bình (32ha)

Tư vấn, thành lập các doanh nghiệp 100% vốn đầu tư nước ngoài tại Việt Nam trong các lĩnh vực. Tiêu biểu như Dự án nhà máy sản xuất của Công ty Mass Well Limited, Công ty Modern Shine Limited tại Trung tâm công nghiệp GNP Yên Bình

300

Tư vấn hồ sơ công bố sản phẩm, hồ sơ phòng cháy chữa cháy, hồ sơ an toàn vệ sinh thực phẩm, đăng ký mã số mã vạch, đăng ký/thông báo website…

500

Tư vấn bảo hộ nhãn hiệu (thương hiệu), quyền tác giả, sáng chế

700

Tư vấn, thực hiện các thủ tục, giấy phép con như: Giấy phép lao động cho người nước ngoài, cấp phép tạm trú cho người nước ngoài, Giấy phép trung tâm ngoại ngữ, Giấy phép ngành dược, Giấy phép quảng cáo…

2000

Tư vấn, thành lập các doanh nghiệp mới, chi nhánh, văn phòng đại diện trên cả nước; các thủ tục thay đổi đăng ký doanh nghiệp trên cả nước

3000

Tư vấn các vụ việc ly hôn, chia tài sản, quyền nuôi con; chia thừa kế; tranh chấp đất đai; tố tụng dân sự, tố tụng hình sự và tố tụng hành chính.

Chat ngay Gọi ngay Hồ sơ năng lực

Tình trạng không có năng lực trách nhiệm hình sự là gì?

Tình trạng không có năng lực trách nhiệm hình sự quy định tại Điều 21 BLHS

1. Căn cứ pháp lý

2. Tình trạng không có năng lực trách nhiệm hình sự