Tội khủng bố nhằm chống chính quyền nhân dân được quy định như thế nào? (Phần 1)

Ngoài tội hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân, pháp luật hình sự quy định thêm một tội phạm nữa cũng nhằm bảo vệ sự ổn định vững mạnh của chính quyền nhân dân là tội khủng bố nhằm chống chính quyền nhân dân.

1. Căn cứ pháp lý

Điều 113 Bộ luật hình sự số 100/2015/QH13 ngày 27/11/2015 ngày 27/11/2015 và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự số 12/2017/QH14 ngày 26/06/2017 (sau đây gọi tắt là Bộ luật hình sự) quy định về Tội khủng bố nhằm chống chính quyền nhân dân như sau:

“Điều 113. Tội khủng bố nhằm chống chính quyền nhân dân

1. Người nào nhằm chống chính quyền nhân dân mà xâm phạm tính mạng của cán bộ, công chức hoặc người khác hoặc phá hủy tài sản của cơ quan, tổ chức, cá nhân, thì bị phạt tù từ 12 năm đến 20 năm, tù chung thân hoặc tử hình.

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 10 năm đến 15 năm:

a) Thành lập, tham gia tổ chức khủng bố, tổ chức tài trợ khủng bố;

b) Cưỡng ép, lôi kéo, tuyển mộ, đào tạo, huấn luyện phần tử khủng bố; chế tạo, cung cấp vũ khí cho phần tử khủng bố;

c) Xâm phạm tự do thân thể, sức khỏe của cán bộ, công chức hoặc người khác; chiếm giữ, làm hư hại tài sản của cơ quan, tổ chức, cá nhân;

d) Tấn công, xâm hại, cản trở, gây rối loạn hoạt động của mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử của cơ quan, tổ chức, cá nhân.

3. Phạm tội trong trường hợp đe dọa thực hiện một trong các hành vi quy định tại khoản 1 Điều này hoặc có hành vi khác uy hiếp tinh thần của cán bộ, công chức hoặc người khác, thì bị phạt tù từ 05 năm đến 10 năm.

4. Khủng bố cá nhân, tổ chức nước ngoài hoặc các tổ chức quốc tế nhằm gây khó khăn cho quan hệ quốc tế của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, thì cũng bị xử phạt theo Điều này.

5. Người chuẩn bị phạm tội này, thì bị phạt tù từ 01 năm đến 05 năm.”

2. Dấu hiệu pháp lý tội khủng bố nhằm chống chính quyền nhân dân

2.1. Khách thể của tội phạm

Tội khủng bố nhằm chống chính quyền nhân dân là hành vi xâm phạm tính mạng của cán bộ, công chức hoặc người khác hoặc phá hủy tài sản của cơ quan, tổ chức, cá nhân nhằm chống lại chính quyền nhân dân. Do đó, khách thể của tội khủng bố nhằm chống chính quyền nhân dân là sự vững mạnh của chính quyền nhân dân, tính mạng, sức khỏe, tự do thân thể của con người.

2.2. Mặt khách quan của tội phạm

Điều 113 miêu tả các hành vi trong mặt khách quan của cấu thành tội phạm Tội khủng bố nhằm chống chính quyền nhân dân gồm 08 hành vi như sau:

a) Xâm phạm tính mạng của cán bộ, công chức hoặc công dân. Đây là trường hợp người phạm tội tiến hành “giết” cán bộ, công chức hoặc công dân bằng nhiều phương thức như bắn, chém, đâm, đầu độc,...

b) Phá hủy tài sản của cơ quan, tổ chức, cá nhân là hành vi làm mất hoàn toàn giá trị hoặc giá trị sử dụng (không thể sử dụng được nữa) của tải tài sản hợp pháp thuộc quyền quản lý của các cơ quan, cá nhân, tổ chức trong xã hội.

c) Thành lập, tham gia tổ chức khủng bố, tổ chức tài trợ khủng bố. Theo Điều 3 Luật phòng chống khủng bố số: 28/2013/QH13 ngày 12 tháng 6 năm 2013:

Khủng bố là một, một số hoặc tất cả hành vi của tổ chức, cá nhân nhằm chống chính quyền nhân dân, ép buộc chính quyền nhân dân, tổ chức nước ngoài, tổ chức quốc tế, gây khó khăn cho quan hệ quốc tế của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam hoặc gây ra tình trạng hoảng loạn trong công chúng. Các hành vi đó là:

- Xâm phạm tính mạng, sức khỏe, tự do thân thể hoặc đe dọa xâm phạm tính mạng, uy hiếp tinh thần của người khác;

- Chiếm giữ, làm hư hại, phá hủy hoặc đe dọa phá hủy tài sản; tấn công, xâm hại, cản trở, gây rối loạn hoạt động của mạng máy tính, mạng viễn thông, mạng Internet, thiết bị số của cơ quan, tổ chức, cá nhân;

- Hướng dẫn chế tạo, sản xuất, sử dụng hoặc chế tạo, sản xuất, tàng trữ, vận chuyển, mua bán vũ khí, vật liệu nổ, chất phóng xạ, chất độc, chất cháy và các công cụ, phương tiện khác nhằm phục vụ cho việc thực hiện hành vi quy định tại điểm a và điểm b nêu trên;

Tài trợ khủng bố là hành vi huy động, hỗ trợ tiền, tài sản dưới bất kỳ hình thức nào cho tổ chức, cá nhân khủng bố.

d) Cưỡng ép, lôi kéo, tuyển mộ, đào tạo, huấn luyện phần tử khủng bố; chế tạo, cung cấp vũ khí cho phần tử khủng bố.

đ) Xâm phạm tự do thân thể, sức khỏe của cán bộ, công chức hoặc người khác. Đây là trường hợp người phạm tội đã bắt giữ trái phép cán bộ, công chức hoặc người dân nước Cộng hòa xã hội Chủ nghĩa Việt Nam để làm con tin hoặc dùng sức mạnh tác động vào thân thể họ (đánh, đập,...) gây tổn hại về sức khỏe của họ. Ngoài ra còn, chiếm giữ, làm hư hại tài sản của cơ quan, tổ chức, cá nhân.

e) Tấn công, xâm hại, cản trở, gây rối loạn hoạt động của mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử của cơ quan, tổ chức, cá nhân.

f) Đe dọa thực hiện một trong các hành vi nếu trên là việc người phạm tội dùng lời nói hoặc bằng cử chỉ, thái độ nào đó làm cho người bị đe dọa có căn cứ hiểu rằng nếu họ thực hiện công vụ hoặc nghĩa vụ của công dân thì người phạm tội sẽ thực hiện những hành vi trên, đồng nghĩa với việc tính mạng, thân thể, tài sản hoặc quyền lợi ích hợp pháp của họ bị xâm phạm.

g) Khủng bố cá nhân, tổ chức nước ngoài hoặc các tổ chức quốc tế nhằm gây khó khăn cho quan hệ quốc tế của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Điều này cũng đã được làm rõ tại Điều 3 Luật phòng chống khủng bố số: 28/2013/QH13 ngày 12 tháng 6 năm 2013.

Tội khủng bố nhằm chống chính quyền nhân dân có thể gây ra 02 loại hậu quả:

Hậu quả trực tiếp: gây chết người, thương tích, tự do thân thể hoặc tinh thần bị xâm hại.

Hậu quả gián tiếp: thông qua việc xâm phạm đến tính mạng, sức khỏe, tinh thần, tự do thân thể của cán bộ, công chức hay người khác, người phạm tội có thể làm suy yếu chính quyền nhân dân. Hậu quả này không phải là dấu hiệu bắt buộc của cấu thành tội phạm.

So sánh với Điều 84 Bộ luật hình sự năm 1999, Điều 113 Bộ luật hình sự năm 2015 mở rộng khách thể bảo vệ, đối tượng tác động của tội phạm đó là tổ chức nước ngoài hoặc các tổ chức quốc tế. Kể từ khi Bộ luật hình sự năm 2015 có hiệu lực thi hành, hành vi khủng bố tổ chức nước ngoài, tổ chức quốc tế nhằm gây khó khăn cho quan hệ quốc tế của Nhà nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội khủng bố nhằm chống chính quyền nhân dân theo Điều 113 Bộ luật hình sự năm 2015 nếu thỏa mãn các dấu hiệu khác nữa cấu thành tội phạm này. Thêm nữa, Điều 84 Bộ luật hình sự năm 1999 chỉ quy định 1 tội khủng bố nói chung còn Bộ luật hình sự năm 2015 tác thành 02 tội riêng biệt là Tội khủng bố nhằm chống chính quyền nhân dân (Điều 113) và Tội khủng bố (Điều 299). Tội khủng bố nhằm chống chính quyền nhân dân được quy định trong Chương XIII – Các tội xâm phạm an ninh quốc gia còn tội khủng bố được quy định tại Chương XXI – Các tội xâm phạm an toàn công cộng, trật tự công cộng.

Tội phạm này có cấu thành hình thức. Tội phạm được coi là hoàn thành khi người phạm tội thực hiện một trong các hành vi được mô tả trong cấu thành tội phạm. Hậu quả của tội phạm không phải là dấu hiệu bắt buộc của cấu thành tội phạm, không phải là dấu hiệu định tội mà chỉ có thể là dấu hiệu trong xem xét quyết định hình phạt.

Trên đây là khách thể và mặt khách quan của tội khủng bố nhằm chống chính quyền nhân dân. Phần nội dung còn lại sẽ được Luật Hoàng Anh phân tích tiếp ở bài viết sau.

Luật Hoàng Anh