Tội sản xuất trái phép chất ma túy là gì? Pháp luật hình sự quy định khung hình phạt như thế nào đối với tội sản xuất trái phép chất ma túy?

Bộ luật hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) quy định tội sản xuất trái phép chất ma túy tại Điều 248, cụ thể như sau:

“Điều 248. Tội sản xuất trái phép chất ma túy

1. Người nào sản xuất trái phép chất ma túy dưới bất kỳ hình thức nào, thì bị phạt tù từ 02 năm đến 07 năm.

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 07 năm đến 15 năm:

a) Có tổ chức;

b) Phạm tội 02 lần trở lên;

c) Lợi dụng chức vụ, quyền hạn;

d) Lợi dụng danh nghĩa cơ quan, tổ chức;

đ) Nhựa thuốc phiện, nhựa cần sa hoặc cao côca có khối lượng từ 500 gam đến dưới 01 kilôgam;

e) Heroine, Cocaine, Methamphetamine, Amphetamine, MDMA hoặc XLR-11 có khối lượng từ 05 gam đến dưới 30 gam;

g) Các chất ma túy khác ở thể rắn có khối lượng từ 20 gam đến dưới 100 gam;

h) Các chất ma túy khác ở thể lỏng có thể tích từ 100 mililít đến dưới 200 mililít;

i) Tái phạm nguy hiểm;

k) Có 02 chất ma túy trở lên mà tổng khối lượng hoặc thể tích của các chất đó tương đương với khối lượng hoặc thể tích chất ma túy quy định tại một trong các điểm từ điểm đ đến điểm h khoản này.

3. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 15 năm đến 20 năm:

a) Có tính chất chuyên nghiệp;

b) Nhựa thuốc phiện, nhựa cần sa hoặc cao côca có khối lượng từ 01 kilôgam đến dưới 05 kilôgam;

c) Heroine, Cocaine, Methamphetamine, Amphetamine, MDMA hoặc XLR-11 có khối lượng từ 30 gam đến dưới 100 gam;

d) Các chất ma túy khác ở thể rắn có khối lượng từ 100 gam đến dưới 300 gam;

đ) Các chất ma túy khác ở thể lỏng có thể tích từ 200 mililít đến dưới 750 mililít;

e) Có 02 chất ma túy trở lên mà tổng khối lượng hoặc thể tích của các chất đó tương đương với khối lượng hoặc thể tích chất ma túy quy định tại một trong các điểm từ điểm b đến điểm đ khoản này.

4. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù 20 năm, tù chung thân hoặc tử hình:

a) Nhựa thuốc phiện, nhựa cần sa hoặc cao côca có khối lượng 05 kilôgam trở lên;

b) Heroine, Cocaine, Methamphetamine, Amphetamine, MDMA hoặc XLR-11 có khối lượng 100 gam trở lên;

c) Các chất ma túy khác ở thể rắn có khối lượng 300 gam trở lên;

d) Các chất ma túy khác ở thể lỏng có thể tích 750 mililít trở lên;

đ) Có 02 chất ma túy trở lên mà tổng khối lượng hoặc thể tích của các chất đó tương đương với khối lượng hoặc thể tích chất ma túy quy định tại một trong các điểm từ điểm a đến điểm d khoản này.

5. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 500.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm hoặc tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.”

Các yếu tố cấu thành tội phạm nói chung bao gồm 4 yếu tố: Khách thể, chủ thể, mặt khách quan và mặt chủ quan của tội phạm. Tội sản xuất trái phép chất ma túy cũng bao gồm 4 yếu tố, cụ thể như sau:

1. Khách thể của tội phạm

Hành vi phạm tội sản xuất trái phép chất ma túy xâm phạm chế độ quản lý các chất ma túy của Nhà nước, trực tiếp là hoạt động sản xuất ma túy; xâm phạm trật tự, an toàn xã hội. Đối tượng tác động của tội phạm này là các chất ma túy, tiền chất ma túy. Tiền chất ma túy là các hóa chất không thể thiếu được trong quá trình điều chế, sản xuất chất ma túy được quy định trong các danh mục tiền chất do Chính phủ ban hành.

2. Chủ thể của tội phạm

Người từ đủ 16 tuổi trở lên, có năng lực TNHS và đã thực hiện hành vi được mô tả trong Điều 248. Ngoài ra theo điểm c Khoản 2 Điều 12 của Bộ luật hình sự năm 2015 về độ tuổi chịu trách nhiệm hình sự thì người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi có thể phải chịu TNHS về tội này nếu thực hiện hành vi phạm tội thoả mãn quy định tại khoản 2, 3, 4 của Điều 248.

3. Mặt khách quan của tội phạm

Mặt khách quan của tội pham được thể hiện ở hành vi sản xuất trái phép chất ma túy dưới bất kỳ hình thức nào, tức là sản xuất trái với quy định của Nhà nước. Người có hành vi tham gia vào bất kỳ một công đoạn nào của quá trình tạo ra chất ma túy đều được coi là sản xuất chất ma túy. Sản xuất chất ma túy bao gồm nhiều phương pháp, cách thức và nhiều công đoạn khác nhau. Các phương pháp chủ yếu trong hoạt động sản xuất chất ma túy như: Chiết xuất, điều chế, pha chế,…

Nhà nước độc quyền sản xuất ma túy và chỉ giao cho những cơ sở nhất định tiến hành sản xuất một số chất ma túy phục vụ mục đích hợp pháp như điều chế thuốc chữa bệnh,… Các hành vi sản xuất chất ma túy không thuộc cơ sở được cấp phép hoặc thuộc cơ sở được cho phép nhưng sản xuất không đúng quy trình, quy định đã được cấp phép bị coi là trái phép.

4. Mặt chủ quan của tội phạm

Người phạm tội sản xuất trái phép chất ma tuý có lỗi cố ý trực tiếp, khi thực hiện, họ nhận thức rõ hành vi sản xuất trái phép chất ma túy là gây nguy hiểm cho xã hội, thấy trước hậu quả của hành vi đó, nhưng vẫn mong muốn thực hiện nó.

5. Hình phạt

 Điều 248 quy định bốn khung hình phạt bổ sung (khoản 1, khoản 2, khoản 3 và khoản 4) và một khung hình phạt bổ sung (khoản 5) đối với tội sản xuất trái phép chất ma túy, cụ thể như sau:

- Khoản 1: Quy định hình phạt tù 02 năm đến 07 năm đối với trường hợp phạm tội cấu thành cơ bản không có tình tiết tăng nặng.

- Khoản 2: Quy định hình phạt tù từ 07 năm đến 15 năm đối với các trường hợp phạm tội có một trong các tình tiết tăng nặng sau:

+ Có tổ chức: được hiểu là hành vi phạm tội được thực hiện bởi từ 02 người trở lên và có sự câu kết chặt chẽ giữa những người cùng thực hiện tội phạm (Khoản 2 Điều 17 Bộ luật hình sự năm 2015 về phạm tội có tổ chức)

+ Phạm tội 02 lần trở lên nhưng chưa bị truy tố, xét xử trong các lần phạm tội

+ Lợi dụng chức vụ, quyền hạn: Là hành vi mà người phạm tội dựa vào sự thuận lợi do chức vụ mà mình đảm nhiệm tại cơ quan, tổ chức liên quan đến sản xuất ma túy để tiến hành sản xuất ma túy trái phép.

+ Lợi dụng danh nghĩa cơ quan, tổ chức: Là hành vi người phạm tội lợi dụng cơ quan nhà nước, các tổ chức nhất định được giao chức năng, nhiệm vụ nghiên cứu và sản xuất ma túy cho mục đích hợp pháp như phục vụ y học,… để tiến hành sản xuất ma túy trái phép.

+ Các điểm đ, e, g, h của khoản này quy định về khối lượng, thể tích các chất ma túy tương ứng. Các chất ma túy khác ở thể rắn, ở thể lỏng là các chất ma túy không phải là nhựa thuốc phiện, nhựa cần sa, cao cocain hoặc Heroine, Cocain.

+ Tái phạm nguy hiểm là trường hợp người phạm tội đã bị kết án về tội phạm rất nghiêm trọng, tội phạm đặc biệt nghiêm trọng do cố ý, chưa được xóa án tích mà lại phạm tội sản xuất chất trái phép chất ma túy hoặc trường hợp người phạm tội đã tái phạm, chưa được xóa án tích mà lại thực hiện phạm tội sản xuất chất trái phép chất ma túy. (Điều 54 Bộ luật hình sự năm 2015 về tái phạm, tái phạm nguy hiểm)

+ Có 02 chất ma túy trở lên mà tổng khối lượng hoặc thể tích của các chất đó tương đương với khối lượng hoặc thể tích chất ma túy quy định tại một trong các điểm từ điểm đ đến điểm h khoản 2.

- Khoản 3: Quy định hình phạt tù từ 15 năm đến 20 năm đối với các trường hợp phạm tội có một trong các tình tiết tăng nặng sau:

+ Có tính chất chuyên nghiệp: Căn cứ vào Nghị quyết số 01/2006/NQ-HĐTP ngày 12 tháng 5 năm 2006 hướng dẫn áp dụng một số quy định của Bộ luật Hình sự tại Mục 5 thì trường hợp thỏa mãn hai điều kiện sau được coi là phạm tôi có tính chất chuyên nghiệp: “a. Cố ý phạm tội từ năm lần trở lên về cùng một tội phạm không phân biệt đã bị truy cứu trách nhiệm hình sự hay chưa bị truy cứu trách nhiệm hình sự, nếu chưa hết thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự hoặc chưa được xóa án tích; b. Người phạm tội đều lấy các lần phạm tội làm nghề sinh sống và lấy kết quả của việc phạm tội làm nguồn sống chính.”

+ Các điểm b, c, d, đ, e khoản này quy định về khối lượng, thể tích các chất ma túy tương ứng.

- Khoản 4: Quy định hình phạt tù từ 20 năm, tù chung thuân hoặc tử hình đối với các trường hợp phạm tội với khối lượng, thể tích các chất ma túy quy định tại các điểm a, b, c, d, đ khoản này.

- Ngoài ra khoản 5 Điều 248 còn quy định về hình phạt bổ sung có thể bị áp dụng thêm đối với người phạm tội sản xuất trái phép chất ma túy là: phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 500.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm hoặc tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.

Luật Hoàng Anh