Tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán hoặc chiếm đoạt tiền chất dùng vào việc sản xuất trái phép chất ma túy là gì?

Bộ luật hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) quy định tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán hoặc chiếm đoạt tiền chất vào việc sản xuất trái phép chất ma túy tại Điều 253, cụ thể như sau:

“Điều 253. Tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán hoặc chiếm đoạt tiền chất dùng vào việc sản xuất trái phép chất ma túy

1. Người nào tàng trữ, vận chuyển, mua bán hoặc chiếm đoạt tiền chất dùng vào việc sản xuất trái phép chất ma túy thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 01 năm đến 06 năm:

a) Đã bị xử phạt vi phạm hành chính về một trong các hành vi quy định tại Điều này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm;

b) Tiền chất ở thể rắn có khối lượng từ 50 gam đến dưới 200 gam;

c) Tiền chất ở thể lỏng có thể tích từ 75 mililít đến dưới 300 mililít.

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 06 năm đến 13 năm:

a) Có tổ chức;

b) Phạm tội 02 lần trở lên;

c) Lợi dụng chức vụ, quyền hạn;

d) Lợi dụng danh nghĩa cơ quan, tổ chức;

đ) Tiền chất ở thể rắn có khối lượng từ 200 gam đến dưới 500 gam;

e) Tiền chất ở thể lỏng có thể tích từ 300 mililít đến dưới 750 mililít;

g) Sử dụng người dưới 16 tuổi vào việc phạm tội;

h) Vận chuyển, mua bán qua biên giới;

i) Tái phạm nguy hiểm.

3. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 13 năm đến 20 năm:

a) Tiền chất ở thể rắn có khối lượng từ 500 gam đến dưới 1.200 gam;

b) Tiền chất ở thể lỏng có thể tích từ 750 mililít đến dưới 1.800 mililít.

4. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù 20 năm hoặc tù chung thân:

a) Tiền chất ở thể rắn có khối lượng 1.200 gam trở lên;

b) Tiền chất ở thể lỏng có thể tích 1.800 mililít trở lên.

5. Trường hợp phạm tội có cả tiền chất ở thể rắn và tiền chất ở thể lỏng thì được quy đổi để làm căn cứ truy cứu trách nhiệm hình sự, với tỷ lệ 01 gam tiền chất ở thể rắn tương đương với 1,5 mililít tiền chất ở thể lỏng. Sau khi quy đổi, số lượng tiền chất thuộc khoản nào, thì người thực hiện hành vi phạm tội bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo khoản đó.”

Các yếu tố cấu thành tội phạm nói chung bao gồm 4 yếu tố: Khách thể, chủ thể, mặt khách quan và mặt chủ quan của tội phạm. Tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán hoặc chiếm đoạt tiền chất vào việc sản xuất trái phép chất ma túy cũng bao gồm 4 yếu tố cấu thành, cụ thể như sau:

1. Khách thể của tội phạm

Tiền chất dùng vào việc sản xuất trái phép chất ma túy là các chất có trong tự nhiên hoặc tổng hợp mà từ các chất này sẽ bào chế đươc một trong các chất ma túy, Theo 3 công ước của Liên hợp quốc về kiểm soát ma túy quy định gồm 22 tiền chất cần kiểm soát. Ví dụ: ê-phê-đrin, pờ-sơ-phê-đrin, axetic anhidric, axit sunfuric,… Ở Việt Nam, Chính phủ quy định danh mục các tiền chất tại Nghị định số 73/2018/NĐ-CP ngày 15 tháng 5 năm 2018, Điều 1, Danh Mục IV và Nghị định số 60/2020/NĐ-CP ngày 29 tháng 5 năm 2020 sửa đổi bổ sung danh mục các chất ma túy và tiền chất ban hành kèm theo Nghị định số 73/2018/NĐ-CP ngày 15 tháng 5 năm 2018 của Chính phủ quy định các danh mục chất ma túy và tiền chất, Điều 1, Mục 7.

Tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán hoặc chiếm đoạt tiền chất dùng vào việc sản xuất trái phép chất ma túy xâm phạm chế độ quản lý các chất ma túy cũng như tiền chất dùng vào việc sản xuất chất ma túy của Nhà nước; xâm phạm trật tự, an toàn xã hội.

2. Mặt khách quan của tội phạm

Mặt khách quan của tội phạm thể hiện ở các hành vi tàng trữ, vận chuyển, mua bán hoặc chiếm đoạt tiền chất dùng vào việc sản xuất trái phép chất ma túy. Theo Thông tư liên tịch số 17/2007/TTLT-BCA-VKSNDTC-TANDTC-BTP ngày 24 tháng 12 năm 2007 hướng dẫn áp dụng một số quy định tại chương XVIII “các tội phạm về ma túy” của Bộ luật hình sự năm 1999 thì các hành vi bao gồm:

- Tàng trữ tiền chất dùng vào việc sản xuất trái phép chất ma túy là cất giữ, cất giấu bất hợp pháp tiền chất ở bất cứ nơi nào (như trong nhà, ngoài vườn, chôn dưới đất, để trong vali, hoặc cho vào thùng xăng xe…) để dùng vào việc sản xuất trái phép chất ma túy.

- Vận chuyển tiền chất dùng vào việc sản xuất trái phép chất ma túy” là hành vi chuyển dịch bất hợp pháp tiền chất từ nơi này đến nơi khác dưới bất kỳ hình thức nào (có thể bằng các phương tiện khác nhau như ô tô, tàu bay, tàu thủy…; trên các tuyến đường khác nhau như đường bộ, đường sắt, đường hàng không, đường thủy, đường bưu điện…; có thể để trong người như cho vào túi áo, quần, nuốt vào bụng…; có thể để trong hành lý như vali, túi xách…) để dùng vào việc sản xuất trái phép chất ma túy.

- Mua bán tiền chất dùng vào việc sản xuất trái phép chất ma túy” là một trong các hành vi sau đây:

+ Bán tiền chất cho người khác để người đó sản xuất trái phép chất ma túy;

+ Mua tiền chất nhằm bán cho người khác để người đó sản xuất trái phép chất ma túy;

+ Xin tiền chất nhằm bán trái phép cho người khác để người đó sản xuất trái phép chất ma túy;

+ Dùng tiền chất để trao đổi, thanh toán trái phép cho người khác để người đó sản xuất trái phép chất ma túy;

+ Dùng tài sản (không phải là tiền) đem trao đổi, thanh toán lấy tiền chất nhằm bán lại cho người khác để người đó sản xuất trái phép chất ma túy;

+ Tàng trữ tiền chất nhằm bán trái phép cho người khác để người đó sản xuất trái phép chất ma túy;

+ Vận chuyển tiền chất nhằm bán trái phép cho người khác để người đó sản xuất trái phép chất ma túy.

- Chiếm đoạt tiền chất dùng vào việc sản xuất trái phép chất ma túy là một trong các hành vi trộm cắp, lừa đảo, lạm dụng tín nhiệm, cưỡng đoạt, cướp, cướp giật, công nhiên chiếm đoạt… tiền chất của người khác để dùng vào việc sản xuất trái phép chất ma túy.

3. Chủ thể của tội phạm

Chủ thể của tội vận chuyển trái phép chất ma túy là người từ đủ 16 tuổi trở lên, có năng lực TNHS và đã thực hiện hành vi được mô tả trong Điều 252. Đối với tình tiết tăng nặng định khung ở khoản 2, chủ thế của tội phạm là chủ thể đặc biệt, cụ thể người có chức vụ, quyền hạn, đã lợi dụng chức vụ, quyền hạn để phạm tội.

4. Mặt chủ quan của tội phạm

Người phạm tội chiếm đoạt chất ma tuý có lỗi cố ý trực tiếp, khi thực hiện, người phạm tội nhận thức rõ hành vi tàng trữ, vận chuyển, mua bán hoặc chiếm đoạt tiền chất dùng vào việc sản xuất trái phép chất ma túy là gây nguy hiểm cho xã hội, thấy trước hậu quả của hành vi đó, nhưng vẫn mong muốn thực hiện nó.

Luật Hoàng Anh