Tội trồng cây thuốc phiện, cây côca, cây cần sa hoặc các loại cây khác có chứa chất ma túy là gì? Khung hình phạt áp dụng ra sao?

Tội trồng cây thuốc phiện, cây côca, cây cần sa hoặc các loại cây khác có chứa chất ma túy được quy định tại Điều 247 Bộ luật Hình sự năm 2015 như sau:

“Điều 247. Tội trồng cây thuốc phiện, cây côca, cây cần sa hoặc các loại cây khác có chứa chất ma túy

1. Người nào trồng cây thuốc phiện, cây côca, cây cần sa hoặc các loại cây khác có chứa chất ma túy do Chính phủ quy định thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm:

a) Đã được giáo dục 02 lần và đã được tạo điều kiện ổn định cuộc sống;

b) Đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm;

c) Với số lượng từ 500 cây đến dưới 3.000 cây.

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 03 năm đến 07 năm:

a) Có tổ chức;

b) Với số lượng 3.000 cây trở lên;

c) Tái phạm nguy hiểm.

3. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng.

4. Người nào phạm tội thuộc khoản 1 Điều này, nhưng đã tự nguyện phá bỏ, giao nộp cho cơ quan chức năng có thẩm quyền trước khi thu hoạch, thì có thể được miễn trách nhiệm hình sự.”

Các yếu tố cấu thành tội phạm nói chung bao gồm 4 yếu tố: Khách thể, chủ thể, mặt khách quan và mặt chủ quan của tội phạm. Tội trồng cây thuốc phiện, cây côca, cây cần sa hoặc các loại cây khác có chứa chất ma túy cũng gồm 4 yếu tố, cụ thể như sau:

1. Khách thể của tội phạm

Trồng cây thuốc phiện, cây côca, cây cần sa hoặc các loại cây khác có chứa chất ma túy là hành vi thực hiện các biện pháp gieo trồng, chăm bón, thu hoạch... đối với các loại cây đó. Khách thể của tội phạm chính là chính sách của Nhà nước cấm trồng cây thuốc phiện, cây côca, cây cần sa hoặc các loại cây khác có chứa chất ma túy bị xâm phạm.

2. Chủ thể của tội phạm

Người thực hiện hành  vi được mô tả ở Điều 247 có năng lực trách nhiệm hình sự và đạt độ tuổi từ đủ 16 tuổi trở lên (Khoản 1 Điều 12 Bộ luật hình sự năm 2015).

3. Mặt khách quan của tội phạm

Mặt khách quan của tội phạm được thể hiện ở hành vi của người trồng cây thuốc phiện, cây côca, cây cần sa và các loại cây khác có chứa chất ma túy từ giai đoạn chuẩn bị giống cây trồng, làm đất, gieo trồng, bón phân, vun xới, chăm sóc, thu hoạch,… Người phạm tội có thể tham gia thực hiện cả quá trình trồng cây hoặc có thể chỉ tham gia vào một khâu trong cả quá trình. Người làm thuê trồng cây thuốc phiện, cây côca, cây cần sa và các loại cây khác có chứa chất ma túy cho người khác được coi là đồng phạm về tội này. Địa điểm trồng cây: vườn, rừng, đồi…

Đối với các đồng bào dân tộc ít người, việc trồng các loại cây này đã trở thành thói quen lâu đời của họ vì vậy thường chỉ truy cứu trách nhiệm hình sự sau khi người vi phạm đã được giáo dục nhiều lần (từ 02 lần trở lên), đã được tạo điều kiện ổn định cuộc sống và đã bị xử phạt hành chính nhưng vẫn tiếp tục trồng các loại cây này.

4. Mặt chủ quan của tội phạm

Người phạm tội trồng cây thuốc phiện, cây côca, cây cần sa hoặc các loại cây khác có chứa chất ma túy với lỗi cố ý trực tiếp. Bởi họ là chủ thể trực tiếp thực hiện hành vi trồng cây và họ nhận thức rõ hành vi trồng các loại cây đó của mình là không được phép, gây nguy hiểm cho xã hội, thấy trước hậu quả và mong muốn hậu quả xảy ra hoặc tuy không mong muốn nhưng vẫn có ý thức để mặc cho hậu quả đó xảy ra (Điều 10 Bộ luật hình sự năm 2015)

5. Hình phạt:

Điều 247 quy định hai khung hình phạt chính (khoản 1 và khoản 2) và một khung hình phạt bổ sung (khoản 3) như sau:

- Khoản 1: Hình phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm đối với trường hợp phạm tội cơ bản không có tình tiết tăng nặng

- Khoản 2: Hình phạt tù từ 03 năm đến 07 năm đối với trường hợp phạm tội có tình tiết tăng nặng bao gồm:

+ Có tổ chức (từ 02 người trở lên): Được hiểu là hành vi phạm tội được thực hiện bởi từ 02 người trở lên và có sự câu kết chặt chẽ giữa những người cùng thực hiện tội phạm (Khoản 2 Điều 17 Bộ luật hình sự năm 2015 về phạm tội có tổ chức).

+ Số lượng 3.000 cây trở lên.

+ Tái phạm nguy hiểm: Là trường hợp người phạm tội đã bị kết án về tội phạm rất nghiêm trọng, tội phạm đặc biệt nghiêm trọng do cố ý, chưa được xóa án tích mà lại phạm tội mua bán trái phép chất ma túy hoặc trường hợp người phạm tội đã tái phạm, chưa được xóa án tích mà lại thực hiện phạm tội này (Điều 54 Bộ luật hình sự năm 2015 về tái phạm, tái phạm nguy hiểm).

- Khoản 3 quy định về hình phạt bổ sung có thể bị áp dụng đối với người phạm tội là phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng.

Trong trường hợp người phạm tội đã tự nguyện phá bỏ và giao nộp cho cơ quan chức năng có thẩm quyền trước khi thu hoạch có thể được miễn trách nhiệm hình sự theo Khoản 3 Điều này.

Luật Hoàng Anh