Trách nhiệm phòng, chống ma túy của cá nhân, gia đình được pháp luật quy định như thế nào?

Ma túy gây ra nhiều hiểm họa cho xã hội, các hành vi phạm tội về ma túy xâm phạm nghiêm trọng đến trật tự, an ninh xã hội. Vì vậy, vấn đề phòng, chống ma túy được đặt ra không chỉ đối với các cơ quan, ban ngành mà toàn thể xã hội đều phải chung tay cùng thực hiện công tác phòng, chống ma túy để bảo vệ đời sống xã hội, bảo vệ sự phát triển lành mạnh của dân tộc. Đặc biệt là các chủ thể gần gũi, trực tiếp và đóng vai trò quan trọng trong công tác phòng, chống ma túy. Các chủ thể này chính là các cá nhân và gia đình. Luật phòng, chống ma túy năm 2021 quy định rõ trách nhiệm phòng, chống ma túy của cá nhân, gia đình như sau:

“Điều 6. Trách nhiệm của cá nhân, gia đình

1. Tuyên truyền, giáo dục thành viên trong gia đình, người thân về tác hại của ma túy và thực hiện quy định của pháp luật về phòng, chống ma túy; quản lý, ngăn chặn thành viên trong gia đình vi phạm pháp luật về phòng, chống ma túy.

2. Thực hiện đúng chỉ định của người có thẩm quyền về sử dụng thuốc gây nghiện, thuốc hướng thần, thuốc tiền chất, thuốc thú y có chứa chất ma túy, tiền chất.

3. Hợp tác với cơ quan chức năng trong đấu tranh với tội phạm và tệ nạn ma túy; tham gia hỗ trợ hoạt động cai nghiện ma túy tự nguyện tại gia đình, cộng đồng, cai nghiện ma túy tại cơ sở cai nghiện ma túy và điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc thay thế; theo dõi, giúp đỡ người sau cai nghiện ma túy hòa nhập cộng đồng; phòng, chống tái nghiện ma túy.

4. Cung cấp kịp thời thông tin về tội phạm, tệ nạn ma túy và việc trồng cây có chứa chất ma túy cho cơ quan công an hoặc cơ quan nhà nước có thẩm quyền; tham gia xóa bỏ cây có chứa chất ma túy do chính quyền địa phương tổ chức.”

Qua đây, ta có thể thấy cá nhân, gia đình có bốn nhiệm vụ cơ bản trong công tác phòng, chống ma túy.

Thứ nhất, trách nhiệm tuyên truyền, giáo dục thành viên trong gia đình, người thân về tác hại của ma túy và thực hiện quy định của pháp luật về phòng, chống ma túy và quản lý, ngăn chặn thành viên trong gia đình vi phạm pháp luật về phòng, chống ma túy.

Đối với trách nhiệm này đặt ra với mọi thành viên trong gia đình và với mọi lứa tuổi. Tuy nhiên cần chú trọng tuyên truyền, giáo dục đối với các thành viên đang trong độ tuổi chưa thành niên, đây là độ tuổi dễ sa vào các tệ nạn xã hội trong đó có tệ nạn ma túy vì những cám dỗ xung quanh, sự tò mò, thiếu hiểu biết.

Đối với quản lý, ngăn chặn thành viên trong gia đình vi phạm pháp luật về phòng, chống ma túy là việc mỗi cá nhân trong gia đình điều khiển, chỉ đạo, phối hợp áp dụng các biện pháp tùy theo mức độ nhằm mục đích ngăn chặn người thân của mình không vi phạm các hành vi bị nghiêm cấm theo pháp luật phòng, chống ma túy.

Thứ hai, thực hiện đúng chỉ định của người có thẩm quyền về sử dụng thuốc gây nghiện, thuốc hướng thần, thuốc tiền chất, thuốc thú y có chứa chất ma túy, tiền chất. Trách nhiệm này là việc các cá nhân khi sử dụng thuốc gây nghiện, thuốc hướng thần với mục đích chữa bệnh phải tuân thủ đúng chỉ định của bác sĩ, cơ quan y tế có thẩm quyền.

Ngoài ra khi sử dụng thuốc tiền chất, thuốc thú y có chứa chất ma túy, tiền chất vào các mục đích hợp pháp như phục vụ y tế, sản xuất thuốc… cần thực hiện đúng theo quy định của pháp luật, không sử dụng vào mục đích trái phép.

Thứ ba, hợp tác với cơ quan chức năng trong công tác phòng, chống tội phạm và tệ nạn ma túy. Các cá nhân có trách nhiệm phát hiện, cung cấp nhanh chóng các thông tin về tệ nạn ma tuý tại địa phương cho cơ quan công an hoặc cơ quan khác có thẩm quyền; không gây cản trở cơ quan chức năng thực hiện công tác phòng, chống ma túy. Không bao che cho người thân, gia đình vi phạm pháp luật về ma túy,… Giúp đỡ, hỗ trợ người thân trong quá trình cai nghiện, đáp ứng, cung cấp các điều kiện cần thiết, tạo điều kiện thuận lợi để người thân cai nghiện theo quy định của pháp luật; không kì thị, xa lánh những người cai nghiện ma túy, người sau cai nghiện,…

Thứ tư, các cá nhân có trách nhiệm cung cấp thông tin liên quan đến tội phạm và tệ nạn ma túy. Như vậy, trong trường hợp phát hiện các đối tượng của tệ nạn ma túy, tội phạm ma túy là người thân trong gia đình hay bất kì một cá nhân nào, người phát hiện phải có trách nhiệm báo cáo, tố giác với cơ quan chức năng, cung cấp kịp thời các thông tin trong phạm vi nhận biết. Cá nhân, gia đình cũng cần tích cực, tự nguyện tham gia hỗ trợ cơ quan chức năng trong việc phát hiện và quản lí các trường hợp vi phạm.

Bên cạnh đó, cá nhân, gia đình phải chủ động tham gia các chương trình triệt phá các loại cây có chứa chất ma túy mà Nhà nước quy định do địa phương tổ chức. Đặc biệt với các hộ gia đình sinh sống ở vùng  núi có thói quen trồng các loại cây có chứa chất ma túy do điều kiện sinh sống khó khăn và thiếu hiểu biết, phải nhanh chóng, tự nguyện và chủ động triệt phá, chuyển đổi loại cây trồng sau khi được giáo dục nhiều lần hoặc đã được Nhà nước tạo điều kiện ổn định cuộc sống.

Luật Hoàng Anh