Điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc thay thế là một trong những biện pháp can thiệp giảm tác hại đối với người sử dụng trái phép chất ma túy và người nghiện ma túy.

Biện pháp này được thực hiện dựa trên những nguyên tác do pháp luật quy định. Vậy đối tượng và cách thức tham gia điều trị nghiện chất dạng thuốc phiện được thực hiện như thế nào?

Nghị định số 90/2016/NĐ-CP ngày 01/7/2016 của Chính phủ quy định chi tiết về trình tự, thủ tục điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc thay thế.

1. Đối tượng đăng ký tham gia điều trị nghiện chất dạng thuốc phiện

Điều 6 Nghị định số 90/2016/NĐ-CP ngày 01/7/2016 của Chính phủ quy định các đối tượng đăng ký tham gia điều trị nghiện chất dạng thuốc phiện như sau:

- Thứ nhất, đối tượng là người nghiện chất dạng thuốc phiện tự nguyện tham gia điều trị nghiện chất dạng thuốc phiện và cam kết tuân thủ điều trị nghiện chất dạng thuốc phiện theo quy định của pháp luật.

Đối với người nghiện chất dạng thuốc phiện từ đủ 06 tuổi đến dưới 15 tuổi, chỉ được điều trị nghiện chất dạng thuốc phiện sau khi có sự đồng ý bằng văn bản của người đại diện theo pháp luật của người đó.

Điều này bảo vệ quyền của trẻ em và đảm bảo sức khỏe cho người điều trị đang ở trong độ tuổi đang phát triển về thể trạng và tâm lý.

- Thứ hai, đối tượng là học viên, phạm nhân, trại viên, học sinh trường giáo dưỡng nghiện chất dạng thuốc phiện trước khi được đưa vào quản lý trong các cơ sở cai nghiện bắt buộc, trại giam, trại tạm giam, cơ sở giáo dục bắt buộc, trường giáo dưỡng tự nguyện tham gia điều trị nghiện chất dạng thuốc phiện và cam kết tuân thủ điều trị nghiện chất dạng thuốc phiện.

Đối với người nghiện chất dạng thuốc phiện thuộc các trường hợp là học sinh trường giáo dưỡng từ đủ 06 tuổi đến dưới 15 tuổi, chỉ được điều trị nghiện chất dạng thuốc phiện sau khi có sự đồng ý bằng văn bản của người đại diện theo pháp luật của người đó.

Phạm nhân tham gia điều trị nghiện chất dạng thuốc phiện được hưởng đầy đủ quyền như những phạm nhân khác. Điều này bảo vệ quyền con người cơ bản của phạm nhân. (Phạm nhân là người đang chấp hành án phạt tù có thời hạn, tù chung thân theo khoản 2 Điều 3 Luật Thi hành án hình sự năm 2019).

2. Trình tự thủ tục thực hiện điều trị nghiện chất dạng thuốc phiện bằng thuốc thay thế

2.1. Hồ sơ đăng ký tham gia điều trị nghiện chất dạng thuốc phiện

Các đối tượng nghiện chất dạng thuốc phiện đăng ký tham gia điều trị phải lập hồ sơ đăng ký tham gia điều trị nghiện chất dạng thuốc phiện theo quy định pháp luật.

Hồ sơ đăng ký điều trị nghiện chất dạng thuốc phiện gồm những tài liệu sau:

- Đơn đăng ký điều trị nghiện chất dạng thuốc phiện bằng thuốc thay thế theo Mẫu số 01 quy định tại Phụ lục ban hành kèm theo Nghị định số 90/2016/NĐ-CP ngày 01/7/2016 của Chính phủ.

- Bản sao của một trong những giấy tờ sau (áp dụng với người nghiện chất dạng thuốc phiện tự nguyện tham gia điều trị nghiện chất dạng thuốc phiện; không áp dụng với học viên, phạm nhân, trại viên, học sinh trường giáo dưỡng nghiện chất dạng thuốc phiện).

+ Chứng minh nhân dân

+ Hộ chiếu

+ Giấy khai sinh hoặc hộ khẩu

+ Giấy phép lái xe

2.2. Tiếp nhận tham gia điều trị nghiện chất dạng thuốc phiện đối với người nghiện chất dạng thuốc phiện

* Trường hợp tiếp nhận điều trị nghiện chất dạng thuốc phiện đối với người nghiện chất dạng thuốc phiện ngoài cộng đồng

Đây là trường hợp người nghiện chất dạng thuốc phiện ngoài cộng đồng tự nguyện đăng ký điều trị tại cơ sở điều trị.

- Người nghiện chất dạng thuốc phiện nộp hồ sơ đăng ký điều trị nghiện chất dạng thuốc phiện theo quy định đã nêu và phân tích ở trên.

-  Ngay sau khi nhận được hồ sơ đăng ký điều trị nghiện chất dạng thuốc phiện hợp lệ, người đứng đầu cơ sở điều trị có trách nhiệm tiến hành:

+ Tổ chức khám đánh giá tình trạng nghiện cho người đăng ký điều trị nghiện chất dạng thuốc phiện

+ Tiếp nhận trường hợp đủ điều kiện tham gia điều trị nghiện chất dạng thuốc phiện theo Mẫu số 02 quy định tại Phụ lục ban hành kèm theo Nghị định số 90/2016/NĐ-CP ngày 01/7/2016 của Chính phủ.

Trường hợp không đồng ý tiếp nhận, phải trả lời bằng văn bản và nêu rõ lý do.

- Giấy tiếp nhận trường hợp đủ điều kiện tham gia điều trị nghiện chất dạng thuốc phiện được lập thành 02 bản:

+ 01 bản gửi người được điều trị nghiện chất dạng thuốc phiện hoặc người đại diện theo pháp luật của người được điều trị nghiện chất dạng thuốc phiện trong trường hợp người đó từ đủ 06 tuổi đến dưới 15 tuổi.

+ 01 bản lưu hồ sơ điều trị của người được điều trị nghiện chất dạng thuốc phiện tại cơ sở điều trị.

Điều này đảm bảo sự quản lý, theo dõi, giám sát của cơ sở cai nghiện và người trực tiếp điều trị cũng như người đại diện trong quá trình điều trị.

* Trường hợp tiếp nhận điều trị nghiện chất dạng thuốc phiện đối với người nghiện chất dạng thuốc phiện khi được đưa vào quản lý trong cơ sở cai nghiện bắt buộc, trại giam, trại tạm giam, cơ sở giáo dục bắt buộc, trường giáo dưỡng.

Đây là các trường hợp thực hiện cai nghiện bắt buộc tại cơ sở cai nghiện, pham nhân hoặc học sinh trường giáo dưỡng, cơ sở giáo dục bắt buộc tự nguyện đăng ký tham gia điều trị tại cơ sở điều trị.

- Học viên, phạm nhân, trại viên, học sinh trường giáo dưỡng nghiện chất dạng thuốc phiện trước khi được đưa vào quản lý trong các cơ sở cai nghiện bắt buộc, trại giam, trại tạm giam, cơ sở giáo dục bắt buộc, trường giáo dưỡng nộp hồ sơ đăng ký điều trị nghiện chất dạng thuốc phiện theo quy định đã phân tích ở trên cho cơ sở quản lý nơi người đó có nhu cầu được điều trị.

- Ngay sau khi nhận được hồ sơ đăng ký điều trị nghiện chất dạng thuốc phiện hợp lệ, người đứng đầu cơ sở điều trị có trách nhiệm:

+ Tiến hành tổ chức hoặc phối hợp với cơ sở y tế ngoài cộng đồng khám đánh giá tình trạng cho người đăng ký điều trị nghiện chất dạng thuốc phiện

+ Tiếp nhận trường hợp đủ điều kiện tham gia điều trị nghiện chất dạng thuốc phiện theo Mẫu số 02 quy định tại Phụ lục ban hành kèm theo Nghị định số 90/2016/NĐ-CP ngày 01/7/2016 của Chính phủ.

Trường hợp không đồng ý tiếp nhận, phải trả lời bằng văn bản và nêu rõ lý do.

- Giấy tiếp nhận trường hợp đủ điều kiện tham gia điều trị nghiện chất dạng thuốc phiện được lập thành 02 bản: 01 bản gửi người được điều trị nghiện chất dạng thuốc phiện hoặc người đại diện theo pháp luật của người được điều trị nghiện chất dạng thuốc phiện trong trường hợp người đó từ đủ sáu tuổi đến chưa đủ mười lăm tuổi; 01 bản lưu hồ sơ điều trị của người được điều trị nghiện chất dạng thuốc phiện tại cơ sở quản lý.

Trên đây là một số những quy định chung của pháp luật về trình tự, thủ tục thực hiện điều trị nghiện chất dạng thuốc phiện bằng thuốc thay thế áp dụng với người có nhu cầu điều trị và cơ sở đủ điều kiện điều trị.

Luật Hoàng Anh