Cai nghiện ma túy bắt buộc tại cơ sở cai nghiện là một biện pháp của Nhà nước trong công tác phòng, chống ma túy có tính chất cưỡng chế thi hành cao đối với người nghiện ma túy không tự nguyện cai nghiện tại gia đình và cộng đồng hay cơ sở cai nghiện.

Vì vậy, pháp luật quy định trình tự, thủ tục thực hiện biện pháp này một cách rõ ràng và chi tiết trong Văn bản hợp nhất 1866/VBHN-BLĐTBXH ngày 15/5/2019 hợp nhất Nghị định quy định về chế độ áp dụng biện pháp xử lý hành chính đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội nhằm hướng dẫn những cá nhân, cơ quan có thẩm quyền thực hiện biện pháp đồng thời nhằm đảm bảo quyền lợi cũng như nghĩa vụ của với người nghiện ma túy

Trình tự, thủ tục thực hiện cai nghiện ma túy bắt buộc tại cơ sở cai nghiện bao gồm những hoạt động sau:

1. Lập hồ sơ đề nghị áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc

Thứ nhất, về trình tự, thủ tục lập hồ sơ

- Trường hợp Công an cấp xã phát hiện người sử dụng trái phép chất ma túy trên địa bàn làm việc thuộc thẩm quyền của mình:

+ Lập biên bản về hành vi sử dụng trái phép chất ma túy.

+ Tiến hành xác minh tình trạng nghiện của người sử dụng trái phép chất ma túy…, thu thập tài liệu liên quan để làm căn cứ đề nghị

+ Lập hồ sơ đề nghị áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc

- Trường hợp cá nhân, tổ chức phát hiện người sử dụng ma túy trái phép thì báo cho cơ quan Công an cấp xã nơi người có hành vi vi phạm để lập biên bản và xác minh, thu thập tài liệu và lập hồ sơ

+ Nếu người vi phạm cư trú tại xã, phường, thị trấn nơi xảy ra vi phạm và đã được áp dụng biện pháp giáo dục tại xã, phường, thị trấn do nghiện ma túy thì lập hồ sơ đề nghị áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc theo quy định đối với người nghiện ma túy có nơi cư trú ổn định tại Khoản 1 Điều 9 Văn bản hợp nhất 1866/VBHN-BLĐTBXH ngày 15/5/2019 của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội.

+ Nếu người vi phạm có nơi cư trú không thuộc xã, phường, thị trấn nơi xảy ra vi phạm thì bàn giao người và biên bản vi phạm cho cơ quan Công an cấp xã nơi người vi phạm cư trú để tiến hành lập hồ sơ đề nghị áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc.

Việc bàn giao phải được lập thành biên bản, mỗi bên giữ một bản

+ Trong trường hợp chưa xác định được nơi cư trú ổn định của người vi phạm, thì tiến hành xác định nơi cư trú ổn định của người đó. Trong thời gian 15 ngày làm việc, nếu xác định được nơi cư trú ổn định thì thực hiện như hai trường hợp trên; nếu không xác định được nơi cư trú ổn định thì lập hồ sơ đề nghị áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc theo quy định đối với người nghiện ma túy không có nơi cư trú ổn định tại Khoản 2 Điều 9 Văn bản hợp nhất 1866/VBHN-BLĐTBXH ngày 15/5/2019 của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội.

- Trường hợp trong quá trình điều tra, thụ lý các vụ vi phạm pháp luật, cơ quan Công an cấp huyện hoặc cơ quan Công an cấp tỉnh phát hiện hành vi sử dụng ma túy trái phép hoặc dấu hiệu nghiện ma túy của người vi phạm thì tiến hành lập biên bản, xác minh, thu thập tài liệu và lập hồ sơ đề nghị áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc với người đó.

+ Thứ nhất, nếu người vi phạm là người nghiện ma túy từ đủ 18 tuổi trở lên, có nơi cư trú ổn định, trong thời hạn 02 năm kể từ ngày chấp hành xong quyết định áp dụng biện pháp giáo dục tại xã, phường, thị trấn do nghiện ma túy hoặc trong thời hạn 01 năm kể từ ngày hết thời hiệu thi hành quyết định áp dụng biện pháp giáo dục tại xã, phường, thị trấn do nghiện ma túy mà vẫn còn nghiện thì lập hồ sơ đề nghị áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc theo quy định định đối với người nghiện ma túy có nơi cư trú ổn định tại Khoản 1 Điều 9.

Hồ sơ được gửi cho phòng Tư pháp cấp huyện nơi người đó cư trú.

+ Thứ hai, nếu người vi phạm là người nghiện ma túy từ đủ 18 tuổi trở lên, có nơi cư trú ổn định, bị chấm dứt thi hành quyết định giáo dục tại xã, phường, thị trấn do nghiện ma túy thì lập hồ sơ đề nghị áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc theo quy định đối với người nghiện ma túy không có nơi cư trú ổn định tại Khoản 2 Điều 9

Hồ sơ được gửi cho phòng Tư pháp cấp huyện nơi cơ quan lập hồ sơ đóng trụ sở.

Thứ hai, về nội dung hồ sơ đề nghị áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc 

Điều 9 Văn bản hợp nhất 1866/VBHN-BLĐTBXH ngày 15/5/2019 của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội quy định hồ sơ bao gồm những tài liệu sau:

- Đối với người nghiện ma túy có nơi cư trú ổn định, hồ sơ bao gồm:

+ Bản tóm tắt lý lịch và bản tường trình của người bị đề nghị áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc hoặc người đại diện hợp pháp của họ

+ Biên bản vi phạm hành chính về hành vi sử dụng trái phép chất ma túy hoặc phiếu xét nghiệm có kết quả dương tính với chất ma túy tại thời điểm lập hồ sơ

+ Bản sao giấy chứng nhận đã chấp hành xong quyết định giáo dục tại xã, phường, thị trấn hoặc bản sao Quyết định chấm dứt thi hành quyết định giáo dục tại xã, phường, thị trấn đối với trường hợp đã áp dụng biện pháp giáo dục tại xã, phường, thị trấn.

- Đối với người nghiện ma túy không có nơi cư trú ổn định:

+ Các tài liệu như trường hợp người nghiện ma túy có nơi cư trú ổn định

+ Ngoài ra, hồ sơ còn có phiếu trả lời kết quả của người có thẩm quyền về tình trạng nghiện ma túy hiện tại của người bị đề nghị áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc

+ Tài liệu xác định người nghiện ma túy không có nơi cư trú ổn định.

Thứ ba, thông báo về việc lập hồ sơ đề nghị áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc

Điều 11 Văn bản hợp nhất 1866/VBHN-BLĐTBXH ngày 15/5/2019 của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội quy định sau khi hoàn thành việc lập hồ sơ đề nghị áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc, cơ quan có thẩm quyền lập hồ sơ phải thông báo bằng văn bản về việc lập hồ sơ cho người bị đề nghị áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc hoặc người đại diện hợp pháp của họ.

Trên đây là thủ tục, trình tự lập hồ sơ đề nghị áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc theo quy định của pháp luật. Các thủ tục, trình tự còn lại sẽ được tìm hiểu trong bài viết sau.

Luật Hoàng Anh