Xóa án tích theo quyết định của Tòa án là gì?

Ngoài quy định về trường hợp được đương nhiên xóa án tích, pháp luật quy định thêm trường hợp xóa án tích theo quyết định của Tòa án. Vậy, xóa án tích theo quyết định của Tòa án là gì, được áp dụng với đối tượng nào? Bài viết dưới đây sẽ giải đáp thắc mắc trên.

1. Căn cứ pháp lý

Điều 71 Bộ luật hình sự số 100/2015/QH13 ngày 27/11/2015 ngày 27/11/2015 và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự số 12/2017/QH14 ngày 26/06/2017 (sau đây gọi tắt là Bộ luật hình sự) quy định về xóa án tích theo quyết định của Tòa án như sau:

 “Điều 71. Xóa án tích theo quyết định của Tòa án

1. Xóa án tích theo quyết định của Tòa án được áp dụng đối với người bị kết án về một trong các tội quy định tại Chương XIII và Chương XXVI của Bộ luật này. Tòa án quyết định việc xóa án tích đối với người bị kết án căn cứ vào tính chất của tội phạm đã thực hiện, thái độ chấp hành pháp luật, thái độ lao động của người bị kết án và các điều kiện quy định tại khoản 2 Điều này.

2. Người bị kết án được Tòa án quyết định việc xóa án tích, nếu từ khi chấp hành xong hình phạt chính hoặc hết thời gian thử thách án treo, người đó đã chấp hành xong hình phạt bổ sung, các quyết định khác của bản án và không thực hiện hành vi phạm tội mới trong thời hạn sau đây:

a) 01 năm trong trường hợp bị phạt cảnh cáo, phạt cải tạo không giam giữ, phạt tù nhưng được hưởng án treo;

b) 03 năm trong trường hợp bị phạt tù đến 05 năm;

c) 05 năm trong trường hợp bị phạt tù từ trên 05 năm đến 15 năm;

d) 07 năm trong trường hợp bị phạt tù trên 15 năm, tù chung thân hoặc tử hình nhưng đã được giảm án.

Trường hợp người bị kết án đang chấp hành hình phạt bổ sung là quản chế, cấm cư trú, tước một số quyền công dân mà thời hạn phải chấp hành dài hơn thời hạn quy định tại điểm a, điểm b khoản này thì Tòa án quyết định việc xóa án tích từ khi người đó chấp hành xong hình phạt bổ sung.

3. Người bị Tòa án bác đơn xin xóa án tích lần đầu, thì sau 01 năm kể từ ngày bị Tòa án bác đơn mới được xin xóa án tích; nếu bị bác đơn lần thứ hai trở đi, thì sau 02 năm kể từ ngày bị Tòa án bác đơn mới được xin xóa án tích.”.

2. Đối tượng áp dụng xóa án tích theo quy định của Tòa án

Đây là trường hợp xóa án tích mà việc xóa án tích bắt buộc phải do Tòa án thực hiện theo quy trình. Điều đó cho thấy sự thận trọng trong việc xóa án tích đối với các loại tội phạm có mức độ nguy hiểm cao.

Cụ thể đó là các tội phạm xâm phạm an ninh quốc gia thuộc chương XIII và các tội phạm phá hại hòa bình, chống loài người và tội phạm chiến tranh tại chương XXVI.

Như vậy, đối với các tội phạm thuộc 2 chương này, thì sau thời hạn được quy định người phạm tội sẽ không được đương nhiên xóa án tích như các tội phạm khác mà người đã chấp hành xong hình phạt phải có yêu cầu để Tòa án xem xét và quyết định. Khi xem xét có khóa án tích hay không, tòa án căn cứ vào tính chất của tội phạm đã thực hiện, thái độ chấp hành pháp luật và thái độ lao động của người bị kết án.

3. Thời hạn xóa án tích theo quyết định của Tòa án

Cũng như trường hợp đương nhiên được xóa án tích, Khoản 2 Điều 71 Bộ luật hình sự cũng đặt ra thời hạn xóa án tích theo quyết định của Tòa án như sau:

- Người bị kết án được Tòa án quyết định việc xóa án tích, nếu từ khi chấp hành xong hình phạt chính hoặc hết thời gian thử thách án treo, người đó đã chấp hành xong hình phạt bổ sung, các quyết định khác của bản án và không thực hiện hành vi phạm tội mới trong thời hạn sau đây:

a) 01 năm trong trường hợp bị phạt cảnh cáo, phạt cải tạo không giam giữ, phạt tù nhưng được hưởng án treo;

b) 03 năm trong trường hợp bị phạt tù đến 05 năm;

c) 05 năm trong trường hợp bị phạt tù từ trên 05 năm đến 15 năm;

d) 07 năm trong trường hợp bị phạt tù trên 15 năm, tù chung thân hoặc tử hình nhưng đã được giảm án.

Ngoài ra, nhà làm luật còn dự liệu trường hợp thời gian chấp hành các hình phạt bổ sung dài hơn thời hạn quy định nêu trên thì thời hạn đương nhiên được xóa án tích sẽ vào thời điểm người đó chấp hành xong hình phạt bổ sung.

4. Quyền bác đơn yêu cầu xóa án tích của Tòa án

Tòa án có quyền bác đơn yêu cầu xóa án tích. Nếu trường hợp này xả ra, lần đầu bị bác đơn thì sau 01 năm kể từ ngày bị Tòa án bác đơn mới được xin xóa án tích; nếu bị bác đơn lần thứ hai trở đi, thì sau 02 năm kể từ ngày bị Tòa án bác đơn mới được xin xóa án tích.

Như vậy, đối với người phạm tội thuộc Chương XIII và Chương XXVI Bộ luật hình sự, việc xóa án tích không phải dễ dàng. Điều này cũng dễ hiểu bởi các tội thuộc 02 chương này đề có mức độ và phạm vi nguy hiểm đặc biệt nghiêm trọng ko những ảnh hưởng đến nền hòa bình của đất nước mà có thể ảnh hưởng đến cả thế giới. Do đó, nếu dễ dàng xóa án tích, coi như người đó chưa phạm tội gì sẽ gây tâm lý coi thường pháp luật, coi thường hậu quả của những tội này mang lại cho xã hội.

Luật Hoàng Anh