Các yếu tố đặc thù liên quan đến đảm bảo an toàn, vệ sinh lao động đối với người lao động làm việc trong lĩnh vực nghệ thuật, thể dục, thể thao như thế nào?

Có khá nhiều các yếu tố đặc thù cơ bản tác động đến việc bảo đảm an toàn, vệ sinh lao động, xây dựng và thực hiện chính sách, chế độ về tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp đối với người lao động làm việc trong lĩnh vực nghệ thuật, thể dục, thể thao.Theo Khoản 1 Điều 34 Nghị định số 39/2016/NĐ-CP ngày 15/05/2016 của Chính phủ, các yếu tố đặc thù cơ bản đó là:

1. Tuổi đời, tuổi nghề, quá trình học nghề, tập nghề

Thông thường, người lao động làm việc trong các lĩnh vực nghệ thuật, thể dục, thể thao có tuổi đời, tuổi nghề khác biệt so với người lao động ngành nghề khác. Ví dụ: Người lao động chưa thành niên không được thực hiện các công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm, trừ trường hợp công việc thuộc lĩnh vực nghệ thuật, thể dục, thể thao, đồng thời, đây là những công việc đòi hỏi sự rèn luyện thực tế lâu dài nên có rất nhiều người lao động chưa thành niên trong lĩnh vực nghệ thuật, thể dục, thể thao. Cũng vì lý do này, người lao động cao tuổi thực hiện các công việc lĩnh vực nghệ thuật, thể dục, thể thao cũng rất phổ biến, đặc biệt là nghệ thuật vì lĩnh vực này đòi hỏi kinh nghiệm và trình độ cao.

Do các yếu tố trên, các vấn đề an toàn, vệ sinh lao động của nhóm người này được thực hiện theo các chế độ riêng nhằm đảm bảo cho các nhóm người lao động chưa thành niên, người lao động cao tuổi, người lao động chưa có kinh nghiệm, người lao động có kinh nghiệm nhưng thực hiện công việc ở trình độ cao,… các chế độ về an toàn, vệ sinh lao động, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp ở các mức khác nhau.

2. Thời gian, địa điểm luyện tập, tập huấn, thi đấu, biểu diễn

Người lao động làm việc trong lĩnh vực nghệ thuật, thể dục, thể thao là nhóm người lao động có thời giờ làm việc, thời giờ nghỉ ngơi mang tính chất đặc biệt (được ghi nhận tại Điều 116 Bộ luật lao động số 45/2019/QH14 ngày 20/11/2019). Thời gian làm việc của người lao động trong lĩnh vực nghệ thuật, thể dục, thể thao phụ thuộc vào lịch tập huấn, thi đấu, biểu diễn, các lịch trình này có thể không do người lao động sắp xếp mà do người sử dụng lao động hoặc các cơ quan, tổ chức có thẩm quyền quản lý về thể thao sắp xếp, dẫn đến thời gian, địa điểm làm việc của người lao động cũng không có tính cố định.

Ví dụ: Người lao động chưa thành niên từ 13 tuổi đến chưa đủ 15 tuổi không được làm việc vào ban đêm, trừ trường hợp người lao động làm việc trong lĩnh vực nghệ thuật, thể dục, thể thao. Người lao động 14 tuổi đi biểu diễn ca hát vào 10 giờ đêm tại một sự kiện ca nhạc. Sự kiện này chỉ tổ chức vào ngày hôm đó, nhưng có thể có nhiều sự kiện khác được tổ chức vào ngày khác. Thời gian làm việc và địa điểm làm việc có thể không cố định, dẫn đến các chính sách, chế độ về an toàn vệ sinh lao động nói chung và tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp nói riêng phải được xây dựng sao cho phù hợp với tính chất đặc thù của công việc này.

3. Tiền lương, tiền công, bảo hiểm xã hội

Tiền lương, tiền công cho người làm công việc nghệ thuật, thể dục, thể thao không được quy định chi tiết trong Bộ luật lao động số 45/2019/QH14 ngày 20/11/2019, tuy nhiên mức tiền lương, tiền công, bảo hiểm xã hội cho nhóm người lao động này cũng có tính chất đặc thù như thời giờ làm việc, nghỉ ngơi. Tiền lương, tiền công của người lao động phụ thuộc vào nhiều yếu tố như khán giả, giải thưởng, giải đấu, thời gian tập luyện, thi đấu, thu nhập từ sản phẩm nghệ thuật… Điều đó ảnh hưởng đến mức đóng bảo hiểm xã hội của người sử dụng lao động cho người lao động cũng khác nhau.

4. Các điều kiện khách quan như thời tiết, khán giả

Các điều kiện khách quan như thời tiết, khán giả cũng ảnh hưởng trực tiếp đến việc thực hiện công việc của người lao động làm việc trong lĩnh vực nghệ thuật, thể dục, thể thao. Các sự kiện nghệ thuật, thể dục, thể thao được coi là các sự kiện mang tính chất giải trí cho khán giả, cộng đồng, nếu thời tiết xấu, khán giả không đến xem thì các sự kiện này cũng có nguy cơ bị hủy.

Ví dụ: Do dịch Covid-19 mà hầu hết các trận đấu bóng đá không có khán giả, dẫn đến nhiều giải đấu phải hoãn lại, hoặc chỉ chiếu thông qua phương tiện truyền thông, ảnh hưởng đến thu nhập của cầu thủ cũng như các câu lạc bộ, dẫn đến phải cắt giảm các chi phí và trong đó có thể là các chi phí đầu tư đảm bảo an toàn, vệ sinh lao động.

Luật Hoàng Anh