Việc đào tạo nghề nghiệp và phát triển kỹ năng nghề vô cùng quan trọng đối với người lao động, người sử dụng lao động nói riêng và thị trường lao động nói chung. Vậy Nhà nước có những chính sách như thế nào về đào tạo nghề nghiệp và phát triển kỹ năng nghề? Điều đó được quy định như thế nào trong Bộ luật lao động năm 2019? Sau đây Luật Hoàng Anh xin trình bày về vấn đề này.

Chính sách của Nhà nước về đào tạo nghề nghiệp và phát triển kỹ năng nghề hướng đến 02 đối tượng là người lao động và người sử dụng lao động.

I. Đối với người lao động

Theo Khoản 1 Điều 59 Bộ luật lao động số 45/2019/QH14 ngày 20/11/2019:

“1. Người lao động được tự do lựa chọn đào tạo nghề nghiệp, tham gia đánh giá, công nhận kỹ năng nghề quốc gia, phát triển năng lực nghề nghiệp phù hợp với nhu cầu việc làm và khả năng của mình.”

Theo quy định trên:

- Người lao động được tự do lựa chọn đào tạo nghề nghiệp: Người lao động được tự do lựa chọn ngành nghề, việc làm của mình nên cũng được tự do lựa chọn đào tạo của bản thân. Người lao động không bị giới hạn số lượng hay phạm vi ngành nghề có thể tham gia đào tạo nghề nghiệp. Chỉ cần người lao động có nhu cầu thì có thể tham gia bất cứ chương trình đào tạo nghề nghiệp nào mà mình mong muốn, không phân biệt giới tính, vùng miền.

- Người lao động được tự do tham gia đánh giá, công nhận kỹ năng nghề quốc gia, phát triển năng lực nghề nghiệp phù hợp với nhu cầu việc làm và khả năng của mình: Người lao động được tự do tham gia đánh giá, công nhận kỹ năng nghề quốc gia, phát triển năng lực nghề nghiệp trong quá trình học tập và thực hiện công việc, nhằm đáp ứng các yêu cầu của một số ngành nghề, hoặc nâng cao trình độ để thực hiện các công việc cần trình độ kỹ thuật hoặc trình độ học vấn cao hơn. Việc này có ảnh hưởng tốt tới thị trường lao động và xã hội, tạo ra một thị trường lao động cạnh tranh ở trình độ cao, giúp người lao động có được các công việc ổn định và tiền lương ổn định đến mức cao nhằm trang trải cuộc sống.

II. Đối với người sử dụng lao động

Theo Khoản 2 Điều 59 Bộ luật lao động số 45/2019/QH14 ngày 20/11/2019:

“2. Nhà nước có chính sách khuyến khích người sử dụng lao động có đủ điều kiện đào tạo nghề nghiệp và phát triển kỹ năng nghề cho người lao động đang làm việc cho mình và người lao động khác trong xã hội thông qua hoạt động sau đây:

a) Thành lập cơ sở giáo dục nghề nghiệp hoặc mở lớp đào tạo nghề tại nơi làm việc để đào tạo, đào tạo lại, bồi dưỡng, nâng cao trình độ, kỹ năng nghề cho người lao động; phối hợp với cơ sở giáo dục nghề nghiệp đào tạo các trình độ sơ cấp, trung cấp, cao đẳng và các chương trình đào tạo nghề nghiệp khác theo quy định;

b) Tổ chức thi kỹ năng nghề cho người lao động; tham gia hội đồng kỹ năng nghề; dự báo nhu cầu và xây dựng tiêu chuẩn kỹ năng nghề; tổ chức đánh giá và công nhận kỹ năng nghề; phát triển năng lực nghề nghiệp cho người lao động.”

Dựa trên quy định trên, Nhà nước khuyến khích người sử dụng lao động có đủ điều kiện để đào tạo nghề và phát triển kỹ năng nghề cho người lao động tiến hành tổ chức các hoạt động đào tạo nghề và phát triển kỹ năng nghề có tổ chức và theo đúng quy định của pháp luật.

- Thành lập cơ sở giáo dục nghề nghiệp hoặc mở lớp đào tạo nghề tại nơi làm việc để đào tạo, đào tạo lại, bồi dưỡng, nâng cao trình độ, kỹ năng nghề cho người lao động; phối hợp với cơ sở giáo dục nghề nghiệp đào tạo các trình độ sơ cấp, trung cấp, cao đẳng và các chương trình đào tạo nghề nghiệp khác theo quy định: Nhà nước khuyến khích người lao động thực hiện các hoạt động thành lập cơ sở giáo dục nghề nghiệp, mở lớp đào tạo nghề tại nơi làm việc theo quy định của pháp luật để Nhà nước dễ dàng quản lý và mở rộng quy mô giáo dục nghề nghiệp ở mức phổ cập đến người lao động, đáp ứng nhu cầu học tập, nâng cao trình độ của người lao động đang làm việc cho người sử dụng lao động hoặc đang có mong muốn làm việc đối với các công việc đòi hỏi trình độ chuyên môn ở các cấp bậc cần được đào tạo sâu.

- Tổ chức thi kỹ năng nghề cho người lao động; tham gia hội đồng kỹ năng nghề; dự báo nhu cầu và xây dựng tiêu chuẩn kỹ năng nghề; tổ chức đánh giá và công nhận kỹ năng nghề; phát triển năng lực nghề nghiệp cho người lao động: Nhà nước khuyến khích người sử dụng lao động tổ chức thi kỹ năng nghề cho người lao động, tham gia hội đồng kỹ năng nghề, tổ chức đánh giá kỹ năng nghề để nâng cao trình độ của người lao động, đảm bảo cho chính người sử dụng lao động có được những người lao động chất lượng, đồng thời tác động tốt đến xã hội khi người lao động nâng cao trình độ, có việc làm ổn định, giảm yếu tố tệ nạn xã hội. Đồng thời việc phát triển năng lực nghề nghiệp giúp mở rộng cơ hội cho người lao động tham gia lao động tại nước ngoài, vượt ra khỏi thị trường lao động Việt Nam, tạo thêm cơ hội cho người lao động.

Như vậy, Bộ luật lao động năm 2019 quy định tương đối khái quát về chính sách của Nhà nước về khuyến khích đào tạo nghề nghiệp và phát triển kỹ năng nghề. Các quy định này mang tính định hướng cao, là tiền đề để xây dựng các quy định về đào tạo nghề, phát triển kỹ năng nghề trong Bộ luật lao động năm 2019.

Luật Hoàng Anh