Điều kiện chủ thể để người lao động nước ngoài làm việc tại Việt Nam như thế nào?

Theo Khoản 1 Điều 151 Bộ luật lao động số 45/2019/QH14 ngày 20/11/2019, người lao động nước ngoài tại Việt Nam là người có quốc tịch nước ngoài, nhưng phải đạt đủ 04 điều kiện để làm việc tại Việt Nam:

1. Đủ 18 tuổi và có năng lực hành vi dân sự đầy đủ

Chính sách đối với người lao động chưa thành niên nói riêng và người chưa thành niên nói chung của các nước không đồng nhất, đồng thời pháp luật Việt Nam xây dựng quy định về lao động chưa thành niên phù hợp với người chưa thành niên tại Việt Nam, có khả năng phát triển và đặc thù phát triển khác với người chưa thành niên các nước khác. Việc sử dụng người lao động nước ngoài chưa thành niên có thể tiềm ẩn nhiều rủi ro liên quan đến điều kiện lao động, quyền trẻ em,… Ngoài ra, nhóm người chưa thành niên không phải nhóm người ưu tiên hoạt động lao động, những công việc người lao động chưa thành niên làm được thì người lao động trưởng thành cũng làm được. Vì vậy, người nước ngoài chưa thành niên không được tham gia vào quan hệ lao động tại Việt Nam và làm việc tại Việt Nam.

Người lao động nước ngoài đủ tuổi cũng phải có năng lực hành vi dân sự, do Việt Nam muốn tạo thị trường lao động chất lượng và ưu tiên người Việt Nam trên vị trí người lao động. Người lao động nước ngoài có đủ năng lực hành vi dân sự khi không bị Tòa án tuyên bố mất năng lực hành vi dân sự, hạn chế năng lực hành vi dân sự, có khó khăn trong nhận thức và làm chủ hành vi.

2. Có trình độ chuyên môn, kỹ thuật, tay nghề, kinh nghiệm làm việc; có đủ sức khỏe theo quy định của Bộ trưởng Bộ Y tế

Vấn đề trình độ chuyên môn, kỹ thuật, tay nghề, kinh nghiệm làm việc với mỗi ngành, nghề có các tiêu chuẩn khác nhau, nhưng nhìn chung những người lao động ở nước ngoài đều phải chứng minh về năng lực chuyên môn của mình thông qua bằng cấp, chứng chỉ, chức danh để làm việc tại Việt Nam.

Về vấn đề sức khỏe, người lao động nước ngoài cũng phải có đủ sức khỏe theo tiêu chuẩn tại Việt Nam. Người lao động nước ngoài thực hiện khám sức khỏe theo quy định của Thông tư 14/2013/TT-BYT ngày 06/05/2013 (về hồ sơ, nội dung khám sức khỏe). Đối với từng ngành nghề, tiêu chuẩn về sức khỏe cũng khác nhau. Ví dụ: người làm công việc đặc thù như người lái tàu bay phải có các tiêu chuẩn sức khỏe cao hơn so với người lao động bình thường.

3. Không phải là người đang trong thời gian chấp hành hình phạt hoặc chưa được xóa án tích hoặc đang trong thời gian bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định của pháp luật nước ngoài hoặc pháp luật Việt Nam

Người nước ngoài làm việc tại Việt Nam phải là người có lý lịch tư pháp rõ ràng. Trong đó, người đang trong thời gian chấp hành, chưa được xóa án tích, đang trong thời gian bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định của nước ngoài hay Việt Nam đều không được làm việc tại Việt Nam. Nguyên nhân do những người này có thể gây mất trật tự cộng đồng, có khả năng gây nguy hiểm cho người khác trong quá trình làm việc tại Việt Nam.

4. Có giấy phép lao động do cơ quan nhà nước có thẩm quyền của Việt Nam cấp, trừ trường hợp quy định tại Điều 154 của Bộ luật lao động số 45/2019/QH14 ngày 20/11/2019

Người lao động nước ngoài muốn làm việc tại Việt Nam phải có giấy phép lao động, được cấp bởi cơ quan có thẩm quyền tại Việt Nam. Người lao động để được cấp giấy phép lao động cũng phải có các điều kiện nhất định:

a. Thành phần người lao động

Thành phần người lao động được cấp giấy phép lao động bao gồm những người lao động có chức danh rõ ràng, quan trọng trong doanh nghiệp hoặc những người lao động định cư, sinh sống tại Việt Nam, ví dụ:

- Là chủ sở hữu hoặc thành viên góp vốn của công ty trách nhiệm hữu hạn có giá trị góp vốn theo quy định của Chính phủ.

- Là Chủ tịch Hội đồng quản trị hoặc thành viên Hội đồng quản trị của công ty cổ phần có giá trị góp vốn theo quy định của Chính phủ.

- Người nước ngoài kết hôn với người Việt Nam và sinh sống trên lãnh thổ Việt Nam.

b. Thời hạn lao động

Người lao động thực hiện các công việc ngắn hạn tại Việt Nam được cấp giấy phép lao động trong thời hạn đó:

- Vào Việt Nam với thời hạn dưới 03 tháng để thực hiện chào bán dịch vụ.

- Vào Việt Nam với thời hạn dưới 03 tháng để xử lý sự cố, tình huống kỹ thuật, công nghệ phức tạp nảy sinh làm ảnh hưởng hoặc có nguy cơ ảnh hưởng tới sản xuất, kinh doanh mà các chuyên gia Việt Nam và các chuyên gia nước ngoài hiện đang ở Việt Nam không xử lý được.

c. Theo quy định của pháp luật về Điều ước quốc tế và quy định chi tiết tại Nghị định 152/2020/NĐ-CP ngày 30/12/2020 của Chính phủ

Những người lao động theo quy định của Điều ước quốc tế mà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam tham gia cũng là chủ thể được cấp giấy phép lao động tại Việt Nam. Ví dụ: Di chuyển trong nội bộ doanh nghiệp thuộc phạm vi 11 ngành dịch vụ trong biểu cam kết dịch vụ của Việt Nam với Tổ chức Thương mại thế giới.

Ngoài ra, các trường hợp khác cũng được quy định tại Điều 7 Nghị định 152/2020/NĐ-CP ngày 30/12/2020 của Chính phủ.

Như vậy, điều kiện để người lao động thực hiện các công việc tại Việt Nam tương đối rõ ràng dựa trên quy định của Bộ luật lao động số 45/2019/QH14 ngày 20/11/2019 và Nghị định 152/2020/NĐ-CP ngày 30/12/2020 của Chính phủ. Ngoài điều kiện chủ thể, người lao động nước ngoài cũng phải đáp ứng điều kiện về thời hạn lao động và khả năng chấp hành quy định của pháp luật.

                                                                                Luật Hoàng Anh