Làm thêm giờ là hoạt động rất phổ biến của người lao động. Nhưng làm thêm giờ có các điều kiện nhất định. Tuy nhiên có trường hợp làm thêm giờ không cần các điều kiện này, đó là làm thêm giờ trong trường hợp đặc biệt. Vậy làm thêm giờ trong trường hợp đặc biệt là gì? Các trường hợp đó như thế nào? Sau đây Luật Hoàng Anh xin trình bày về vấn đề này.

Theo Điều 108 Bộ luật lao động số 45/2019/QH14 ngày 20/11/2019, làm thêm giờ trong trường hợp đặc biệt là trường hợp người sử dụng lao động có quyền yêu cầu người lao động làm thêm giờ vào bất kỳ ngày nào mà không bị giới hạn về số giờ làm thêm và người lao động không được từ chối. Gọi đây là trường hợp đặc biệt vì theo quy định tại Khoản 2 Điều 107 Bộ luật lao động số 45/2019/QH14 ngày 20/11/2019, người sử dụng lao động muốn sử dụng người lao động làm thêm giờ thì phải có được sự đồng ý của người lao động, và đồng thời thời gian làm thêm giờ của người lao động cũng bị giới hạn theo ngày, tuần, tháng, năm; tất cả những trường hợp bình thường đều phải tuân theo các điều kiện này.

1. Quy định pháp luật các trường hợp đặc biệt về làm thêm giờ

Có 02 trường hợp đặc biệt về làm thêm giờ vẫn tồn tại, được quy định tại Điều 108 Bộ luật lao động số 45/2019/QH14 ngày 20/11/2019, bao gồm:

“1. Thực hiện lệnh động viên, huy động bảo đảm nhiệm vụ quốc phòng, an ninh theo quy định của pháp luật;

2. Thực hiện các công việc nhằm bảo vệ tính mạng con người, tài sản của cơ quan, tổ chức, cá nhân trong phòng ngừa, khắc phục hậu quả thiên tai, hỏa hoạn, dịch bệnh nguy hiểm và thảm họa, trừ trường hợp có nguy cơ ảnh hưởng đến tính mạng, sức khỏe của người lao động theo quy định của pháp luật về an toàn, vệ sinh lao động.”

2. Các trường hợp đặc biệt về làm thêm giờ

2.1. Trường hợp 1: Thực hiện lệnh động viên, huy động bảo đảm nhiệm vụ quốc phòng, an ninh theo quy định của pháp luật. Quy định của pháp luật quy định về vấn đề này là Luật lực lượng dự bị động viên số 53/2019/QH14 ngày 26/11/2019, Luật quốc phòng số 22/2018/QH14 ngày 08/06/2018, Luật nghĩa vụ quân sự số 78/2015/QH13 ngày 19/06/2015 và các văn bản liên quan khác. Thực hiện lệnh động viên, huy động bảo đảm nhiệm vụ quốc phòng, an ninh là trách nhiệm của công dân Việt Nam, vì vậy, người lao động dù phải làm thêm giờ không giới hạn thời gian cũng không được từ chối làm thêm.

2.2. Trường hợp 2: Thực hiện các công việc nhằm bảo vệ tính mạng con người, tài sản của cơ quan, tổ chức, cá nhân trong phòng ngừa, khắc phục hậu quả thiên tai, hỏa hoạn, dịch bệnh nguy hiểm và thảm họa, trừ trường hợp có nguy cơ ảnh hưởng đến tính mạng, sức khỏe của người lao động theo quy định của pháp luật về an toàn, vệ sinh lao động. Trường hợp này được coi là trường hợp bất khả kháng với người sử dụng lao động hoặc với những cơ quan, cá nhân, tổ chức không may gặp thiên tai, hỏa hoạn, dịch bệnh nguy hiểm và thảm họa có khả năng ảnh hưởng đến người sử dụng lao động và người lao động, đồng thời, đây là những trường hợp các vấn đề khách quan xảy ra vô cùng lớn và hậu quả có thể rất nghiêm trọng, nếu không nhanh chóng có biện pháp khắc phục có thể ảnh hưởng đến một khu vực hoặc toàn xã hội. Vì vậy người lao động trừ trường hợp có nguy cơ ảnh hưởng đến tính mạng, sức khỏe của người lao động theo quy định của pháp luật về an toàn, vệ sinh lao động, thì người lao động không được từ chối làm thêm giờ. Tuy nhiên, cần chú ý trong thời gian làm thêm giờ, người lao động vẫn làm đúng công việc của mình trong hợp đồng lao động nếu người sử dụng lao động không có thông báo chuyển người lao động sang làm công việc khác so với hợp đồng do trường hợp bất khả kháng mà người sử dụng lao động không thể tự mình khắc phục được.

Như vậy, các trường hợp làm thêm giờ đặc biệt này đều là các trường hợp mà người sử dụng lao động hoặc xã hội cần sự góp sức rất lớn của người lao động và đây cũng có thể là nghĩa vụ mà người lao động, người sử dụng lao động phải làm với xã hội và Nhà nước.

                                                                                             Luật Hoàng Anh