Sửa đổi, bổ sung thỏa ước lao động như thế nào?

Không phải thỏa ước lao động tập thể nào cũng được xây dựng mà không có sai sót, cũng không phải thỏa ước lao động tập thể nào cũng có thể phù hợp với các bên tham gia thỏa ước trong thời gian dài. Đó là lý do cần phải sửa đổi, bổ sung thỏa ước lao động. Vậy các trường hợp sửa đổi, bổ sung thỏa ước lao động là gì? Tiến hành sửa đổi, bổ sung thỏa ước như thế nào? Sau đây Luật Hoàng Anh xin trình bày về vấn đề này.

I. Các trường hợp sửa đổi, bổ sung thỏa ước lao động tập thể

Về cơ bản, các trường hợp sửa đổi, bổ sung thỏa ước lao động tập thể khi các bên nhận thấy một phần của thỏa ước lao động tập thể không còn phù hợp để điều chỉnh đối với các chủ thể tham gia thỏa ước lao động tập thể nữa, hoặc có sự thay đổi từ các bên tham gia thỏa ước lao động tập thể, hoặc có sự thay đổi từ pháp luật dẫn đến thỏa ước không còn phù hợp với pháp luật nữa. Một số trường hợp sửa đổi, bổ sung tiêu biểu được Bộ luật lao động số 45/2019/QH14 ngày 20/11/2019 quy định như sau:

- Trường hợp các bên tự nhận thấy thỏa ước lao động có phần không còn phù hợp với thực tế và đảm bảo quyền lợi cho các bên tham gia nên cần được sửa đổi, bổ sung.

- Trường hợp người sử dụng lao động là doanh nghiệp chia, tách, hợp nhất, sáp nhập; bán, cho thuê, chuyển đổi loại hình doanh nghiệp; chuyển nhượng quyền sở hữu, quyền sử dụng tài sản của doanh nghiệp thì người sử dụng lao động kế tiếp và tổ chức đại diện người lao động có quyền thương lượng căn cứ vào phương án sử dụng lao động có thể xem xét lựa chọn việc sửa đổi, bổ sung thỏa ước lao động (Khoản 1 Điều 80 Bộ luật lao động số 45/2019/QH14 ngày 20/11/2019)

- Trường hợp quy định của pháp luật thay đổi dẫn đến thỏa ước lao động tập thể không còn phù hợp với quy định của pháp luật thì các bên phải tiến hành sửa đổi, bổ sung thỏa ước lao động tập thể cho phù hợp với quy định của pháp luật. (Khoản 2 Điều 82 Bộ luật lao động số 45/2019/QH14 ngày 20/11/2019)

Trong các trường hợp trên, trên thực tế hai trường hợp đầu đều là các bên tham gia tự nguyện sửa đổi, bổ sung và có thỏa thuận về sửa đổi, bổ sung một cách tự do, bình đẳng. Trường hợp thứ ba là trường hợp bắt buộc phải sửa đổi, bổ sung, nếu không sửa đổi, bổ sung thì thỏa ước lao động tập thể sẽ bị vô hiệu từng phần và phần bị vô hiệu chính là phần không còn phù hợp với quy định của pháp luật mà không được sửa đổi.

II. Quy trình sửa đổi, bổ sung thỏa ước lao động tập thể

Theo Khoản 1 Điều 82 Bộ luật lao động số 45/2019/QH14 ngày 20/11/2019:

“1. Thỏa ước lao động tập thể chỉ được sửa đổi, bổ sung theo thỏa thuận tự nguyện của các bên, thông qua thương lượng tập thể.

Việc sửa đổi, bổ sung thỏa ước lao động tập thể được thực hiện như việc thương lượng, ký kết thỏa ước lao động tập thể.”

Quá trình xây dựng thỏa ước lao động tập thể là quá trình thương lượng tập thể, nên quá trình sửa đổi, bổ sung thỏa ước lao động cũng phải thông qua thương lượng tập thể. Hoạt động thương lượng này phải được thực hiện một cách tự nguyện, thiện chí, hợp tác, bình đẳng, công khai, minh bạch và trải qua các quy trình như thương lượng tập thể thông thương bao gồm:

Bước 1: Đề xuất yêu cầu và chuẩn bị thương lượng tập thể

Một bên (có quyền yêu cầu thương lượng tập thể) tiến hành yêu cầu thương lượng tập thể, bên còn lại không được từ chối trong trường hợp yêu cầu của tổ chức đại diện người lao động có quyền yêu cầu hoặc bên yêu cầu là người sử dụng lao động.

Việc chuẩn bị thực hiện thương lượng tập thể được tiến hành trong thời hạn 07 ngày làm việc kể từ ngày nhận được yêu cầu và nội dung thương lượng, các bên phải tiến hành thỏa thuận địa điểm, thời gian bắt đầu thương lượng. Vấn đề bố trí thời gian, địa điểm và các điều kiện cần thiết để tổ chức các phiên họp thương lượng tập thể do người sử dụng lao động sắp xếp.

Bước 2: Bắt đầu và thực hiện thương lượng tập thể

Các bên bắt đầu tiến hành thương lượng tập thể qua các phiên họp. Các bên cung cấp thông tin đầy đủ cho các bên còn lại khi có yêu cầu, đàm phán, thảo luận về các nội dung được sửa đổi.

Đồng thời, tổ chức đại diện người lao động lấy ý kiến của người lao động về nội dung được sửa đổi, bổ sung, để người lao động (hoặc thành viên ban lãnh đạo tổ chức đại diện người lao động tại cơ sở trong trường hợp thỏa ước lao động tập thể ngành và thỏa ước lao động tập thể có nhiều doanh nghiệp) biểu quyết tán thành hoặc không tán hành.

Bước 3: Kết thúc thương lượng tập thể và tiến hành sửa đổi, bổ sung thỏa ước lao động tập thể.

- Nếu các bên không đi tới được thỏa thuận sửa đổi, bổ sung thỏa ước lao động tập thể, thương lượng không thành, không thể sửa đổi, bổ sung thỏa ước lao động tập thể.

- Nếu các bên đã đi đến thỏa thuận nhưng khi lấy ý kiến không nhận được trên 50% biểu quyết tán thành, không thể sửa đổi, bổ sung thỏa ước lao động tập thể.

- Nếu các bên đã đi đến thỏa thuận và khi lấy ý kiến nhận được trên 50% biểu quyết tán thành, các bên tiến hành sửa đổi, bổ sung thỏa ước lao động tập thể.

Như vậy, việc sửa đổi, bổ sung thỏa ước lao động tập thể được quy định tương đối rõ ràng trong Bộ luật lao động số 45/2019/QH14 ngày 20/11/2019. Việc tiến hành sửa đổi, bổ sung vừa mang tính chất tự nguyện, tự do các bên quyết định nhưng cũng phải tuân thủ các quy định của pháp luật.

Luật Hoàng Anh