Thời giờ làm việc của người lao động chưa thành niên như thế nào?

Người lao động chưa thành niên có thời giờ làm việc không giống với người lao động trưởng thành. Vậy thời giờ làm việc của người lao động chưa thành niên như thế nào? Sau đây Luật Hoàng Anh xin trình bày về vấn đề này. GỌI NGAY tới hotline 0908308123 để được tư vấn luật lao động MIỄN PHÍ liên quan đến thời giờ làm việc của người lao động chưa thành niên và các vấn đề pháp luật lao động liên quan khác một cách NHANH CHÓNG - CHÍNH XÁC - HIỆU QUẢ. 

Căn cứ pháp lý

- Bộ luật lao động số 45/2019/QH14 ngày 20/11/2019 ( Bộ luật lao động 2019)

- Thông tư số 09/2020/TT-BLĐTBXH của Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Bộ luật Lao động về lao động chưa thành niên.

Khái niệm người lao động chưa thành niên

Theo Khoản 1 Điều 143 Bộ luật lao động năm 2019:

Lao động chưa thành niên là người lao động chưa đủ 18 tuổi.

Quy định này phù hợp với các quy định của tại Khoản 1 Điều 21 Bộ luật dân sự năm 2015: “Người chưa thành niên là người chưa đủ mười tám tuổi.” Cũng theo Bộ luật dân sự năm 2015 tại khoản 1 điều 20, người thành niên là người từ đủ 18 tuổi trở lên. Vậy, lao động chưa thành niên là lao động chưa trưởng thành, chưa có đủ khả năng về thể chất và năng lực trí tuệ ổn định như người trưởng thành. Trong đó, những người từ đủ 6 tuổi đến đủ 18 tuổi được coi là những người có năng lực hành vi dân sự chưa đầy đủ. Tuy nhiên, Bộ luật lao động năm 2019 không có quy định về độ tuổi thấp để tham gia lao động cho người chưa thành niên, tức là, kể cả người dưới 6 tuổi cũng có thể trở thành người lao động chưa thành niên.

Lao động chưa thành niên được chia ra thành 3 nhóm:

Nhóm 1: Người từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi

Nhóm 2: Người từ đủ 13 tuổi đến chưa đủ 15 tuổi

Nhóm 3: Người dưới 13 tuổi

Từng nhóm lao động ở các độ tuổi khác nhau thì mức độ công việc các lao động chưa thành niên được tham gia là khác nhau.

Đặc điểm của người lao động chưa thành niên

- Thứ nhất, dấu hiệu dễ nhận diện nhất là độ tuổi của lao động chưa đủ 18 tuổi. Đây là độ tuổi đang hình thành nhân cách, chưa phát triển toàn diện về thể lực, trí lực đáp ứng yêu cầu về nhận thức và điều khiển hành vi cũng như khả năng tham gia tất cả các quan hệ lao động. Trong sự phát triển tự nhiên, nhóm đối tượng này sẽ trở thành những lao động thành niên trong tương lai, những nhân tố lao động chính trong xã hội, vì vậy, ngoài sự đảm bảo quyền lao động trong giới hạn cần thiết, sự điều chỉnh của pháp luật còn nhằm mục tiêu phát triển, bồi dưỡng, nâng cao năng lực lao động cho đối tượng này.

- Thứ hai, về sức khoẻ, thể trạng của người chưa thành niên tiếp cận gần tương đương với người đã thành niên. Tuy nhiên, tuỳ từng độ tuổi khác nhau, lao động chưa thành niên có thể lực (biểu hiện bằng chiều cao, cân nặng, sức bền, sức dai) ở mức độ nhất định khi so sánh với lao động thành niên. Họ không thể đáp ứng được yêu cầu của mọi công việc như lao động thành niên nên nếu làm việc quá sức hoặc các công việc có tính nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm sẽ có thể tác động tiêu cực đến quá trình phát triển thể chất của họ, làm hạn chế khả năng phát triển của người dưới 18 tuổi.

- Thứ ba, về trí lực, lao động chưa thành niên chưa tích lũy đầy đủ về nhận thức nên còn có những hạn chế trong nhận diện và điều khiển hành vi. Đồng thời, đây cũng là độ tuổi thường có những biểu hiện về mặt tâm lí khá phức tạp, chưa có sự định hình về nhân cách, dễ thay đổi và chịu sự an hưởng, tác động của môi trường sống và làm việc. Đối tượng này còn phải đảm bảo yêu cầu vừa lao động, vừa học tập tích lũy kiến thức, hoàn thiện nhân cách. Việc bố trí thời gian lao động cần đặt trong mối tương quan đảm bảo quyền học tập. Bên cạnh đó, việc sử dụng lao động làm công việc với môi trường thiếu lành mạnh cùng các ngành nghề nguy hiểm, độc hại sẽ ảnh hưởng đến sự phát triển trí lực và nhân cách của họ. 

Các công việc được và không được sử dụng người lao động chưa thành niên

Đối với người lao động từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi

Người lao động trong nhóm này được thực hiện tất cả các công việc bình thường trừ các công việc theo khoản 1 điều 147 và các công việc tại nơi làm việc bị cấm tại Khoản 2 Điều 147 Bộ luật lao động năm 2019:

- Mang, vác, nâng các vật nặng vượt quá thể trạng của người chưa thành niên;

- Sản xuất, kinh doanh cồn, rượu, bia, thuốc lá, chất tác động đến tinh thần hoặc chất gây nghiện khác;

- Sản xuất, sử dụng hoặc vận chuyển hóa chất, khí gas, chất nổ;

- Bảo trì, bảo dưỡng thiết bị, máy móc;

- Phá dỡ các công trình xây dựng;

- Nấu, thổi, đúc, cán, dập, hàn kim loại;

- Lặn biển, đánh bắt thủy, hải sản xa bờ;

- Công việc khác gây tổn hại đến sự phát triển thể lực, trí lực, nhân cách của người chưa thành niên. Các công việc này được quy định cụ thể tại phụ lục III của Thông tư số 09/2020/TT-BLĐTBXH của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội ngày 12/11/2020.

Các công việc bị cấm đối với người lao động từ đủ 13 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi tại các địa điểm:

- Dưới nước, dưới lòng đất, trong hang động, trong đường hầm

- Công trường xây dựng

- Cơ sở giết mổ gia súc

- Sòng bạc, quán bar, vũ trường, phòng hát karaoke, khách sạn, nhà nghỉ, cơ sở tắm hơi, cơ sở xoa bóp; điểm kinh doanh xổ số, dịch vụ trò chơi điện tử

- Nơi làm việc khác gây tổn hại đến sự phát triển thể lực, trí lực, nhân cách của người chưa thành niên.

Đối với người lao động từ đủ 13 tuổi đến chưa đủ 15 tuổi

Người lao động trong nhóm tuổi này chỉ được thực hiện các công việc nhẹ được nêu trong phụ lục II tại Thông tư số 09/2020/TT-BLĐTBXH của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, trong đó điển hình có các công việc như:

- Biểu diễn nghệ thuật.

- Vận động viên thể thao.

- Lập trình phần mềm.

- Một số nghề truyền thống: chấm men gốm; cưa vỏ trai;…

- Một số nghề thủ công mỹ nghệ: thêu ren; mộc mỹ nghệ; làm lược sừng; làm tranh dân gian (tranh Đông Hồ, tranh Hàng Trống…);…

- Đan lát, làm các đồ gia dụng, đồ thủ công mỹ nghệ từ nguyên liệu tự nhiên như: mây, tre, nứa, dừa, chuối, bèo lục bình, đay, cói, quế, guột, đót, lá nón.

- Gói nem, gói kẹo, gói bánh (trừ việc vận hành hoặc sử dụng các máy, thiết bị, dụng cụ đóng gói).

- Nuôi tằm.

- Làm cỏ vườn rau sạch; thu hoạch rau, củ, quả sạch theo mùa.

- Chăn thả gia súc tại nông trại.

- Phụ gỡ lưới cá, đan lưới cá, phơi khô thủy sản.

- Cắt chỉ, đơm nút, thùa khuyết, đóng gói vào hộp các sản phẩm dệt thủ công.

Đồng thời, nơi làm việc của nhóm người lao động này cũng không được là: Mang, vác, nâng các vật nặng vượt quá thể trạng của người chưa thành niên; Sản xuất, kinh doanh cồn, rượu, bia, thuốc lá, chất tác động đến tinh thần hoặc chất gây nghiện khác; Sản xuất, sử dụng hoặc vận chuyển hóa chất, khí gas, chất nổ; Bảo trì, bảo dưỡng thiết bị, máy móc; và những nơi làm việc thuộc phụ lục IV Thông tư số số 09/2020/TT-BLĐTBXH.

Đối với người lao động dưới 13 tuổi

Nhóm người lao động này cũng chỉ được tham gia vào những công việc nhất định theo quy định tại khoản 3 điều 145 Bộ luật lao động năm 2019. Đó là các công việc nghệ thuật, thể dục, thể thao nhưng không làm tổn hại đến sự phát triển thể lực, trí lực, nhân cách của người chưa đủ 13 tuổi.

Có thể nói, các công việc mà người lao động chưa thành niên được phép thực hiện phải là những công việc đảm bảo cho sự phát triển cả về thể chất lẫn tinh thần. Các công việc này không phải là các công việc độc hại, nguy hiểm bởi sức khỏe của người chưa thành niên, đặc biệt là trẻ em, không chịu nổi mức độc hại và nguy hiểm từ mức vừa đến cao. Đồng thời, các công việc này cũng phải đảm bảo sự phát triển về trí tuệ, tinh thần của người lao động chưa thành niên do đây là nhóm người đặc biệt, dễ chịu tổn thương, đặc biệt tổn thương về tinh thần và ảnh hưởng xấu đến trí tuệ rất khó để khắc phục khi trưởng thành.

Thời giờ làm việc của người lao động dưới 15 tuổi

Theo Khoản 1 Điều 146 Bộ luật lao động năm 2019:

“1. Thời giờ làm việc của người chưa đủ 15 tuổi không được quá 04 giờ trong 01 ngày và 20 giờ trong 01 tuần; không được làm thêm giờ, làm việc vào ban đêm.”

Dựa trên quy định này, người lao động chưa thành niên chưa đủ 15 tuổi có thời giờ làm việc trong 01 ngày không quá một nửa so với người lao động trưởng thành và thấp hơn 2,4 lần thời giờ làm việc tối đa của người lao động trưởng thành trong 01 tuần.

Quy định này là hợp lý vì người lao động trong nhóm này :

- Đang trong thời gian phát triển về thể chất, trí lực, nhân cách, ngoài thời gian làm việc, người lao động còn phải học tập, vui chơi và có các hoạt động khác để phát triển trí lực, thể chất bản thân.

- Người lao động dưới 15 tuổi không có đủ sức khỏe như người trưởng thành, không thể làm việc nghiêm túc đủ 08 giờ 01 ngày và 48 giờ 01 tuần. Nếu thực hiện chế độ này với người lao động chưa đủ 15 tuổi thì là ngược đãi trẻ em.

- Người lao động đang đi học luôn phải ưu tiên thời gian đi học hơn, điều này được quy định rõ ràng trong nguyên tắc sử dụng lao động chưa thành niên. Vì vậy, người lao động dưới 15 tuổi không thể đi làm toàn thời gian mà phải ưu tiên dành thời gian học văn hóa, học nghề kèm văn hóa ở trường. Người sử dụng lao động cũng không có quyền ép người lao động phải nghỉ học để làm việc, thậm chí phải linh hoạt thời giờ làm việc để phù hợp với lịch học của người lao động, theo nguyên tắc sử dụng lao động chưa thành niên.

Người lao động dưới 15 tuổi đang trong quá trình phát triển, đồng thời còn phải đi học, vì vậy pháp luật về lao động, cụ thể là Bộ luật lao động năm 2019 không cho phép người lao động ở độ tuổi này làm thêm giờ và làm việc vào ban đêm. Làm thêm giờ và làm việc vào ban đêm vốn là thời giờ làm việc với mục đích tăng thu nhập của người lao động trưởng thành, dù làm việc vào ban đêm và làm thêm giờ có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của người lao động, đó cũng là lý lo lương làm thêm giờ và làm việc vào ban đêm cao hơn mức lương làm cùng công việc vào thời giờ làm việc bình thường. Vì người lao động dưới 15 tuổi không có đủ sức khỏe, cũng như việc làm thêm, làm việc vào ban đêm ảnh hưởng rất lớn đến sinh hoạt và khả năng phát triển thể chất, tinh thần của người dưới 15 tuổi, cũng như người lao động ở độ tuổi này không đặt mục tiêu chính là kiếm tiến, nên hoạt động làm thêm giờ, làm việc vào ban đêm đối với nhóm người lao động là không hợp lý.

Thời gian làm việc của người lao động từ đủ 15 tuổi đến dưới 18 tuổi

Theo Khoản 2 Điều 146 Bộ luật lao động năm 2019:

“2. Thời giờ làm việc của người từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi không được quá 08 giờ trong 01 ngày và 40 giờ trong 01 tuần. Người từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi có thể được làm thêm giờ, làm việc vào ban đêm trong một số nghề, công việc theo danh mục do Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội ban hành.”

Dựa trên quy định này, người lao động thực hiện thời giờ làm việc gần tương tự như người lao động trưởng thành. Thời gian làm việc tối đa 01 ngày của người lao động từ đủ 15 tuổi đến dưới 18 tuổi bằng với thời giờ làm việc tối đa của người lao động trưởng thành trong 01 ngày nhưng thời giờ làm việc tối đa của người lao động nhóm này (40 giờ) thấp hơn so với thời giờ làm việc tối đa của người lao động trưởng thành (48 giờ). Nguyên nhân do nhóm người lao động này đã phát triển về thể chất, trí lực hơn so với nhóm người dưới 15 tuổi, cũng đã hoàn thành chương trình giáo dục trung học cơ sở và có thể không tiếp tục học trung học phổ thông mà tham gia toàn thời gian vào môi trường lao động, tuy nhiên nhóm người lao động này về cơ bản vẫn chưa hoàn toàn phát triển, trưởng thành về sức khỏe và ý thức, vì vậy người lao động thời gian làm việc tối đa trong tuần vẫn thấp hơn so với của người trưởng thành.

Người lao động trong nhóm này được làm thêm giờ, cũng được làm việc vào ban đêm nhưng chỉ được thực hiện làm thêm giờ, làm việc vào ban đêm đối với các công việc được quy định tại phụ lục V Thông tư 09/2020/TT-BLĐTBXH ngày 12/11/2020 của Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội. Tại phụ lúc này có quy định các công việc tương đối nhẹ nhàng, đơn giản mà người lao động có thể làm thêm giờ và chỉ quy định 02 trường hợp duy nhất được làm việc vào ban đêm là: Biểu diễn nghệ thuật và vận động thể thao.

Dịch vụ tư vấn pháp luật lao động của Luật Hoàng Anh

Nếu như có thắc mắc hoặc có vấn đề nào chưa rõ, đừng ngần ngại liên hệ với Công ty Luật Hoàng Anh qua số hotline: 0908 308 123 để trao đổi và làm rõ thêm về các vấn đề pháp lý liên quan đến thời giờ lao động một cách CHÍNH XÁC - NHANH CHÓNG.

Các luật sư của Luật Hoàng Anh là những luật sư chuyên nghiệp, có nhiều năm kinh nghiệm hành nghề, trực tiếp tiến hành tư vấn và cung cấp dịch vụ theo yêu cầu của bạn một cách hiệu quả nhất.